Kazakistan'da neler oluyor, neden OHAL ilan edildi? Kazakistan'da son durum ve son dakika gelişmeleri...

Kazakistan'da akaryakıt fiyatlarına gelen zamla birlikte, ülkenin birçok yerinde protestolar başladı ve Taldikorgan şehrindeki öfkeli protestocular, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in heykelini halat bağlayarak yıktı. Cumhurbaşkanı Tokayev'in çağrısı üzerine ise Rusya liderliğindeki barış gücü ülkeye yerleştirildi. Peki, Kazakistan’da neler oluyor, neden çatışma çıktı? Kazakistan'da ohal ilan edilmesinin sebebi nedir? Kazakistan'a uçuşlar iptal edildi mi? İşte, Kazakistan'da son durum ve son dakika gelişmeleri...

KAZAKİSTAN'DA NELER OLUYOR, OLAYLAR NASIL ÇIKTI? NEDEN OHAL İLAN EDİLDİ?

Kazakistan’ın Janaözen şehrinde, LPG'ye yapılan zam, ülkede tepkilere yol açmıştı ve protestolar ülke geneline yayılmıştı. Almatı şehri ve Mangistau eyaletinde Olağanüstü Hal ilan (OHAL) edilirken; Cumhurbaşkanı Tokayev’in imzaladığı kararnamede, ülkede kamu güvenliğini sağlamaya yönelik durumun ağırlaştığı ve bahsi geçen bölgelerde 5-19 Ocak tarihleri arasında sokağa çıkma yasağı ilan edildiği paylaşılmıştı. 

Binlerce kişinin katıldığı gösteriler ise Kazakistan'ın eski başkenti Almatı'da gece boyuna sürdürülmüştü. Polis ekipleri, ses bombası ve göz yaşartıcı gaz kullanarak müdahale etseler de, protestolacular, sonrasında eyaletin merkezi olan Aktau şehrine sıçrayarak valilik binasının yer aldığı meydanda toplanmıştı. Bölgedeki büyük petrol sahalarında çalışan işçiler de gösterileri desteklemişti.

Kazakistan’ın tüm petrol ve doğal gaz rezervlerinin yer aldığı batı kesimindeki Aktau başta olmak ile birlikte; Atırau, Aktöbe ve Oral gibi şehirlerde düzenlenen destek amaçlı protesto gösterileri ülkenin diğer kesimlerine de yayılarak büyümüştü. 

Özel hükümet komisyonu ise, Aktau’da protestocularla görüşerek, LPG fiyatını litre başına 50 Tenge'ye (0,11 Dolar) düşürdüklerini açıklamıştı ancak devam eden gösterilerde mevcut yönetim sistemini eleştiren siyasi sloganlar atılarak sosyoekonomik duruma dair talepler dile getirilmeye başladı. 

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, halk tarafından desteklendiğine emin olduğunu şu sözlerle ifade etti:

“Ne olursa olsun, başkentte bulunacağım. Halkın yanında olmak benim anayasal görevimdir. Kazakistan tarihindeki bu siyah şeridi hep birlikte aşacağız. Bundan güçlü çıkacağız."

KAZAKİSTAN'DA OLAYLAR NASIL BAŞLADI?

Litre fiyatı 60 Tenge (yaklaşık 1.86 TL) olan LPG, 1 Ocak’ta 120 Tenge’ye (yaklaşık 3.72 TL) çıkartıldıktan sonra LPG’ye yapılan yüzde 100’lük zam oranı; 2 Ocak’ta Hazar kıyısında yer alan petrol üretim şehri Aktau halkının protestosunu başlattı. En büyük şehir Almatı, başkent Nursultan, Karaganda, Çimkent, Kökteşav, Beynau şehirlerine de yayılan prostestolar daha da şiddetlenerek devam ederken; Rusya Dışişleri'nden yapılan açıklamada, "Kazakistan’da olanlar, devleti zayıflatmak için dışarıdan önayak olunan bir girişim" denilerek konuya dikkat çekildi. 

KAZAKİSTAN'DA ÖLÜ SAYISI KAÇA YÜKSELDİ?

Kazakistan İçişleri Bakanlığı'ndan paylaşılan bilgilere göre, devam eden protestolarda12 polis memuru ve Ulusal Muhafız askeri hayatını kaybetti, 353 kişi ise yaralandı.

