AB'den gazı kesen Rusya'ya karşı Azerbaycan hamlesi: Avrupa'nın enerji haritası değişti
Ukrayna’ya açtığı savaş nedeniyle Avrupa Birliği’nin yaptırımlarına maruz kalan Rusya, misilleme olarak AB’ye sattığı doğalgazı kesmişti. Rusya’nın gaz hamlesine karşı arayış içerisine giren AB ise doğalgazda rotayı Azerbaycan’a çevirdi. AB, Azerbaycan’dan ithal ettiği gazı iki yıl içinde ikiye katlayacak anlaşmaya imza attı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, anlaşma hakkında yaptığı açıklamada "Projeler, Avrupa'nın enerji haritasını tamamen değiştirdi” dedi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından Azerbaycan ile AB arasında "Avrupa Komisyonu tarafından temsil edilen Avrupa Birliği ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasında enerji alanında stratejik ortaklığa dair mutabakat zaptı" imzalandı. Aliyev ve von der Leyen, imza töreninin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Azerbaycan ve AB arasında enerji alanındaki aktif iş birliğinin 15 yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğunu belirten Aliyev, “Bugünkü anlaşma aramızda imzalanan ilk belge değil. 2006 yılında mutabakat zaptı ve 2011'de ise Güney Gaz Koridoru'yla ilgili ortak bildiri imzaladık. Dolayısıyla iyi bir geçmişimiz ve başarılarımız var. Azerbaycan'ın ileri sürdüğü AB ve ortaklarımız tarafından desteklenen enerji projeleri, Avrupa'nın enerji haritasını tamamen değiştirdi” dedi.
“ENERJİ GÜVENLİĞİ HER ZAMANKİNDEN DAHA ÖNEMLİ”
Azerbaycan ve AB arasında enerji alanındaki işbirliğinin olumlu faydaları olacağını belirten Aliyev, “Enerji güvenliği konuları bugün her zamankinden daha önemli. AB ile Azerbaycan arasındaki uzun vadeli, öngörülebilir ve son derece güvenilir enerji işbirliği elbette ki önemlidir. Bu yıl, AB ile Azerbaycan arasında petrol ve doğal gaz, alternatif enerji, hidroelektrik verimliliği ve diğer konuları içeren birçok alanı kapsayan bir enerji diyaloğunu başlattık. Rüzgar ve güneş enerjisi ile ilgili yatırım projelerine şimdiden başlandı. Potansiyelimizin ön değerlendirmesini yaptık ve Karabağ ve Doğu Zengezur'un işgalden kurtarılmış bölgelerindeki güneş ve rüzgar santrallerinin potansiyelinin 9 bin 200 megavat olduğunu söyleyebilirim. Hazar Denizi'nin rüzgar enerjisi potansiyeli 157 gigawatttır. Yani gerçekten çok büyük bir kaynak tabanımız var” ifadelerini kullandı.
"GELECEK İÇİN BİR YOL HARİTASI”
Alternatif enerji kullanımının daha fazla doğal gaz ihracatına olanak sağlayacağını kaydeden Aliyev, “Bugünkü anlaşma, gelecek için bir tür yol haritası. Daha önce planladığımız her şeyi gerçekleştirdiğimizi göz önünde bulundurursak büyük başarılar göreceğimize eminim. Bugün müzakere ettiğimiz diğer konular arasında iletişim konuları da vardı. Azerbaycan'ın coğrafi konumu ve modern ulaşım altyapısını dikkate aldığımız zaman potansiyelimizin koordinasyonu doğrultusunda daha aktif çalışmamız gerekiyor. Çünkü Azerbaycan, burada Hazar Denizi'nin batı kıyısında en büyük ticaret filosuna, modern altyapıya, tersaneye, yeni deniz limanına ve bizi tüm komşularımızla bağlayan demiryoluna sahiptir” dedi.
“AZERBAYCAN, AB İÇİN ÇOK ÖNEMLİ BİR ENERJİ ORTAĞIDIR”
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısından önce bile Rusya’nın güvenilir bir enerji ortağı olmadığını ifade eden AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise, “Bu nedenle AB, Rusya’dan ek enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine odaklandı ve daha güvenilir ortaklarla çalışmaya başladı. Azerbaycan'ın güvenilir ortaklarımız arasında olmasından memnunum. Bizim için çok önemli bir enerji ortağınız ve her zaman güvenilir oldunuz” ifadelerini kullandı.
“Sadece enerji güvenliğimiz için değil, aynı zamanda ‘yeşil enerji’ alanında da güvenilir bir ortaksınız. İmzaladığımız bu belge, enerji alanındaki iş birliğimizi daha da güçlendirecek” diyen von der Leyen, "İlk etapta Azerbaycan'dan gaz ihracını ikiye katlayacağız. Bu anlaşma aracılığıyla Güney Gaz Koridoru'nun genişletilmesine olan bağlılığımızı ifade ediyoruz. Bu proje zaten AB için çok önemli. Avrupa'ya her yıl 8 milyar metreküp doğalgaz aktarıyoruz ve önümüzdeki yıllarda hacmini 20 milyar metreküpe çıkaracağız. Önümüzdeki yıl bu hacmi 12 milyar metreküpe çıkaracağız ve bu Rusya'dan kesilen gazın telafisine ve Avrupa'nın enerji arzına önemli katkı sağlayacak” ifadelerini kullandı.
