Nobel Edebiyat Ödüllü Kadın Yazarlar
1896 yılında Alfred Nobel'in vasiyeti ile kurulan "Nobel Ödülleri Derneği"nin çeşitli dallarda insanlığa hizmet edenleri onurlandırmak için verdiği ödüller arasında edebiyat alanı da bulunuyor. "NOBEL Edebiyat Ödülü" dalında şimdiye kadar verilen 114 ödül arasında 15 tane de kadın yazar bulunuyor. Bu makalemizde NOBEL Edebiyat Ödülü almış onbeş kadın yazar kimlerdir? Bu kadın yazarlar hangi konularda ödül almıştır? 15 kadın yazarın Türkçeye çevrilmiş eserlerinin isimleri nelerdir? Hangi kadın, hangi yıl NOBEL Edebiyat Ödülü’nü aldılar?” gibi aklınıza takılan sorulara cevaplar bulacaksınız. Keyifli okumalar diliyoruz...
Selma Lagerlöf (1858 – 1940)
1909 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Nobel ödülleri tarihinde ilk kez bu ödüle layık görülen İsveçli yazardır. Selma Lagerlöf 1895 yılından sonra hayatı boyunca hep yazmıştır. Efsane ve masal türlerindeki yapıtlarıyla tanınan Selma Lgerlöf, İtalya seyahatinden sonra toplumsal gerçekçi anlayışla Antikrists Mirakler (Deccal’in Müzeleri) adlı kitabını kaleme almıştır. Yazar, Filistin ve Mısır’da da bulunmuş, realizme karşı romantizm akımını sürdüren yazarlar arasında yer almıştır.
Dilimize çevrilen eseri; çocuk edebiyatı, sosyal eleştiri ve tinselliğin bir arada olduğu Nils Holgersson’un Serüvenleri’dir.
Grazia Deledda (1871 – 1936)
1926 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Natüralizm yani doğalcılık dediğimiz akımın en güçlü kalemleri arasında yer alan Grazia Deledda İtalyan bir yazardır. 1886 yılında ilk öykü ve şiirlerinin yayımlanmasıyla birlikte edebiyat hayatına girmiş daha çok aşk, özlem, hasret, acı, yazgı gibi konular üzerine eserler vermiştir. Türkçe'ye çevrilmiş eseri ise Sardinya Efsaneleri’dir. Sardinya halkını dinleyip derlediği bu eserinde söz konusu bölge insanının hayatını konu edinmiştir.
Sigrid Undset (1882 – 1949)
1928 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Hıristiyan / Katolik anlayışın temelleri üzerine hayatını sürdüren Norveçli yazar Sigrid Undset kitaplarında genellikle; gelenek ile çağdaşlaşmanın çatışması yani bizdeki yeni ile eski tartışmalarını, dinî değerleri ve kadının özgürlüğü gibi konular üzerine yoğunlaşmıştır. Yazarın: "Her Kadın Gibi" adlı yapıtı Türkçe'ye çevrilmiştir.
Pearl S. Buck (1892 – 1973)
1938 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen ilk Amerikalı kadın yazar Buck, kendi öz çocuğunun yanında 9 çocuğu da evlat edinmiş onlarla ömrünü Çin'de sürdürmüştür. Yazar, buradaki yaşamı yapıtlarında ana unsur olarak kullanmıştır. Türkçe'ye "Mübarek Toprak" adlı eseri çevrilmiştir. Bu kitapta Çin'in kadim öğretilerini ele almış, topraktan geldik, yine toprağa döneceğiz tadında bir kitap yazmıştır.
Gabriela Mistral (1889 – 1957)
1945 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Ödülü bu dalda ilk alan Latin Amerika'lı yazar Gabriela Mistral şiirlerinde doğa, anne sevgisi, aşk, estetik ve güzellikleri konu edinmiştir. Ülkemizde henüz Türkçe'ye çevrilmiş herhangi bir eseri yoktur.
Nelly Sachs (1891 – 1970)
1966 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Aslen İsrailli bir Yahudi olan ancak Alman asıllı İsveçli olarak bilinen şair ve yazardır. Tevrat ve Yahudi geleneğini eserlerinde derinlemesine işleyen Nelly Sachs çokluk savaşın insan psikolojisi üzerindeki etkilerini kaleme almıştır. Yazar, Nazi Almanya’sından İsveç’e kaçar. Yazarın Türkçe’ye çevrilmiş kitapları arasında "Hala Gece Yarısı Bu Yıldızda" adlı şiir kitabı bulunmaktadır.
