Büyük hazine! Bitlis'te bulundu

 YYÜ Sanat Tarihi Bölümü Öğretim  Üyesi Prof. Dr. Recai Karahan keşifle ilgili "210 bin metre karelik alanımızda 178 akıt (oda  mezar) tespit ettik. Yeraltı incelemelerimiz ve jeoradar taramalarımızdan sonra  bunlar ortaya çıktı" dedi.

UNESCO Dünya Kültür Mirası geçici listesindeki dünyanın  en büyük Türk İslam Mezarlığı olma özelliğini taşıyan Ahlat Selçuklu Meydan  Mezarlığında 178 akıt (oda mezar) bulundu. 

Bitlis'in Ahlat ilçesinde Anadolu'nun Orhun Abideleri olarak da  adlandırılan tarihi Selçuklu Meydan Mezarlığında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi  (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recai Karahan başkanlığındaki  kazı, restorasyon ve konservasyon çalışmaları devam ediyor.

Boyları 4,5 metreye kadar varan, üzerindeki yazı ve şekillerle sanat  eseri niteliği taşıyan mezar taşlarının bulunduğu alanda yürütülen çalışmalar  sırasında 178 akıt tespit edildi.

"Akıtların gizemleri ve sırları henüz çözülebilmiş değil"

Prof. Dr. Karahan, yaptığı açıklamada, akıt mezarların Anadolu'daki  örneklerinin nadiren Ahlat'ta görüldüğünü söyledi.

Akıtların oda mezarları olarak düşünülebileceğini belirten Karahan,  Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nda tespit ettikleri akıtlarda eşyayla gömme geleneğine  rastlamadıklarını ancak 15'e yakın cenaze kalıntısı, kemik ve kafatası tespit  ettiklerini aktardı.

Kemiklerin bir kısmını ölüm nedenlerini tespit etmek üzere Ankara'ya  göndereceklerini kaydeden Karahan, şöyle dedi:

"210 bin metre karelik bu alanımızda 178 akıt tespit ettik. Yeraltı  incelemelerimiz ve jeoradar taramalarımızdan sonra bunlar ortaya çıktı. Bunların  11'i DAP İdaresi ile Kültür ve Turizm Bakanlığımızın iş birliğiyle restore  edilerek, korumaya alındı. Şimdiye kadar 5 akıt açmış durumdayız. Akıtların  gizemleri ve sırları henüz çözülebilmiş değil. Herhangi bir kitabeye ya da çok  detaylı buluntulara rastlamadığımız için bunları zaman zaman kazmaya ve gün  ışığına çıkartmaya çalışacağız. Orta Asya'daki Kurganların yeraltı mezarlarının  Anadolu'daki devamı olarak görüyoruz ama İslami usullere dönüşmüş bir geleneğin  devamıdır. Orada mezarlar belli bir düzene göre kurulurken buradaki mezarlarda  İslami usullere göre defin yapılmış. Kafatasları ve gömülüş yönleri bunu  gösteriyor. Bir geleneğin devamı olarak Ahlat'ta yaşatılmış. Daha sonra da  Anadolu Selçuklularında ve Osmanlı'da kümbet ve türbe şeklinde devam etmiş."

Karahan, "kripta" dedikleri yer altındaki cenazenin olduğu kısmı bu  akıtların temsil ettiğini daha sonraki dönemlerde üzerine mescit şeklinde  yapıların yapıldığını belirtti.

Akıtlara cenazelerin yerleştirilmesinin ardından kapıların yapıldığını  ifade eden Karahan, "Genellikle kapılar eğilerek girmek için basık yapılmış bu da  ölüye olan saygıdan dolayıdır. Burada örülmüş olan bir kapıya denk geldik. Sağlam  şekilde günümüze kadar gelmiş. Devamına bakacağız. Nereye açılır, başka bir  kapısı var mı, başka yere açılır mı gibi soruların cevabını da yapacağımız  çalışmalar sonunda ortaya çıkartmaya çalışacağız." değerlendirmesinde bulundu.