Troponin Nedir? Troponin Ne Zaman Yükselir? Kan Tahlili Nasıl Yapılır?

Tropinin bir çeşit proteindir. Genel olarak kalp krizi ve çeşitli sağlık sorunlarından dolayı kan dolaşımına salınan proteine denir. Tropinin T ve troponin I kas kaslarında bulunan proteinlerdir.

Tromopin testi kandaki "I tropinin" ve "T troponin" protein miktarlarını ölçmektedir. Kalp krizi yaşayan bir hastanın kalbini besleyen atar damarlar tıkanmaya başlar. Kalbin zarar görmesi, kalp kaslarını yorduğu gibi kandaki I troponin ve T troponin seviyesinde yükselme ihtimalini arttırmaktadır. Kandaki troponin seviyesinin ölçülmesi kalp krizi riski olup olmadığı hakkında bizlere bilgi vermektedir.

Troponin Çeşitleri Nelerdir? 

Kardiyak kaynaklı troponinler; (TnC) troponin C, (TnI) troponin T  ve (TnT) troponin T olarak adlandırılan üç adet proteinden oluşmaktadır. Bu proteinler tropomyozin ile birleşerek çizgili kalp kasının kök yapısını oluşturur. Aktin ve myozinin uyarılmasını, kasılmasını sağlar. 

Kalp dokusu için çok önemli olan kardiyak troponin TnT ve cTnI kardiyak iskemide yükselirse, böbrek yetmezliğinde TnT'nin de yükselmesi beklenir.

Kalp krizinde oluşan kalp hasarında troponin değeri yükselmeye başlar bu durumu ancak laboratuvar tetkikleri ile bir saat içinde saptanabilir. Yirmi dört saatte pik seviyesi yükselir ve bir hafta pozitif değerde kalır.

Troponin Yükselmesinin Ana Nedenleri Nelerdir?

Troponin yükselmesinin bir çok nedeni olabilir. Biz bu durumu üç başlık altında toplayabiliriz. 

Bunlar:

Kalp Dışı Nedenler

• Akut olmayan kritik kardiyak  hastalık
• Akut Pulmoner Ödem
• Akut Pulmoner Embolizm
• Kardiyotoksik İlaçlar
• İnme, Subaraknoid kanama
• Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı
• Kronik böbrek yetmezliği
• Geniş Yanıklar
• İnfiltratif Hastalıklar (Amiloidoz)
• Rabdomiyoliz
• Sepsis
• Pulmoner Hipertansiyon
• Zorlu Egzersiz / Aşırı Efor

Kardiyak (Kalp) Nedenler

• Akut ve Kronik Kalp Yetmezliği
• Akut İnflamatuvar Miyokardit, Endokardit / Perikardit
• Aort diseksiyonu
• Aort Kapak Hastalığı
• Apikal Balon Sendromu
• Bradiaritmi, Kalp bloğu
• Kardiyak kontüzyon
• Kardiyak cerrahi, Post-perkütan koroner girişim, Endomyokardiyal biyopsi
• Kardiyoversiyon
• Miyokard Travması
• Hipertrofik kardiyomiyopati
• Taşikardi / Taşiaritmi

Kardiyak Olmayan Nedenler

Yoğun bakım ünitesindeki hastalarda özellikle ventilasyon veya inotropik destek alan, yüksek vücut  sıcaklığı, taşikardik, hipertansif veya hipotansif hastalarda artan miyokard yükü patolojik bir sürece neden olur.

Bu durumda artan aşırı kardiyak yükün sonucu olarak troponin yükselmesi (tip II NSTEMI)  olarak karşımıza çıkar. Bu durum hafife alınacak bir durum değildir. Bu hastalarda "morbidite" ve "mortalite" oranlarını yüksektir.  Bu tip hastalarda kardiyak patolojinin ayrımında EKG ve EKO çekilmesi çok önemlidir.

Pulmoner emboli ve torponin: Pulmoner embolide (Akciğerde Pıhtı Artması) troponin yüksekliği mortalite ile ilişkilidir. Bu nedenle troponin yüksekliği olanlar yakın takip edilmelidir.

İnme ve Subaraknoid Kanama ile Toroponin Yükselmesi 

Kafa içi kanamalı hastalarda miyokard damarlarında daralmaya bağlı nekroz oluşur. Kalp hücrelerinin fiziksel ya da kimyasal değişimleri sonucu troponin salgılanır. Beyin zarlarından araknoid altındaki kanamada troponin yükselmesi yaralanmanın daha şiddetli olduğunu ve hastalığın dumunun daha kötü olduğunu düşündürür. Diğer taraftan, iskemik inmelerde (beyine kan sağlayan damarın daralması veya tıkanması ile kan akımının kesilmesi) troponin artışı hastalığın seyrinde bulgular ve çalışmalar yeteri kadar güçlü değildir.

