Kış Lastiği Ne Zaman Takılır? Kış Lastiği Hangi Araçlar İçin Zorunlu?

2020 yılının kış ayının yaklaştığı bugünlerde kış lastiğinin hem sürüş güvenliği hem de sürüş konforu açısından çok önemli olduğunu artık biliyoruz. Ticari birçok araçta kış lastiğinin zorunluğu olduğu ülkemizde kış lastiği ile ilgili merak ettiğiniz tüm konuları açıklığa kavuşturmaya çalışacağız. Şimdi gelin hep birlikte, kış lastiği ne zaman takılır? Hangi araçlarda zorunlu?, Kış lastiğinin faydaları nelerdir? gibi merak edilen soruların yanıtlarını vermeye çalışalım...

Kış Lastiğini Araçlara Ne Zaman Takmalıyız? 

Kış lastikleri genel olarak 7° altındaki sıcaklıklarda, karlı ve çamurlu zeminlerde kullanılmaktadır. Özel tasarımı ve taban kısmının 7°'nin altındaki hava koşullarında sertleşmeden yol almasını sağlayan kimyasal bir karışımla imal edildiğini biliyoruz.

Kış Lastiğinin Faydaları Nelerdir? 

Kış lastiklerini önemli kılan sebepler nelerdir? Hem sürüş güvenliği hem de konfor açısından mevsime göre doğru lastik kullanmak oldukça önemli bir konu. Çünkü araçta kazaya sebebiyet veren en önemli etken aracın lastikleridir. Bu sebeple araçta kullanılan lastiğin kesinlikle mevsime uygun olması gerekir.

Buna göre kışın, kış lastiği kullanmanın faydalarını maddeler halinde aşağıdaki gibi sıralayabiliriz; 

• Karlı buzlu yollarda yol tutuşu ve daha kısa fren mesafesi sağlar.
• Islak ve buzlu zeminlerde aracın kayma riskini minumuma düşürür. 
• Lastik üzerinde yer alan su oluklarının ıslak zeminlerde suyu daha rahat tahliye eder.
• Islak zeminde suda kızaklama denilen "aquaplanning"i rahat yapılmasını sağlayarak kazalara sebep olma riskini azaltır. 

Kış Lastiğini Nasıl Seçmeliyiz? 

Her otomobilin ağırlığına göre kullandığı lastikler vardır. Bu yüzden birçok araç üreticisi yaptıkları araç için önerdikleri lastik marka ve tipinin kullanılmasını ister. 

Buna göre:

• Aracınız için seçtiğiniz lastiğin üzerinde mutlaka "kış lastiği" olduğunu belirten içinde kar tanesi deseni olan üç zirveli dağ logolu olması gerekir. 
• 4 lastiğin de kış lastiği olması gerekir. 
• Hem iyi bir fren performansı için hem de fren yapıldığında lastiğin kaymaması için lastiğin içinde bulunduğunuz yıl üretilmiş olmasına dikkat edilmesi gerekir. 

Kış Lastiği Hangi Araçlar İçin Zorunlu Hangi Ayda Kış Lastiği Takılır?

Ülkemizde çeşitli araçlar için kış lastiği takma zorunluluğu bulunuyor. Karayolları Trafik Kanunu'nun 65/A maddesi gereğince kış lastiği zorunlu hale getirilmiş ve uygulamanın hangi araçları kapsadığı ve ilgili cezalar Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca "Kış Lastiği Kullanma Zorunluluğu ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ"de belirlenmiştir.

Peki, kış lastiği hangi araçlar için zorunlu?

Kanuna göre: Türkiye'de tescil edilmiş olsun veya olmasın, şehirlerarası kara yollarında yolcu ve eşya taşımalarında kullanılan taşıtlarda her yılın 1 Aralık ile takip eden yılın 1 Nisan tarihleri arasında kalan 4 aylık dönemde kış lastiği kullanılması zorunluluğu bulunmaktadır.

Araçlara Hangi Kış Lastiği Takılmalı / Kış Lastiği Kuralları Nelerdir? 

