Kabızlık (Konstipasyon) Nedir? Kabızlık Acilen Nasıl Geçer? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlık (Konstipasyon), kısaca bir sindirim sorunu olmakla birlikte beslenme şekli ve su tüketiminin yetersizliği sonucu oluşur. Toplumumuzda kabızlık oldukça sık görülür. İçinde bulunduğumuz çağın getirmiş olduğu stres, hareketsizlik ve düzensiz veya kötü beslenme şekli kabızlık oranının artmasına sebep olmaktadır.

Kabızlık (konstipasyon) bu yüzden bir hastalık değil, aslında genel bir halk sağlığı sorunudur. Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması ve buna bağlı olarak bağırsak içindeki dışkının sertleşmesi durumu dışkılamayı zorlaştırır. Özellikle tüketilen besinlerin sindirim sisteminde yavaş ilerlemesi, bağırsaklardaki sıvının daha fazla emilimine neden olur. Nihayetinde dışkı kurur, sertleşir ve rahatsızlık ortaya çıkar. Kabızlık her yaş grubunda ve cinsiyette ortaya çıkabilir.

Kadınlarda kabızlık, erkeklere göre daha sık görülür. Normal bir yetişkinin haftada en az 3 defa büyük abdeste çıkması gerekir. Elbette dışkılama sıklığı ve süresi her kişinin metabolizmasına göre farklılıklar gösterebilir. 

Hangi Durumlarda Kabızlık (Konstipasyon) Risk Oluşturur?

Vücudumuzun sağlıklı kalabilmesi dengeli beslenme ve fiziksel aktivitelerle mümkündür. Sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite eksikliği ise kabızlık yani konstipasyon için en önemli riskler arasnda yer alır.

Diğer taraftan kabızlık:

• 65 yaş üstü yetişkinlerde,
• Yatağa bağımlı kişilerde,
• Hamile veya gebe kadınlarda

görülmesi riskli bir durum olarak nitelendirilir.

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Kabızlık belirtileri arasında:

• Dışkının sertleşmesi, 
• Dışkının az olması
• Dışkının zorlanma sonucu çıkarılması 
• Dışkılama sıklığının az olması

gibi durumlar belirtileri arasında yer alır. 

Kabızlık Neden Olur? / Kabızlığa Neden Olan Durumlar Nelerdir?

Yazının başında kabızlık nedenleri arasında sağlıksız, düzensiz beslenme, hareketsiz yaşam, ilaç kullanımı gibi faktörler olarak sıralamaya çalıştık.
Diğer taraftan, sindirim sistemine bağlı hastalıklarla birlikte kabızlık nedenlerini listeleyecek olursak:  

• Büyük abdesti ertelemek, 
• Katı gıdaları çok tüketmek 
• Fazla inek sütü tüketmek
• Rektumda veya kolonda olası darlık veya tıkanıklık
• Rektum ya da kolon çevresindeki sinirlere ait anormallikler
• Hormonal hastalıklar
• Dışkılamada rolü olan kaslara ait işlev bozuklukları

gibi durumlar nedenler arasında gösterebiliriz. Kabızlığın oluşmasındaki diğer nedenler arasında:

• Çölyak hastalığı,
• Kistik fibrozis,
• İnek sütü protein alerjisi,
• İnflamatuar (iltihabi) bağırsak hastalıkları ve skleroderma

gibi rahatsızlıklar neden olabilmektedir. 

Kabızlığa Hangi Yiyecekler Neden Olur?

Kabızlığa neden olan yiyecekler daha çok kuru gıdalardır.  

Kabızlığa neden olan yiyecekler arasında ise;

• Muz
• Makarna
• Pirinç lapası
• Pilav
• Fazla süt tüketimi
• Fast food yiyecekler
• Aşırı et tüketimi

kabızlığa neden olan besinler arasında yer alır. Şayet yukarıda saydığımız besinleri çok tüketmiyor, hareketli yaşam içinde beslenmenize dikkat ediyor ve hala kabızlık sorunu yaşıyorsanız mutlaka tedavi için bir doktora görünmeniz gerekiyor.

Sakız Yutmak Kabızlığa Neden Olur mu? 

Bu soruyu çok soran olduğu için açıklama gereği hissediyoruz. Aslında nadiren de olsa bu durumu daha çok çocuklar yaşarlar. Kısa bir zaman içinde büyük miktarlarda yutulan sakızlar mide tarafından sindirilemediğinde sindirimi tıkayarak kabızlığa sebep olabilirler. Fakat arada bir sakız yutmanın vücuda herhangi bir zararı yoktur.

Süt Kabız Yapar mı?

Eğer kişinin laktoz intoleransı varsa süt kabızlığa yol açar. Özellikle çocuklarda görülen kabızlığın nedenlerinden birinin de laktoz intoleransıdır.

