Henipavirüs Nedir? Henipavirüs Nasıl Bulaşır?
Halk sağlığını ve güvenliğini ciddi bir şekilde tehdit eden Henipavirüs insanlara yarasalardan bulaşmış ve bu virüs de tıpkı Koronavirüs ve Nipa virüsü gibi insanlara bulaştığında benzer semptomlar göstermektedir. Bu haberimizde "Henipavirüs nedir ve belirtileri nelerdir?, Henipavirüs nasıl bulaşır?, Türkiye'de Henipavirüs görüldü mü?" gibi aklınıza takılan sorulara cevaplar vermeye çalışacağız...
Bilim insanları zoonotik olan Henipavirüs ile ilgili ilk açıklamayı 2009 yılında yapmış, virüsün insanlara "pteropid meyve yarasaları" denilen en büyük yarasa türünden bulaştığını saptamışlardır. Henipavirüsler, uzun genomlar ve geniş bir konukçu aralığı ile karakterizedir. Evcil hayvanlardan ve insanlarda hastalığa ve ölüme neden olabilecek zoonotik patojenler olarak ortaya çıkmaları tüm dünya için bir endişe kaynağı olmuştur.
Virüs insanlara bulaştığında; hızlı ateş yükselmesi, baş ağrısı, kas ağrısı (miyalji), kusma ve boğaz ağrısı gibi grip benzeri semptomlara neden olmaktadır. Şu an için sadece Asya Kıtası'nda gözlenen Henipavirüs, tehlikeli virüs sınıfında yer almaktadır.
Henipavirüs'e neden olan dünyanın en büyük yarasaları arasında yer alan pteropid meyve yarasa diğer adıyla: "uçan tilki"
Henipavirüs Nasıl ve Nerede Ortaya Çıktı?
Henipavirüslerin ortaya çıkışı, zoonotik virüslerin ortaya çıkışı ile aynı paraleldir. Tıpkı, SARS koronavirüsü, Avustralya yarasa küfü virüsü, Menangle virüsü, Ebola virüsü ve Marburg virüsü yarasalar tarafından barındırılır ve çeşitli diğer türleri kolaylıkla enfekte edebilir.
Bu virüslerin ortaya çıkması, yarasalar ve insanlar arasındaki temastan veya söz konusu yarasanın "Çalı eti" ve "Orman eti" diye adlandırdıkları yarasa eti ile yapılan yemekler neden olmuştur.
Paniki (uçan tilki eti) ile yapılan Endonezya yemeği
Bu yarasanın etinden yapılan yemekler en çok Endonezya , Malezya, Papua Yeni Gine, Filipinler, Bangladeş, Hindistan, Çin, Fiji ve Guam dahil Güneydoğu Asya, Güney Asya ve Okyanusya'daki birçok ülkede yarasa hem satılmaktad hem de öldürülüp yemeği yapılmaktadır.
Virüsün en çok görüldüğü bölgeler:
Henipavirüs enfeksiyonu, hastalığın akut ve iyileşme evresinde klinik öyküyle birlikte teşhis edilebilir. Başlıca testler arasında vücut sıvılarından gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ve ELISA ile antikor tespiti yer almaktadır. Farklı testler arasında şunları yer almaktadır:
- Enzime bağlı immünosorbent testi (ELISA)
Henipavirüs meyve yarasalarından insanlara bulaşıp hafif ve şiddetli hastalığa neden olabilmektedir. İnsanlarda Henipavirüs enfeksiyonu, asemptomatik enfeksiyondan (subklinik) akut solunum yolu enfeksiyonuna ve ölümcül ensefalite kadar çeşitli klinik tablolara neden olabilmektedir.
- Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) analizi,
- Hücre kültürü ile virüs izolasyonu.
İnsanlar ve hayvanlar için Henipavirüs ile ilgili bilinen herhangi bir tedavi ya da aşı yoktur. İnsanlar için birincil tedavi destekleyici bakımdır.
Henipavirüs, DSÖ'nün Blueprint öncelikli hastalıkların listesinde yer almaktadır.
