Amipli Dizanteri Nedir? Amipli Dizanteri İshal Kaç Gün Sürer?

Amipin yaptığı “entomoeba histolytica” adı verilen bir rahatsızlıktır. Genellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde, sıcaklığın 25 derece üstünde ve nemli bölgelerde görülmektedir. Hastalık her yaşta insanda görülebilir. Amip yiyecek ve içeceklerden bulaşır. Suda bulunan amip kistleri klorlamaya duyarlıdır. Yüksek ısı ölmelerini sağlar. Sinekler ve hamamböcekleri sayesinde taşınırlar.

Amipin Özellikleri Nelerdir?

Amipin bulaşıcı formu dört çekirdekli kist ağız kanalıyla vücuda alınır. İnce bağırsakta çatlayıp dört parça iken sekiz amipçik olur. Buradan kalın bağırsağa geçer ve hastalık yapan cinse, trofozid şekline dönüşerek olgunlaşır ve yerleştiği yerde su kaybına uğrayarak, yeniden dört çekirdekli amip formuna döner ve dışkı yoluyla vücuttan dışarı atılır. Bu nedenle taşıyıcı olanların dışkısında kistler bulunur. Bu kistler toprakta veya suda canlı kalabilmektedir.

Kalın bağırsakta yerleşip kalan amipler bulunduğu bölgede yaralar meydana getirir. Amipler, kalın bağırsağın herhangi bir noktasına yapışıp kalabilir. Fakat genellikle kan akımının az olduğu yerlerde yuvalanır. Kalın bağırsağa yerleşmiş olan amip herhangi bir rahatsızlık vermez.

Amipli Dizanteri Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Amipin 4-5 gün ile 1-4 ay süresinde kuluçka devresi vardır. Eğer amip su ile bulaşmışsa hastalık daha da şiddetli görülür. Hastada, kilo kaybı, kanlı ishal, kusma, iştahsızlık gibi belirtiler gösterir. Bazı zamanlar da ise hiç belirti vermeyebilir. Basilli dizanteri bir hafta içinde belirtileri gösterirken amipli dizanteri hastaya bulaştıktan yaklaşık olarak 10 gün sonra ortaya çıkar.  

Nadiren kalın bağırsakta delinme görülür. Fakat genelde kitleler (ameboma) görülmektedir. Hastalık vücut direncinin düşmesiyle meydana çıkar. İleri derecede amip kana karışarak, yayılır ve akciğer, karaciğer, dalak, beyin, deri ve idrar yollarında abselere sebep olur. Hepatik amibiazisde yani karaciğer tutulduğunda, terleme, ateş, karaciğerde hassaslık ve karaciğer büyümesi görülür. Bu durum 2-3 hafta sürer.

Amipli Dizanteri Teşhis

Erken teşhis amipli dizanteride de önemlidir. Tetkiklerde taze dışkı kullanılır. Dışkıda ayakımsı uzantılı hareket eden amipler görülür. Dışkıda görülen Charcot-Leyden kristalleri teşhis koyduran bir durumdur. Yapılan tetkiklerde taşıyıcılarda üç çekirdekli, hastalarda dört çekirdekli kist görülmektedir. Bunun yanında tutulan organa has, sintigrafi, ultrason, röntgen gibi tetkikler gerekebilmektedir.

Tedavi ve Korunma Yolları

Amipli dizanteri tedavisinde, metranidazol ve terasiklin grubuna dahil olan ilaçlar kullanılmaktadır. Hastalık için 10 günlük bir tedavi süresi yeterli olur. Hastalıktan korunmak için, temizliğe özen göstermeli, içme sularının 50° üzerinde ısıtılması gerekliliği unutulmamalıdır. Tedavide metranidazol ve terasiklin grubu ilaçlar kullanılır. Genel olarak 10 günlük tedavi hastalık için yeterli olmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) amipli dizanteri ve benzeri hastalıklardan korunmak için 10 önemli önerisi vardır.

Bunlar;

• yiyecekleri güvenilir yerlerden alın
• yiyecekleri az pişmiş yemeyin, tam pişmesine özen gösterin
• yemekleri pişirdiğiniz gibi tüketin, çok bekletmeyin
• yiyecekleri dikkatli saklayın
• buzdolabından çıkan yemekleri kaynayana kadar ısıtmaya özen gösterin
• pişmiş ve çiğ yiyecekleri birbirine karıştırarak yemeyin
• ellerinizin temizliğine özen gösterin
• mutfağınızın temizliğine dikkat edin, titiz olun
• yiyeceklerinizi sinek, fare, böcek vb tüm hayvanlardan koruyun
• güvendiğiniz suyu kullanın