Kabızlık (Konstipasyon) Tanısı Nasıl Konulur?

Sık karşılaşılan ve klinik bir durum olan kabızlığa tanısal yaklaşımda ilk olarak hastanın öyküsü ve fizik muayene değerlendirmesi yapılır.

Şayet: 

• Haftada 3 defadan az büyük abdeste çıkma
• Yumuşak dışkılama için kabızlık ilacı kullanılmasına ihtiyaç duyulması,
• Dışkılamanın en az %25’inin güçlükle yapılıyor olması, 
• Dışkılamanın %25'inden fazlasında bağırsağın tam boşalamaması,
• Dışkılamanın en az %25’inde sertleşme oluşması, 
• Dışkılamanın %25'inden fazlası yapıldığında makatta gerginlik hissinin yaşanması,
• Dışkılamanın en az %25'inde el ile boşaltıma destek gereksinimi,

gibi durumların en az üçünü yaşıyorsanız kabızlık tanısı konulur.

Kabızlık Acilen Nasıl Geçer? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

• Bol bol su ve sıvı gıdalar tüketmelidir.
• Daha çok kültür fizik haraketleri yapılmalıdır.
• Lif ağırlıklı sebze, meyve, bakliyat ve tahıllardan oluşan beslenme programı hazırlanmalıdır.
• Lokmalar daha iyi çiğnedikten sonra yutulmalıdır.
• Aşırı kafein tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Aşırı süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir.
• Tuvalet ihtiyacı ertelenmeden hemen giderilmelidir.

Kabızlığa Hangi Yiyecekler İyi Gelir?

• Su
• Kuru meyveler
• Lifli gıdalar
• Keten tohumu
• Çiya tohumu
• Baklagiller
• Ispanak ve diğer yeşil yapraklı sebzeler
• Zeytin, zeytinyağı ve kekik
• Beyaz et

gibi gıdalar kabızlığın hızlı çözülmesine iyi gelen gıdalar arasında yer alır.

Çocuklarda Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Çocuklarda kabızlığa çok sık rastlanır. Bunun en büyük sebebi ise yeterli miktarda su tüketilmemesi, tuvalete gitmeyi ertelemek, stres, psikolojik sorunlar, fazla inek sütü, katı gıdalar ve kabızlık yapan yiyeceklerin tüketimi yer alabilmektedir. Diğer taraftan, makatta oluşan çatlaklar ve çeşitli hormon bozuklukları çocuklarda kabızlık oluşturabilmektedir.

Çocuklarda kabızlığa iyi gelen şeyler ise: 

• İnek sütü yerine keçi sütü tercih edilmesi, 
• Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeğinin tercih edilmesi,
• Şekerli ürünlerin az tüketilmesi, 
• Pirinç pilavı ve makarna yerine bulgur pilavının yedirilmesi,
• Ev yapımı yoğurt, yoğurt çorbası gibi gıdalar tüketilmesi,
• Orman meyveleri, posalı lifli sebzelerin tüketilmesi, 
• Kuru meyveler tüketilmesi, 
• Asitli meşrubatlar, çay ve kahve gibi içeçeklerin çocuklara içirilmemesi,
• Çocukların spor veya hareket ettirilmesine yönelik ev içinde veya bir spor dalına yönlendirilmesi

olarak sıralanabilir. 

Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?

• Bebeği ılık suda banyosunu yaptırmak, 
• Bebeğin poposuna vazelin veya gliserin sürmek,
• Dört ayı tamamlamış bebeklerde kabızlığın giderilmesi için öğün aralarına; erik, elma, armut ve şeftali suyu ilave etmek, 
• Bebeğe egzersiz ve yaptırmak,
• El ile bebeğin karnına yarım ay hareketleri ile masaj yapmak,

gibi durumlar bebeğin rahatlamasını sağlayabilir.

Diğer taraftan, her bebeğin metabolizması farklı olduğu için tüm bu yöntemleri denemeden önce doktora danışmanızda her durumda fayda olacaktır. 

Hamilelikte veya Gebelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Hamilelikte kabızlık sorunu çekmemek için; 

• Bol miktarta sebze ve meyve tüketmek, 
• Pişmemiş sebzeler ve meyveler tüketmek, 
• Ögünlerde; sık ve az yemeyi program haline getirmek, 
• Yiyecekler iyi çiğnendikten sonra yutulmasına dikkat etmek,
• Kuru meyvelerden şekersiz komposto hazırlayarak sıvı ihtiyacı giderilebilir,
• Yulaf ezmesi, buğday kepeği gibi lifli gıdalar tüketmek,
• Kuru baklagiller tüketmek,
• Kırmızı erik, kuru erik veya erik suyu tüketmek,
• Bol su tüketmek, 
• Sık sık yürüyüş ve doktor onaylı egzersizler yapmak

kabızlığı önler ve metabolizmanın hızlı çalışmasını sağlar.