• Üzerinde M+S işareti ve/veya kar tanesi (snowflake) işareti bulunan ve 7° altındaki sıcaklıklarda yol tutuşunu arttırmak amacıyla bileşimi özel olarak belirlenmiş ve sırt yüzeyinde özel olarak tasarlanmış desenleri bulunan lastiklerin kullanılması gereklidir.
• Sadece buzlu zeminlerde kullanılabilen çivili lastikler de kış lastiği yerine geçer.
• Her ilin sınırları içinde kış lastiği uygulaması yapılıp yapılmayacağı ortalama yerel sıcaklıklar dikkate alınarak ilgili valiliklerce belirlenip uygulamalar yapılmaktadır.
• Valilikler, kış lastiği uygulamasını, Bakanlıkça belirlenen tarih aralığındaki sürenin öncesinde ve/veya sonrasında 1'er ay artırabiliyor.
• Kamyon, çekici, tanker ve otobüs türü araçların tahrikli dingilleri üzerindeki tüm lastiklerinin; kamyonet, minibüs ve otomobillerin tüm lastiklerinin, ayrıca seyir esnasında değiştirilmek zorunda kalınan lastiklerin yerine takılacak lastiklerin de kış lastiği olması zorunluluğu vardır.
• Araçta patinaj zinciri bulunması veya kullanılması kış lastiği zorunluluğunu ortadan kaldırmıyor.
• Kamyon, çekici, tanker ve otobüslerde kış lastiği diş derinliğinin 4, kamyonet, minibüs ve otomobil türü araçlarda kış lastiği diş derinliğinin 1,6 milimetreden az olmaması gerekiyor. Denetimlerde diş derinliği, lastik sırtının ortasına en yakın dişlerden ölçülüyor.

Yazın Kış Lastiğini Neden Kullanamayız?

Adı üzerinde kış lastiği özel bir lastik türüdür. Yazın, kış lastiği kullanmamak gerekir. Çünkü sıcak havalarda, kış lastiklerinin fren mesafesi artar, yol tutuş performansı ise büyük ölçüde azalmaktadır. Bu durum aracın daha fazla yakıt tüketimesine ve araç içinde lastik sesine neden olmaktadır. Kış lastiklerini yazın kullanmak lastiğin ömrünü azaltır. Daha fazla karbondioksit salınımına yol açar ve sürüş konforunu azaltır. 

Kış Lastiğini Neden Kullanmalıyız?

Ülkemizde bildiğiniz gibi 1 Aralık – 1 Nisan tarihleri arasında kış lastiği uygulaması yapılıyor. Ticari araçlar için zorunlu olan bu uygulama özel araçlar için ise isteğe bağlıdır. Kış lastiklerinin soğuk havalarda ekstra güvenlik sağladığını biliyoruz.

Şimdi gelin kış lastiklerini neden takmamız gerektiğine farklı bir açıdan tekrar bakalım. 

Kış Lastiği Soğuk Havalarda Neden İyi Yol Tutuşu Sağlar?

• Kış lastikleri ile normal lastikler arasındaki temel fark, diş derinliğidir. Normal lastiklerde 7 ile 8 mm olan diş derinliği kış lastiklerine 8 ile 9 mm arasındadır.
• Kış lastiklerindeki oluklar daha geniş ve daha derin olup, kar ve suyun içinden geçmesi için daha büyük bir kanal oluşturur ve bu da aracın yolda daha ilerlemesini sağlamaktadır.
• Kış lastiklerinin yapımında kullanılan kauçuk bileşikte daha büyük oranda doğal kauçuk ve silika bulunur. Bu durum soğuk havalarda lastiğin sertleşmemesini sağlayarak lastiğin yol tutuşunu düzeltir. 

Kış Lastiklerinin Faydaları Nelerdir?

Karlı, ıslak ve buzlu yollarda sürüş güvenliğini kış lastikleri arttırmaktadır. Lastik üreticileri kış lastiklerine sahip bir aracın 53km/h hızla giderken karla kaplı bir yolda 35 metrede durduğunu açıklamışlardır. Aynı koşullarda normal lastikler ile gerekli olan fren mesafesi 43 metredir. Aradaki fark 8 metre iki araba uzunluğu anlamına gelmektedir. 

Kış Lastikleri Hangi Sıcaklıklarda Etkisini Gösterir?

Uzmanlara göre, kış lastikleri genellikle kışla 7° derecenin altındaki sıcaklıklarda etkilidir. Kış lastikleri sıcaklık 7°'nin altına düştüğünde hem ıslak hem de kuru koşullarda çok daha iyi kavrama sağlar, bu nedenle tipik olarak Ekim-Mart arası ekstra güvenlik sağlar.

Kış Lastiklerini Sıcak Havada Kullanmanın Sakıncaları Var mı?

• Bildiğiniz gibi, kış lastikleri, 7 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklarda yaz lastikleri kadar etkili değildir. Bu durumda tutuş bozulabilir ve soğuk hava koşullarına kıyasla fren mesafeleri uzayabilir.
• Kış ayları dışında sıcak aylarda kullanıldığında kış lastikleri daha kolay aşınabilir.

