Restorasyon (Restoration 1995) Filmi Üzerine

Filmin orijinal adı: "Restoration" 1995 yılında gösterime girmiş ve 2 Ağustos 1996 yılında Türkiye'de sinemaseverlerle buluşmuş. Yönetmenliğini Michael Hoffman'ın senaryosunu Rupert Walters'ın ve Robert Downey Jr., Sam Neil, David Thewlis, Polly Walker, Meg Ryan gibi usta oyuncuların olduğu bol ödüllü filmi merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edin... 

Ulusları oluşturan tarihleri, sinema kanalıyla günümüze yakınlaştıran yapımlardan biri olan Restorasyon filmi, gününü gün eden bir doktoru merkezine alarak, İngiliz tarihinin ilginç bir dönemini beyaz perdeye taşıyıp ışık tutmuş.

Film, İngiliz saray hayatını birebir aktarmanın yanı sıra, dönemin sosyal yaşamını da başarılı bir şekilde ekranlara yansıtıyor. Michael Hoffman'ın, Rose Treiman'ın romanından sinemaya aktardığı Restorasyon filminde, İngilizlerin 'entelektüel' olarak bilinegelen kralları 2. Charles'in dönemi anlatılıyor.

Filmin konusu kısaca şöyle:

17. yüzyılın ikinci yarısının başları... Çelişkileri ve görkemiyle Londra... Ve iki genç doktor: Robert Merrivel ve John Pearce... Merrivel (Robert Downey Jr.), dindar ve kendini mesleğine adayan can dostu Pearce'in (David Thewlis) aksine sefil ve sefih bir hayatı tercih eden kişi. Ancak bu abimizin Allah vergisi bir tedavi etme yeteneği var. Merrivel'in bir gün açık bir kalbe dokunduğunu gören kral 2. Charles (Sam Neill), onu saraya çağırır. Çok sevdiği bir dostu ölüme doğru gitmekte ve onu kimse tedavi edememektedir. Bu dostun bir köpek olduğunu gören Dr. Merrivel şaşırır ve köpeği kendi haline bırakarak doğal (!) bir yöntemle tedavi eder. Böylece artık saraya kabul edilmiştir. Kralın 18 köpeğine bakmaya başlar. Ancak doktorluktan ziyade soytarılık ve sefahatle gününü gün eder. Kral, onu bir gün metreslerinden biriyle formalite bir evliliğine zorlar. Fakat, Merrivel, kralın metresine âşık olur ve sebepten saraydan kovulur. Abimizin gidecek yeri yoktur; ancak, kadim dostu Pearce ona kapısını sonuna kadar açar. Merrivel, bir tımarhanede tekrar mesleğini icra etmeye başlar. Âşık olur, evlenir, baba olur, insanların veba salgınından kurtulmasına yardımcı olur, kahraman olur ve onurunu geri kazanır. Bu arada İngiltere çok büyük bir sınavdan geçmektedir...

Restorasyon, ilk ve ikinci bölümüyle sanki iki ayrı film olarak karşımıza çıkıyor.

Birinci bölümde: mutantan (görkemli), tantanalı bir yaşam, ihtişamlı mekanlar, gösterişli dekorlar, şehvetten kudurmuş, şehvet torbası insanlar ve sefahat...

İkinci bölümde ise: Acı, keder, fakirlik, hastalık, ölüm, ezilen, horlanan insanlar ve sefalet...

Film, genç bir insanın arzuları, hırsı, çabuk yükselişi, yıkılışı, çabaları, azmi ve galibiyeti ekseninde devam ederken, 17 yüzyılın toplumsal değişimlerine, afet ve hikmetlerine de -silik de olsa- ayna tutuyor. Genç doktorun anlamsız yükselmesi ve bitişinden sonra rayına oturan filmde, oyuncuların performanslarının çok iyi olduğunu söylememiz lazım. Başroldeki Robert Dawney Jr., ünlü artist bir babanın oğlu. Bu sebeple isminin sonuna Jr. tamlaması alıyor. Oscar'a aday gösterildiği Chaplin rolünden (abartılı bir makyajla) sonra sergileme imkânı bulduğu oyunculuğu tek kelimeyle mükemmel. İlle de gözleri... Şehvetten kuduran, horlanan, parlayan, ağlayan, kızaran ve tebessüm eden gözleri... 5 yaşından beri sinemanın içinde olan Downey, yakaladığı bu fırsatı hakikatten çok iyi kullanmış.

Dönemin entelektüel kralı olan Charles tiplemesiyle, Sam Neil de oldukça başarılı. Naked (Çıplak) filminden tanıdığımız David Thewlis, hatta uyduruk komedi filmlerinin çocuk yüzlü çabuk unutulan oyuncusu Meg Ryan bile “iyi” denebilir…

Yönetmen Hoffman, bu tür filmlerdeki klasik bazı saplantılara yakalanmamış. Çok net 'kötü adam' tiplemesi örneğin ne hikmetse bu filmde yok. Oysa, dönemin tıp ortamı bu tur insanları kolay üretebiliyordu. Kiliseyi de ön plana çıkarmamış, hatta hiç kullanmamış diyebiliriz. Bunun yanında Kral Charles'in entelektüel yönünü, 'artist kadınlarla düşüp kalkan tip' imajıyla örtüştürme gibi bir yola başvurmuş.

İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde, geçmişe olağanüstü önem verildiğinden dolayı, tarihi filmleri çekmek -mekân açısından- pek zor değil. Restorasyon filminde bunu çabucak hissedebilirsiniz. Ancak dekorların, kostümlerin ve Londra genelinin planlaması öyle her babayiğidin harcı değil. Film bu açıdan zamanında aldığı Oscar’ı bizce hak ediyor. Hele hele, kralın metresinin düğün sahnesindeki görkem, 2021 yılına kadar geçen bu uzun süre zarfında hiçbir tarihi filmde görmedim desem yeridir… Film bu görkemine ve ihtişamına paralel olarak büyük incelik ve titizlikleri de taşıyor. Takıların, giysilerin tasarımlarının inceliği, aksesuar seçimindeki hassasiyet filmin sanat yönetmeninin işinin erbabı olduğunu ve çok becerikli biri olduğu inancını taşımamıza vesile oldu diyebilirim.

Filmin en büyük sıkıntısı aynı dönemde yaşanan iki ayrı dünyayı jilet gibi keserek birbirinden ayırması. İyi bir harmanlama yapamaması. Sefahat ile sefaleti yanyana koyup, insan zekâsına gönderme yapmaması.

Beni filmde en çok rahatsız eden şey ise o gıcık ve gereksiz kapı efektleri. Sarayın dev kapılarına daha bir ihtişam katmak için çıkarılan gereksiz gürültüler de cabası...

Bu filmi özellikle, ortalıkta “tarihi film yaptım” diye dolaşan, saplantılı yarım yönetmenlere tavsiye ediyoruz. Zira referans kültürü açısından bizi çok da enterese etmeyen bir yapım diyebilirim...

Diğer film eleştirilerimizi okumak için aşağıdaki linke tıklamanız yeterli.

Kral Arthur (King Arthur 2004) Filmi Üzerine

Bir Andrei Konchalovsky Filmi: Deliler Evi (Dom Durakov) 2002

Şüphe (Disturbia 2007) Filmi Üzerine 

Cenneti Beklerken (2006) Filmi Üzerine

Death Proof (Ölüm Geçirmez, 2007) Filmi Üzerine