Nadine Gordimer (1923 – 2014)
1991 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Nadine Gordimer Güney Afrikalı bir yazardır. Eserlerinde insanlığa, özgürlüğe, imece dediğimiz dayanışmaya yönelik konuları işlemiştir. Afrika, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın birçok yerini gezip gören Nadine, roman ve öykülerinin yanında edebiyat eleştirileri de yapmış bunu kitap haline getirmiştir. Türkçeye çevrilen eserleri arasında: Yaşamaya Bak, Ayartma, Yanımda Kimse Yok, Evdeki Silah gibi eserleri okuyabilirsiniz.
Toni Morrison (1931 – …)
1993 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Toni Morrison Afro Amerikan yazarları arasında yer alır. Dünya çapında en çok bilinen eseri "Sevilen" kitabıdır. Ayrıca Pulitzer Ödüllü Sevilen romanı Amerikan İç Savaşı’nda bir kölenin hayatını konu edinmiştir.
Wisława Szymborska (1923 – 2012)
1996 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Wisława Szymborska Polonyalı yazardır. Hem şair hem deneme tarzında kitapları olan çağdaş Polonya şiirinin önemli kalemleri arasında yer alır. ‘’Başlıksız Olabilir’’ adlı şiir kitabı dilimize çevrilmiştir. II. Dünya Savaşı’nı görmüş ve bir çok sıkıntı çektiği halde o gülebilmeyi başarmış ve bu tavrını da tüm eserlerine hatta şiirlerine bile yansıtmayı başarmış ilginç bir yazardır.
Elfriede Jelinek (1946 – …)
2004 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Avusturyalı feminist oyun yazarıdır. Ayrıksı, çarpıcı ve tutkulu bir aşk hikayesini anlattığı eseri bize de Piyanist adıyla çevrilmiş, hatta eser filme uyarlanmıştır.
Doris Lessing (1919 – 2013)
2007 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Aslen İran doğumlu olan Britanyalı yazarın özellikle çeviri edebiyatına da katkısı büyüktür. Türkçeye "Altın Defter, Türkü Söylüyor Otlar, Beşinci Çocuk, Hayatta Kalma Güncesi, Şikeste" gibi kitaplarını alıp okuyabilirsiniz.
Herta Müller (1953 – …)
2009 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Herta Müller aslen Yahudi asıllı olmasına rağmen Romanya doğumlu olması ve tüm eserlerinde Rumen halkının yaşamını eserlerinde konu edinmiştir. Anlatılanlara göre Romanya’da gizli serviste çalışmayı redetmiş ve bu yüzden işinden edilmiş, o da 1987 yılında Almanya’ya göç etmiştir. Türkçe'ye çevrilmiş eserleri arasında: "Yürekteki Hayvan, Keşke Bugün Kendimle Karşılaşmasaydım, Tilki Daha O Zaman Avcıydı" gibi eserleri bulabilirsiniz.
Alice Munro (1931 – …)
2013 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Aslen Kanadalı olan Alice Munro gerçekten çok iyi bir öykücüdür. Türkçe'ye çevrilmiş eserleri arasında: "Sevgili Hayat ve Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik" yer alır.
Svetlana Alexievich (1948 – …)
2015 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
Ukraynalı yazar Svetlana Alexievich Nobel ödülü ile birlikte yedi prestijli ödülü de kazanmıştır. Kitaplarından Türkçe’de çevrilmiş "Kadın Yok Savaşın Yüzünde" "İkinci El Zamanı" Kızıl İnsanın Sonu gibi kitapları bulunmaktadır.
Olga Nawojo Tokarczuk (1962 – …)
2018 yılında Nobel kazanmış kadın yazar.
1962 yılında Sulechów, Polonya'da dünyaya gelen Olga Nawoja Tokarczuk Polonyalı şair ve yazardır. 2018 yılında Bieguni adlı kitabıyla Man Booker Uluslararası Ödülü'ne layık görülmüş yine bu eserle 2018 yılında ki Nobel Edebiyat Ödülü'nün de sahibi olmuştur. Edebiyat hayatına 1989 yılında Miasta w lustrach (Aynadaki Kentler) kitabıyla girmiş yine Polonya'da yayımlanan Na Przełaj adlı dergide kısa öyküleriyle merhaba demiştir. Tokarczuk, aynı zamanda siyasetlede ilgilenmekte 2004 yılında Polonya’da Polonya Yeşiller Partisi'nin üyeleri arasında yer almaktadır.