RUSYA KAZAKİSTAN'A NEDEN ASKER GÖNDERDİ?

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in, Kolektif Güvenlik Anlaşma Örgütü'nü desteğe çağırmasının ardından, Rusya, ayaklanmayı bastırmak için Kazakistan'a asker gönderme kararı aldı. Bu açıklamanın ardından Rusya haber ajansı TASS'ın aktardığı bilgiye göre, Rusya, Kazakistan'a asker göndermeye başladı.

KGAÖ üyesi diğer ülkelerden; Ermenistan, Belarus, Kırgızistan ve Tacikistan da Rusya'yı takip edecekleri açıkladı fakat Rusya ve diğer üye ülkelerin gönderecekleri birliklerin sayısı, görev alanı ve görev yapacakları süre gibi pek çok detay henüz belli olmadı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise KGAÖ, Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev'in konuyla ilgili talebi üzerine Kazakistan'a barış gücü göndereceklerini açıkladı. 

Rusya Savunma Bakanlığı ise konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı:

"6 Ocak 2022'de kabul edilen Kolektif Güvenlik Konseyi'nin kararına uygun olarak Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün Barış Gücü, durumu istikrara kavuşturmak ve normalleştirmek için sınırlı bir süreyle Kazakistan'a gönderildi. Rusya Hava Birlikleri'ne bağlı alt bölümler ve askeri birlikler, KGAÖ barış güçlerine dahil edildi. Rus birliklerinin uçakla Kazakistan topraklarına sevkine devam ediliyor."

KAZAKİSTAN UÇAK SEFERLERİ İPTAL Mİ EDİLDİ?

Kazakistan'da devam eden protestolar esnasında, protestocular havalimanında kontrolü ele geçirdi ve olaylar, TAV tarafından işletilen Almatı Havalimanı’na sıçradı. Havalimanına giren eylemciler seferlerin iptal edilmesine neden olurken; yerel kaynaklar havalimanında iki Kazakistan askerinin öldüğü bilgisini paylaştı.

Türk Hava Yolları Kazakistan'da yaşanan olaylar nedeniyle başkent Nur Sultan'a tarifeli seferlerini karşılıklı olarak iptal etti ve Türk Hava Yolları, uçuşların, olayın gidişatına göre ilerleyen günlerde yeniden belirleneceğini açıkladı. 'TK 354' sefer sayılı İstanbul-Nur Sultan tarifeli seferi yapılamadağı gibi, THY'nin başkent Nur Sultan'dan İstanbul'a yapacağı dönüş seferi de iptal edildi.

Türk Hava Yolları personellerinden, Nur Sultan'da bulunan 4 kabin ve 2 kokpit görevlisinin bir otelde konakladığı bilgisi paylaşılırken; THY yetkililerinin, Kazakistan'daki gelişmelere göre seferler ile ilgili açıklama yapacağı bildirildi. 

TÜRKİYE'DEN "KAZAKİSTAN" AÇIKLAMASI

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'ndan Kazakistan'daki olaylara dair yapılan açıklamada, şu sözlere yer verildi:

"Kazakistan'da 2-3 Ocak 2022 tarihlerinde başlayan ve bu sabah Hükümetin istifasıyla sonuçlanan protesto eylemlerini yakından takip ediyoruz. Dost Kazakistan'ın istikrarına önem atfediyoruz. Temennimiz, kardeş Kazak halkının barışı ve huzurudur. Kazakistan yönetiminin bu krizin üstesinden geleceğine yönelik inancımız tamdır. Kazakistan halkının sağduyusuna güveniyor ve olayların en kısa sürede yatışmasını temenni ediyoruz. Olaylarda güvenlik güçleri dahil yaralanan Kazak kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz."

TÜRK DEVLETLETİ TEŞKİLATI'NDAN "KAZAKİSTAN" AÇIKLAMASI

Türk Devletleri Teşkilatı da Kazakistan'da yaşanan olaylar ile ilgili bir açıklama yaptı. "Kazakistan Hükümetine ve halkına ihtiyaç duyabilecekleri desteği vermeye hazır olduğumuzu beyan ediyoruz" ifadelerini kullanan Türk Devletleri Teşkilatı, yardım için hazır olduklarının altını çizdi.