Azerbaycan'ın yenilenebilir enerji alanında büyük bir potansiyele sahip olduğuna dikkat çeken von der Leyen, “Sayın cumhurbaşkanı buna da değindi. Bu, özellikle rüzgar ve ‘yeşil hidrojen’ alanında büyük potansiyel var ve toplantımızda bunu ayrıntılı olarak görüştük. İmzaladığımız bu belge ile bu alandaki istikrarlı işbirliğimizin temellerini atmış olduk. Yavaş yavaş Azerbaycan fosil yakıtlar alanındaki bir ortaktan yenilenebilir enerji alanında lider bir ortağa dönüşecektir. Aynı zamanda doğalgaz işbirliğimiz, iklim değişikliği konusundaki sorumluluğumuzla tutarlı olmalıdır. Örneğin metan gazını azaltmak gibi. Bu belge, metan emisyonlarını azaltmaya yönelik taahhütlerimizi özetlemektedir. Azerbaycan’ı da 119 ülkenin katıldığı metan gazından vazgeçilmesine ilişkin anlaşmaya katılmaya davet ediyorum” dedi.
“AZERBAYCAN’IN EN BÜYÜK TİCARET ORTAĞI AVRUPA BİRLİĞİ’DİR”
Yeni bir anlaşma üzerinde çalıştıklarını kaydeden AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, “Umarım yakında sonuçlandıracağız. Hedef, mevcut güçlü işbirliğimizi daha da güçlendirmektir. Azerbaycan’ın en büyük ticaret ortağı Avrupa Birliği’dir. Ayrıca AB, Azerbaycan’a en çok yatırım yapan aktördür ve bunu genişletmek istiyoruz. AB, Orta Asya ve ötesinde ilişkiler kurmak için Azerbaycan ile çalışmak istiyor. Bu nedenle Trans-Hazar bağlantısına ilişkin tartışmaları yakından takip ediyor ve ilgileniyoruz. Aynı zamanda ortak Havacılık alanında da anlaşmayı tamamlamak istiyoruz. Bu, turizmi ve ticareti artıracaktır. AB, gelişmekte olan ve istikrarlı bir Güney Kafkasya'nın oluşturumasında kararlıdır. Mayın temizlemeye maddi destekte en büyük bağışçıyız. Yakın zamanda bu alan için yeni mali desteği duyurduk. Ayrıca mekanik ekipmanların ve gerekli destekleri vermeye hazırız. Azerbaycan ile işbirliğimize değer veriyoruz ve zamanla bu ortaklık sürekli derinleşecek ve gelişecektir” ifadelerini kullandı.
AVRUPA GAZDA ROTAYI AZERBAYCAN’A ÇEVİRDİ
Rusya doğalgazına alternatif arayışlarına devam eden Avrupa Birliği(AB), yenilenebilir enerji, sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ve Azerbaycan'dan alınabilecek ekstra gaz konularına odaklandı. Avrupa Komisyonunun Twitter hesabından yapılan paylaşımda, “Rusya'nın enerji kaynaklarını silah olarak kullanmaya devam ettiği bir ortamda, enerji ithalatımızın çeşitlendirilmesi AB için bir önceliktir. Avrupa Komisyonu Başkanı Başkanı Von der Leyen ve AB Enerji Komiseri Kadri Simson, iş birliğini daha da güçlendirmek için yarın Azerbaycan'da olacak” ifadelerine yer verildi.
TÜRKİYE ÜZERİNDEN GEÇİYOR
Uluslararası Enerji Ajansı, Azerbaycan Enerji Bakanlığı ve bp verilerinden derlediği verilere göre, Azerbaycan geçen yıl 43,9 milyar metreküp doğalgaz üretti. Geçen yıl ürettiği gazın 18,9 milyar metreküpünü ihraç eden Bakü, bunun 8,5 milyar metreküpünü Türkiye'ye gönderdi. Bu dönemde, Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) aracılığıyla 8,2 milyar metreküplük kısım ise Avrupa'ya transfer edildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in şubatta yaptığı açıklamaya göre, geriye kalan doğalgaz ise Bulgaristan ve Gürcistan gibi Avrupa ülkelerine iletildi.
YENİ YATIRIM YAPILACAK
Öte yandan toplam 1,3 trilyon metreküp ispatlanmış doğalgaz rezervine sahip Azerbaycan'dan gönderilen gazın artırılması için ek yatırımlara ihtiyaç duyuluyor. Ek boru hattı ve kapasite genişletme yatırımlarının yanı sıra Bakü'nün doğalgaz üretimini de ciddi seviyede artırması gerekiyor.
