Dünya kaynıyor

Dünyanın birçok ülkesinde ekonomik kriz, yasa değişiklikleri ve rejim baskılarını bahane ederek sokaklara dökülen eylemciler ile hükûmet güçleri arasında çatışmalar yaşanıyor. Hong Kong, Mısır, Peru, Keşmir, Haiti, Endonezya ve Ürdün’de bir süredir devam eden protesto gösterilere Irak da eklendi. Bağdat’taki gösterilere kan bulaştı. Güvenlik güçlerinin bastırmaya çalıştığı olaylar sırasında 10 hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.

IRAK
İşsizliğin artması, hükûmetle ilgili yolsuzluk iddiaları ve kamu hizmetlerinin yetersizliği Iraklıları sokaklara döktü. Güvenlik güçleri, başkent Bağdat’ın merkezindeki göstericileri dağıtmak için gerçek mermi kullandı. Protestolar sabaha kadar devam etti. Bazı göstericiler başkent Bağdat’taki hükûmet binalarının bulunduğu korunaklı Yeşil Bölge yakınlarına geldi. Güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu kaçan göstericiler ara sokaklarda ve köprülerin üzerinde toplandı. Bunun üzerine güvenlik güçleri, ateş açarak kalabalığı dağıtmaya çalıştı. Bağdat’ın yanı sıra ülkenin güney kentlerinde de gün içinde benzer protestolar düzenlendi. Olaylar sırasında 10 kişi hayatını kaybederken 200’den fazla kişi de yaralandı. Petrol zengini Basra’da düzenlenen gösterilerde ise 12 kişi gözaltına alındı. Olaylar daha sonra Kerkük’e de sıçrarken, hükümet, Twitter, Facebook, Instagram ve Whatsapp gibi sosyal medyaya erişimi engelledi. Savunma Bakanlığı da kamu kurumları ve diplomatik temsilcilikleri korumak üzere tüm birimlerini alarma geçirdi.

ENDONEZYA
Endonezya’nın başkenti Cakarta’da yolsuzlukla mücadele kanunu ile ceza kanunundaki bazı değişiklik tekliflerine tepki gösteriyor. Emniyet yetkilileri, güvenlik güçlerine saldırılması sonucu çatışmalar yaşandığını ve birçok noktada eylemcilerin kamu mallarına zarar verdiğini ifade etti. Ülkede Makassar, Yogyakarta, Solo ve Bali gibi çeşitli bölgelerde de gösteriler düzenlenirken çıkan olaylarda 210 kişi yaralandı, 649 kişi de gözaltına alındı. Parlamento, 17 Eylül’de yolsuzlukla mücadele kanununu onaylamış ancak ceza kanununda değişiklikleri içeren tasarının onaylanması tepkiler üzerine askıya alınmıştı. Hükûmet gösterileri “iktidarı yasa dışı yollardan devirmek isteyenlerin çabası” olarak nitelendiriyor. Ülke genelinde hafta başından bu yana başkent dahil çeşitli kentlerde çıkan çatışmada ise 3 kişinin öldüğü açıklanmıştı.

MISIR
Mısır’da eski bir asker olan Muhammed Ali’nin, yolsuzluk ve yoksulluğa karşı Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’yi protesto etme çağrısı sonrası güvenlik güçleri muhalif avına başladı. Devrim sonrası ilk defa 19 Eylül’de sokaklara çıkan göstericilere karşı güvenlik güçleri sert bir tutum izledi. 2 bin kişi tutuklandı, ülkeden yayın yapan yabancı kuruluşların çalışması engellendi, gazeteciler gözaltına alındı, internet yayınları ve telefon hatları kesildi ve insan hakları gözlemcileri yakın takibe alındı. Bütün baskılara rağmen eylemler ülke genelinde sürüyor.

KEŞMİR
Hindistan hükûmeti, yaklaşık 70 yıl içindeki en geniş kapsamlı siyasi hamle ile Keşmir’e verilen özel statüyü iptal ettiğini duyurdu. 5 Ağustos’ta yayınlanan cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile 370 maddenin iptal edildi. Nüfusun çoğunluğu Müslüman olan Keşmir’de sokaklar karışırken, Hindistan çıkan olayları bastırmak için bölgeye binlerce asker gönderdi. Gösterileri bastırmak amacıyla siyasiler, bazı öğrenci liderlerinin de bulunduğu çok sayıda kişi tutuklandı. Hindistan’ın bölgeyi abluka altına alması sebebiyle iletişim sınırlı olarak sağlanıyor. Çıkan onlarca kişinin öldüğü yüzlerce kişinin de yaralandığı rapor ediliyor.

LÜBNAN
Lübnan’da gün geçtikçe kötüleşen ekonomi ve finansal kriz sebebiyle başkent Beyrut başta olmak üzere ülkenin kuzey ve güney bölgelerinde protesto gösterileri düzenleniyor. Gösterilerin odağında Lübnan lirasının (LBP) döviz kurundaki istikrarına ilişkin korkular çerçevesinde hayat şartlarının kötüleşmesi bulunuyor. Beyrut’un ana caddelerinde araç lastiklerini ateşe veren protestocular hükûmeti istifaya çağırıyor.

POLİS İLK DEFA GERÇEK MERMİ KULLANDI
Hong Kong’da, Çin’le yapılan suçluların ülkelerine iade edilmesinin önünü açacak yasa tasarısıyla başlayan protestolar devam ediyor. Hong Kong Baş Yöneticisi Carrie Lam’ın “tasarı öldü” açıklamasına rağmen tansiyon düşmedi. Protestolar, zaman zaman çatışmalara sahne oldu. Önceki gün ise Çin’in 70. kuruluş yıl dönümünde hükûmet karşıtı binlerce gösterici Hong Kong’da sokaklara döküldü. Polis, protestoculara göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale etti. Bir polis ise etrafını saran protestoculardan birine gerçek mermiyle ateş etti. Dört aydır süren gösterilerde ilk defa gerçek mermiyle bir protestocu vurulmuş oldu.

PERU
Devlet Başkanı Martin Vizcarra’nın Kongreyi feshettiği Peru’da, Kongre de Devlet Başkanını görevden alarak yerine yardımcısını atadı. Bir anda iki devlet başkanı olan ülkede Vizcarra’yı destekleyenler ile karşı olanlar sokaklara dökülerek gösteriler yaptı. Ordunun, Vizcarra yanında yer aldığın açıklamasının ardından Kongre’nin feshedilmesine ilişkin karar Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna rağmen ülkede yaşanan siyasi kaosu protesto eden eylemciler, Kongre binası önünde gösteriler düzenlemeye devam etti.

HAİTİ
Karayip ülkesi Haiti’de Devlet Başkanı Jovenel Moise liderliğindeki hükûmete karşı haziran başından bu yana süren protesto eylemleri, binlerce kişinin katılımıyla yeniden alevlendi. Başkent Port-au-Prince’de “Moise istifa” talebiyle sokaklara çıkan göstericilerden bazıları lastikleri ateşe verdi, bazıları ise çeşitli barikatlar kurarak yolları kapattı. Birçok şehirde okullar ve iş yerleri kapalı kalırken polis, göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Muhalefet liderleri ve destekçileri, ülkede artan enflasyona, kamuda yolsuzluk ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına sebep olan benzin arzındaki düşüşe öfkelendiklerini dile getirdi.