Astigmat Nedir, Neden oluşur? / Astigmat Belirtileri Nelerdir? / Astigmatizma Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Astigmat, kornea adı verilen göz yüzeyinin kavislenmesineyle oluşan bir göz hastalığıdır. Kornea da yaşanan bu anormal kavislenme sebebiyle göze gelen ışığın retinada net odaklanamaması sebebiyle flu bir görüntü elde eder. Normal bir kornea, orantılı ve düzgün bir yüzey eğriliğine sahipken, astigmat hastalarında bu yüzeylerde basıklık oluşur ve bu orantısız bir kavise neden olur. 

Astigmat Neden Olur? 

Gözün ön yüzeyinde kornea, arka yüzeyinde ise mercek adlı iki kıvrımlı bölüm vardır. Sağlıklı bir gözde bu kıvrımlar normaldir. Fakat astigmat durumunda bu kıvrımlar basıklaşarak yumurta biçimini alır. Bu kıvrımsal bozukluk, göze giren ışığın düzenlenip net bir görüntü oluşmasını engeller.

Astigmat Belirtileri Nelerdir? 

• Bakılan her açı ve mesafede ki tüm nesneler bulanık veya bozuk görülür,
• Sık sık baş ağrısı oluşur,
• Gözlerde kayma meydana gelir,
• Gözde odaklanma sorunu yaşanır,
• Geceleri sürüş zorluğu yaşanır,
• Ciddi vakalarda çift görme

Astigmat Tipleri Nelerdir? 

İki türü vardır.

Korneal astigmat: Kornea yüzeyindeki anormal kavislenme neden olur.

Lentiküler astigmat: Göz merceğindeki problemler nedeniyle oluşur.

Çocuklarda Astigmat Testi Yapılır Mı?

Çocuklarda da astigmat testi yapılır. Bu sebeple göz kusurlarının erken dönemde teşhis ve tedavisi için düzenli olarak göz doktoruna gidilip göz testleri yaptırması çok önemlidir.

Bir optometrist, ‌astigmatizmayı kapsamlı bir göz muayenesi ile teşhis edebilir. Astigmat testi, gözlerin ışığa nasıl odaklandığını ölçmek ve görüşü iyileştirmek için gereken optik lenslerin numarasını belirlemek için yapılır. Gözleri incelemek ve göz kusurunu tespit etmek için aşağıdaki testler ve araçlar kullanabilir.

Görme keskinliği testi: Astigmat olup olmadığınızı anlamak için yapılan bir testtir. Görme keskinliği testinde 20 fitten bir tabloya baktırılarak tablodaki harfleri ve şekilleri okuması istenir. Harfler ya da şekiller tablodaki her satırda aşamalı olarak küçülür. Teste göre normal bir göz 20/20 görme keskinliğine sahiptir. Paydadaki değer arttıkça görme keskinliği azalır.

Keratometri‌ / Topografi: Keratometri korneanın eğriliğini ölçmede kullanılan birincil araçtır. Korneaya bir ışık çemberi odaklayarak ve yansımasını ölçerek kornea yüzeyinin o alanındaki tam eğriliği belirlemek mümkündür. Bu ölçüm özellikle ‌kontakt lenslere uygunluğun belirlenmesinde kritik öneme sahiptir. Kornea ‌topografisi, korneanın kontur haritasını oluşturur ve kornea şekliyle ilgili daha detaylı bilgi sunar.

‌Phoropter: Göz doktorunun gözlerin ışığa nasıl odaklandığını ölçerek elde ettiği verilere göre lensler belirlenir. Kişinin tepkilerine göre, en net görüşü sağlayan lensler belirlenir.

Astigmat Dereceleri

0,50 - 1,00 arası: Astigmat bir rahatsızlığa sebep olmaz. Tedaviye ya da gözlük kullanımına gerek yoktur. Yine de göz doktoruna gidip rutin kontroller yapılarak ilerlemesi engellenmelidir.

1,00 - 4,00 arası: Hipermetrop veya miyop ile birlikte görülür. Bu hastaların gözlük kullanması gerekir.

4,00 ve üzeri: Yüksek seviye astigmat hastalarının gözlük kullanımını kesinlikle ihmal etmemesi gerekir. Bu hastalara doktor uygun görürse cerrahi müdahale ile ameliyat da yapılması gerekebilir. Işıktan, bilgisayar ekranlarından ve parlayan cisimlerden uzak durulması tavsiye edilir. Mutlaka rutin olarak göz doktoruna gitmesi gerekir.

Astigmat Tedavisi Hangi Şekilde Yapılır?

Hafif olgularda tedaviye gereksinim olmayabilir. Astigmat daha şiddetli ise tedavide gözlük, kontakt lens ve bazen lazer ameliyatı önerilir.

