Suriye tasarısına Rusya ve Çin'den veto

Suriye'de işlenen savaş suçları ve insan hakları ihlallerinin Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) sevk edilmesi için Fransa tarafından hazırlanan karar tasarısını, Rusya ve Çin veto etti. BM Güvenlik Konseyi'nde tasarı üzerinde yapılan oylamada 13 ülke lehte oy kullanırken, daimi üyeler Rusya ve Çin'in veto etmesi nedeniyle tasarı reddedilmiş oldu. Fransa tarafından hazırlanan ve BMGK'ya sunulan karar tasarısında, Mart 2011'den bu yana Suriye rejimi ve rejime destek veren militanlar ile diğer devlet dışı silahlı grupların işlediği suçlar şiddetli biçimde kınanarak Suriye'deki durumun UCM'ye sevk edilmesi ve savcının soruşturma başlatmasına karar verildiği belirtiliyordu. Rusya, dün tasarıyı veto edeceğini bildirmiş ancak Çin'in çekimser kalabileceği ve böylece Rusya'nın diplomatik olarak izole edilebileceği belirtilmişti. Rusya, BMGK'da Suriye'ye ilişkin dördüncü tasarıyı veto ederek, Konsey'deki bölünmüşlüğü derinleştirmiş oldu.
İngiltere Dışişleri Bakanı Hague veto kararını kınadı
İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Suriye'de işlenen savaş suçları ve insan hakları ihlallerinin Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) sevk edilmesi için Fransa tarafından hazırlanan karar tasarısını veto eden Rusya ve Çin'in kararlarını kınadı.
Suçlular hesap vermeli
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun adına konuşma yapan Genel Sekreter Yardımcısı Jan Eliasson, Suriye'de savaşın başlamasından bu yana ısrarla insan hakları ihlalleri, savaş ve insanlık suçlarının faillerini hesap vermeye çağırdığını hatırlatarak, savaş suçu teşkil eden insani yardım konvoylarına ve personeline karşı yapılan saldırılar konusunda hesap verilmesi için acil eyleme ihtiyaç olduğunu söyledi.
BMGK'nın bu konuda kaçınılmaz bir sorumluluğu olduğunu hatırlatan Eliasson, ''BMGK üyelerinin ve İnsan Hakları Konseyi'nin kan dökülmesine son verilmesi ve tarifsiz suçların kurbanları için adalet sağlanması konusunda özel bir görevi var'' dedi.
Eliasson, Şubat 2013 tarihinde Soruşturma Komisyonu'nun UCM'nin Suriye'deki suçlarının cezasız kalmaması için mücadeleyi sürdürmeye uygun olduğu sonucuna vardığını ifade etti. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin, en son nisan ayında olmak üzere UCM'ye başvurulması gerektiğini defalarca dile getirdiğini hatırlatan Eliasson, Suriye halkının adalet için temel bir hakka sahip olduğunu ve bu hakkın savunmanın BM ve üye devletlerin temel görevi olduğunu ifade etti.
ABD BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Power
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power da toplantıda yaptığı konuşmada, BMGK'nın vahşeti durdurmada ve en azından suçluların hesap vermesinin sağlanması konusunda sorumluğu olduğunu hatırlattı. Rusya ve Çin'in vetosunu kastederek, ''Bu vetolar sadece Esed'in değil, terörist grupların da cezasız kalmasına yardım ediyor'' diyen Power, ''UCM, Afrika'da adalet sağlayabilirken, neden Suriye'de, Asya'da olmasın'' diye sordu. Konuşmasında, ''Torunlarımız bize yıllarca, 'yeryüzündeki cehenneme' adaleti nasıl getirmediğimiz konusundaki başarısızlığımızı soracaktır'' diyen Power, Çin ve Rusya'yı kastederek, Suriye'deki vahşetin hesabının sorulması konusundaki BMGK tasarısını engelleyenlerin hesap vermeleri gerektiğini ifade etti.
İngiltere BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Grant
İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Mark Lyall Grant ise konuşmasında, Rusya ve Çin'i kınayarak, Suriye'de suçluların hesap vermesinin sonsuza kadar önlenemeyeceğini söyledi. Büyükelçi Grant, ''Suriye'de adalet sağlanmadan hiçbir uzlaşma gerçek ve kalıcı olamaz'' dedi.
Fransa'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Araud
Fransa'nın BM Daimi Temsilcisi Gerard Araud, Suriye'deki savaş suçlarının UCM'de yargılanması konusundaki verdikleri karar tasarısının ''veto'' edilmesinin, Suriye'deki ''tüm suçların örtülmesi'' amacını taşıyacağını ve bu durumda adaletin veto edilmiş olacağını ifade etti.  Büyükelçi Araud, gazetecilere yaptığı açıklamada ise Fransa'nın Avusturya, Lüksemburg, Ürdün'le insani yardım konusunda birlikte taslak tasarısı üzerine çalıştıklarını bildirdi. Araud, Rusya'nın tasarının Suriye'ye askeri müdahale için zemin hazırlacağı iddiasının ise ''saçma'' olduğunu ifade etti.
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Churkin
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin de konuşmasında, UCM'yi kullanmaya çalışan Suriye karar tasarısını, "siyasi gerginliği körükleyeceği ve sonuçta askeri müdahaleyi gerekli kılacağı nedeniyle'' reddettiklerini ifade etti.
Rusya ve Çin'in sorumluluğu
Öte yandan, Uluslararası Af Örgütü'nden (Amnesty International) yapılan açıklamada, Rusya ve Çin'in, Suriye'deki çatışmanın sayısız kurbanları için ''tüyler ürpertici'' görüntü sergilediği kaydedildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Uluslararası Adalet Direktörü (HRW) Richard Dicker'in açıklamasında ise Ruya ve Çin'in BMGK'daki yeni tasarıyı veto etmesinin, savaş suçlarına karşı sürekli dokunulmazlık sağlayan "tarihi bir rezalet" olacağı belirtildi.
Rusya ve Çin'in Suriye'deki karar tasarılarını veto etmelerine paralel, Suriye'de krizin başlangıcından bugüne kadar, 160 bine yakın kişi hayatını kaybetti. Suriye'deki savaş ayrıca, 9,5 milyon Suriyelinin yerlerinden olmasına ve 3,5 milyondan fazlasının da insani yardıma muhtaç duruma düşmesine neden oldu.
Tasarı, Suriye rejimi ve diğer silahlı gruplar tarafından insan hakları ve uluslararası insan hakları ilkelerinin ''yaygın ihlali'' olarak nitelendirilerek, işlenen suçların UCM'de yargılanmasını içeriyor.