Kronik Böbrek Yetmezliğinde Troponin Yükselmesi

Kalp kası klirensinin azalması da troponin yükselmesine neden olabilir.  Troponin I ‘nın Troponin T ye göre daha düşük olması toponin yüksekliğinin KBY nedenli olduğunu gösterir. EKG bu durumun ayırt edilmesinde yardımcı olabilir.

Sepsis ve Troponin

Sepsis kanda inflamatuvar mediatörlerin salınır, bu mediatörler kalp kasını hasara uğratır. Bu hasar memran geçirgenliğinde artış sonucu oluşmaktadır. Neyse ki bu hasar geri döndürülebilir seviyededir. Ancak kalpte ki artmış oksijen ihtiyacı miyokard hasarına yol açabilir. Genel olarak, sepsis ortamında artmış troponin, hastalığa yakalanma ve ölüm oranı ile ilişkilidir.

KOAH ve Troponin

Sol ventrikül yükünün artması ve sağ ventrikül yükünün artması, KOAH alevlenme esnasında hiperkapni, pulmoner hipertansiyon vücudun enerji ihtiyacından dolayı kalbe zarar verebilir. KOAH hastasında başvuru anında saptanan yüksek troponin NIMV ihtiyacını bu sebeple göstermektedir. 

Kardiyak Sebepler ve Troponin

Akut veya kronik kalp yetmezliği hastalarında, troponinler yükselebilir. Miyokart duvar gerginliği, kan perfüzyonunu  yetersizliği ve hipoksemi troponin yüksekliğine sebep olabilir. Bu durumda hastaların, eski troponin düzeyi ve EKG’si karşılaştırılarak değişiklikler izlenir.

Ne Zaman Anlamlı Troponin Değişikliği Düşünülür?

ESC diye tabir edilen Avrupa Kardiyoloji Derneği'ne göre: 

İlk Tn yükselmişse ≥ % 20 artışı, ya da başlangıçtaki Tn değerlerin düşük olanlarda hastalarda % 50 artışı olmasıdır.

Düşük duyarlılık Tn’lerde, ikinci tekar süresi en az 6 saat olmalıdır.

Yüksek hassasiyetli Hs Troponinler de,ikinci laboratuar tekarı 2 ila 3 saat arasında bir sürede gerçekleştirilebilir.

3 saatlik bir normal hsTn,% 99’luk bir negatif prediktif değere sahiptir.

Aort Diseksiyonu ve Troponin

Aort'da troponinin yükselmesinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Fakat koroner risk ve artan iş yüküne bağlı olduğu düşünülmektedir. AKS tedavisinde kullanılan antitrombotik ilaçlar, diseksiyona bağlı kanamanın şiddetini arttırabilir. Yapılan çalışmalar, A tipi aort disseksiyonu ile beraber yüksek troponinin miyokardiyal hasarın göstergesi  olduğunu göstermiştir. Ani  başlangıçlı ağrı, yırtılır tarzda,  keskin ağrı, nörolojik semptomları olan göğüs ağrısı veya diyaframın üstündeki ve altındaki ağrılar hastanın ameliyat ile incelenmesine neden olabilir. 

Akut Perikardit, Miyokardit veya Endokardit ile Troponin Yükselmesi

Miyokardit, AKS’ye hem klinik olarak hem de patolojik olarak benzer. Nekroz ikisinde de troponin yükselmesine neden olur. Primer enfeksiyondan yaklaşık olarak bir ay sonra troponin yüksekliği kalp yetmezliği ile ilişkili olabilir.

Perikardit de AKS’ye benzeyebilir, fakat bu tür biraz farklıdır. Çünkü troponinler miyokardda bulunurken perikartda bulunmaz. AKS, endokardit, perikardit veya miyokarditli hastalarda aynı anda görülebileceği unutulmamalıdır.

Yüksek Sensitif Troponinler Trop Var Troponin Var

Yeni troponin testleri çok düzük düzeydeki troponin değerlerini tespit edebilir. Singulex troponin testi; tek moleküllü sayma’ teknolojisi kullanan yeni bir yüksek hassasiyetli troponin analizidir.

Singulex Clarity                 Hs Troponin I :  0.08 ng/L

Abbott ARCHITECT          Hs Troponin I :  2 ng/L

Roche Hs(yüksek sensitif) Hs Troponin T : 5 ng/L

Yüksek sensitif torponinler eski değerlerin 10 kat daha düşük konsantrasyonlarını  daha doğru ölçebilir ve bu nedenle sağlıklı kişilerde troponin değerlerini ölçebilir.