Dört Mevsim Lastikleri Kış Lastiği Gibi Kullanabilir miyiz?

Dört mevsim lastikleri yılda iki defa lastik değiştirme gerekliliğini kısmen de olsa ortadan kaldırmaktadır.  Yılın her mevsiminde kullanım imkanı sunan bu lastikler, bazı araç sahipleri tarafından kış lastiğinin zorunlu tutulduğu şehirlerde kullanılmaktadır. Dört mevsim lastikleri sessiz bir sürüş, makul bir diş ömrü ve yakıt tasarrufu sağlayacak şekilde yapıldıklarından, neden bu kadar popüler olduklarını anlamak zor değil.

Dört mevsim lastikleri, ortalama sürücü için yapıldığından orta derecede diş derinliğine sahiptir ve daha az diş derinliği olan yaz lastiklerinden daha uzun diş ömrü sağlayacak şekilde üretilmiş kauçuktan yapılmaktadır. 

Kış lastikleri ise kış şartları için özel olarak tasarlanmıştır ve lastik hamurunda silika malzemesi kullanılır. Yani lastiğin diş derinliği ve kalınlığı daha fazladır. Hava sıcaklığı 7°'nin altına düştüğünde işlev görmeye başlar. Aynı zamanda hamuru daha yumuşak olduğu için düşük sıcaklıklarda hemen ısınır ve yol tutuşu sağlar.

Kış lastiklerini diğer tür lastiklerden ayıran belirli özellikler vardır.

Bunlar; lastik hamuru, diş derinliği, taban desenleri ve keskin uçlardır.

Kış Lastiklerinin Dört Mevsim Lastiklerinden Farkı Nedir?

Dört mevsim lastikleri hemen her yol koşuluna dayanıklıdır. İster kuru zemin, ister ıslak zemin ve karlı buzlu yollarda performansı iyidir. 

Kış lastiklerinde performans daha çok karlı, düşük sıcaklıklar, erimiş kar ve kar sonrası çamur gibi yüzeyler gerçek bir kış lastiğinin işe yarayacağı yol şartlarıdır.

Dört mevsim lastiklerinin hamuru düşük sıcaklıklarda sertleşerek direksiyon hakimiyetini düşürür. Ancak kış lastiklerinin hamurunda kullanılan özel bileşenler soğuk havada lastiğin yumuşak kalmasını sağlayarak hem daha iyi yol tutuş hem de daha kısa fren mesafesi sağlar.

Dört mevsim lastikleri M+S işaretlemesine sahip olsa da üretildikleri hamur daha çok yaz lastiğine benzediği için hava sıcaklığı ne kadar düşerse dört mevsim lastikleri de o kadar işlevini yitirir.

Yaz lastiklerine göre de sıcak hava şartlarında daha az yol tutuş gösterir, direksiyon hakimiyeti gerçek yaz lastiklerine göre daha az ve fren mesafesi de daha uzundur.

Dört mevsim lastiğiyle kış lastiği arasında karar veremiyorsanız, yaşadığınız bölgede kış mevsiminin nasıl geçtiğine bakmanız kafidir. 

Örneğin Adana gibi kış aylarının ılık geçtiği bir şehirde yaşıyorsanız ancak yaylaya ya da dağlara geziye gitmeyi seviyorsanız, dört mevsim lastik sizi kış aylarında da idare eder.

Dört mevsim lastikleri, yaz ve kış performansının bir karışımını sundukları için genellikle ılıman iklimlerde ve makul sürüş şartlarında sürücüler için tercih edilebilir. 

Diğer taraftan özellikle karasal iklimin hakim olduğu, karın yolları kapladığı ve buz tehlikesi olan İç Anadolu, Güney Doğu, Doğu bölgelerinde yaşıyorsanız tercihiniz hiç düşünmeden kış lastiklerinden yana olmalı diye düşünüyoruz. 

Kış Lastikleri Nasıl Depolanır? 

Lastiklerin depolanma işlemi doğru yapıldığı takdirde lastiğin hiç kuşkusuz ömrünü uzatmaktadır. Lastikler jantlı olarak depolanmalı veya dik olarak yan yana dizilmesine dikkat etmelisiniz. Yine lastik yanaklarına zarar verebileceğinden üst üste istiflemensinden kaçınılması gerekir. Lastiklerin karanlık ve kuru bir ortamda depolanması lastiğin ömrünü uzatmaktadır.