Gözlük: Astigmat olan bireylere görüşü düzeltmek için öncelikle gözlük verilir. Tedavide kullanılan gözlük, özel bir silindirik lens içerir.  Bu, merceğin belirli bölümlerinde ek güç sağlar. Genel olarak, her mesafeden net görüş sağlamak için tek görüşlü bir lens önerilir. Bununla birlikte, 40 yaş üstü  presbiyopiye sahip olan hastalar için çift odaklı veya kademeli ilave lens gerekebilir.

Kontakt lens: Bazı kişiler ‌kontakt lenslerle daha iyi görüş elde ederler. ‌Kontakt lensler daha geniş ve net bir görüş alanı sunsa da mutlaka sağlık açısından lenslerin temizlenmesi ve bakımı gerekir.

Standart ‌kontakt lensler yerine, özel yumuşak torik ‌kontakt lensler astigmatın düzeltilmesini sağlar. Yine aynı şekilde sert gaz geçirgen ‌kontakt lensler de astigmatın düzeltilmesini sağlar.

Ortokeratoloji: ‌Gözün korneasını yeniden şekillendirmek için kullanılan sert kontakt lensleri hasta özellikle gece bir süre takar. Orta astigmatı olanlar, bu tedavi ile geçici net görüş elde edebilirler. Ortokeratoloji vizyonu kalıcı olarak bulanıklık görmenizi iyileştirmez. Bu sebeple sert lensleri bırakan hastaların görüşleri tekrar geri eski durumuna döner.

Lazer ameliyatı:  Göz korneasında LASIK (lazer in ‌situ ‌keratomileusis) veya ‌PRK ‌(photorefraktif ‌keratektomi) adı verilen yöntemlerle şekillendirilmesi sonucu düzeltilme sağlanır. İki yöntemde de korneanın katmanlarından doku uzaklaştırılması yoluyla göz kusurunun tedavi edilmesi sağlanır.

Astigmat Testi

Yukarıda da anlattığımız gibi astigmat gözünüzün en ön tabakası olan korneanın şeklinin bozularak ışığı doğru biçimde kıramamasıyla, görüntünün retinada bulanık olarak oluşmasına sebep olan bir görme bozukluğudur. (Bu miyop, hipermetrop testi değildir!)

Soldaki resimde görüntü doğru şekilde retinada odaklanıyor fakat sağdaki resimde korneanın ışığı doğru kıramamasından görüntü retinada oluşamıyor, odak kaydığı için retinaya yansıyan bulanık bir görüntü oluyor.

Solda normal bir kornea, sağda ise astigmat bozukluğuna sahi bir kornea. Bombeleşmeyi görebilirsiniz.

Şimdi sizler için hazırladığımız görsellere 50 cm gibi bir mesafeden bakarak astigmat olup olmadığınızı test edin.

1. Aşağıdaki resmin alt orta kısmına odaklanarak bakın, ek olarak bir gözünüzü kapatıp sağ ve sol gözlerinizi de ayrı ayrı kontrol edin.

Eşit kalınlıkta net çizgiler mi görüyorsunuz? (Astigmat değilsiniz)

Bulanık ve daha açık tonda siyah çizgiler mi? (Bu şekilde görüyorsanız astigmatsınız) 

2. Resme bakalım:

Yukarıdaki şekiller aynı renk tonunda mı? (Astigmat değilsiniz.)

Bulanıklık var mı? (Farklı tonlar ve bulanıklık varsa astigmatsınız)

3. Resme iki göz ile baktıktan sonra elimizle tek gözü sağ ve sol olmak üzere kapatıp bakın.

Yansımasız iç içe çizilmiş beyaz çemberler görüyorum. (Astigmat değilsiniz)

Işıkta yatay (><) dikey yansımalar görüyorum. (Astigmatsınız)

4. Görsele odaklanın,

Aynı tonda çizgiler görüyorum. (Astigmat değilsiniz)

Merkezi kesen dikey veya yatay kalın ve net bir çizgi görüyorum. (Astigmatsınız)

5. Görsele odaklanın,

Saat eksininde, 12 ile 6 arasında kalın bir çizgi görüyorsanız dikey odak (Astigmat değilsiniz)

Saat ekseninde 9 ile 3 arasında bir kalın çizgi görüyorsanız yatay odaktasınız. (Astigmatsınız)

6. Görsele odaklanın,

Aynı ton ve keskinlikte görüyorum. (Astigmat değilsiniz)

Dikey - yatay ton farkı ile birlikte bulanık görüyorum. (Astigmatsınız)

Buradaki testler sadece fikir vermek amacıyla iliştirilmiştir. Astigmatsanız veya şüpheleniyorsanız, gecikmeden bir göz doktoruna gitmelisiniz. Çünkü bu test sadece astigmat olup olmadığınız hakkında fikir verir. Bununla birlikte miyop, hipermetrop da olabilirsiniz. Göz bakımınızı ihmal etmeyin, yılda en az bir kere göz doktoruna gidin ve muayene olun.