Balkanlarda kriz alarmı: Sırp lider Bosna Hersek'i bölme planını açıkladı

Sırp Cumhuriyeti lideri Milorad Dodik, Balkanlar'daki krizi yansıttı. Dodik, üç kutuplu siyasi anlaşmazlığın çözülebilmesinin tek yolunun Bosna Hersek'in ortadan kaldırmak olduğunu söyleyerek planlarını açıkladı.

Bosna Hersek'in askeri, yüksek yargı ve vergi yönetiminden çekileceklerini belirten Dodik, gelecek aylarda kendi Bosnalı Sırp ordusunu oluşturma sözü verdi. Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Müslüman üyesi Şefik Caferoviç, ülkenin "Dayton barış anlaşmasının imzalanmasından bu yana en tehlikeli krizle" karşı karşıya olduğunu kaydetti.

1990'lardaki savaşın ardından Bosna ikiye bölündü. Ülkenin yarısı etnik Bosnalı Sırplara verilirken diğer yarısı ise Müslüman-Hırvat federasyonu yönetimine bırakıldı. İki taraf, zamanla Birleşmiş Milletler tarafından atanan bit yüksek temsilci tarafından güçlendilirdi, federal kurumlar tarafından da birleşti.

Bosnalı Sırp lider Dodik, '140 olan bu kurumlara meydan okuyacağını' söyleyerek"Dünyada bizi durdurabilecek hiçbir otorite yok" dedi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a ayrıntılı bir anlatım yapan Dodik, Moskova'nın desteğini aldığını da düşünüyor. 

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER'İN UYARILARINI DİNLEMEDİ

BM'nin Bosna'daki Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt'in tekrarlanan uyarılarına rağmen Dodik, bu hafta başlarında bir meclis oylamasıyla Sırp Cumhuriyeti'nin kendi ilaç düzenleme dairesini oluşturmak için düğmeye bastı. Analistler, hareketin büyük olasılıkla ordu, yargı ve vergi sistemi gibi daha güçlü kurumlarla mücadele etmeden önce kışkırtıcı bir hareket olduğunu belirtti.

Ülkedeki mevcut krizin kökleri, Schmidt'in temmuz ayında Srebrenica soykırımının inkarını suç sayan eylemlerinden kaynaklanıyor. BM yüksek temsilcisinin bu hareketi, çoğu hala Srebrenica'nın soykırım anlamına gelmediğini söyleyen ülkedeki Bosnalı Sırplar arasında öfkeye yol açtı. Bosnalı Sırp yetkililer, misilleme olarak, federal kurumları boykot etti.

Ancak Dodik'in giderek artan "düşmanca" söylemi ve ayrılma yönündeki hareketleri, Bosnalı Sırpları tedirgin etmeye başladı. Muhalefet lideri Mirko Saroviç salı günü yaptığı açıklamada, "Savaş çağrısı yapacak tek taraflı kararlar kesinlikle kabul edilemez," dedi.

Caferoviç ve diğerlerinin girişimlerine rağmen, uluslararası toplum Dodik'in son hamleleri konusunda büyük ölçüde sessiz kaldı.

Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Hırvat üyesi Zeljko Komsic, Dodik'in kendi ordusunu kurma sözü vermeye devam etmesi halinde Bosna'yı savunmak için bir "plan"ın zaten mevcut olduğunu kaydetti.

Siyasi analist Tanja Topiç, Dodik'in saldırgan taktiklerinin büyük olasılıkla kendi düşen popülaritesinden ve partisinin geçen yıl yapılan belediye seçimlerinde gösterdiği kötü performanstan kaynaklandığını söyledi.

Topic AFP'ye verdiği demeçte, "Bu sefer onu küçümsememeli ve sonuna kadar gitmeye hazır olmadığını düşünmemeliyiz. Planladığı her şey mantıksız, anayasaya aykırı olsa bile." dedi.

ABD VE AVRUPA'YA MÜDAHALE ÇAĞRISI

Bosnalı köşe yazarı Gojko Beriç, ABD ve Avrupa'ya müdahale çağrısında bulundu. Beriç günlük Oslobodjenje gazetesinde, "Bütün analizler, eski Yugoslavya'daki (1990'larda) savaşın başlamadan önce bir noktada durdurulabileceğini gösteriyor. Ama ertesi gün zaten çok geçti." diye yazdı.

Balkanlarda 1992 ila 1995 yılları arasında 100 binin üzerinde insanın ölümüne yol açan, 2 milyon kişinin evlerini terk etmesine neden olan iç savaşın ardından varılan anlaşma sonucu Bosna-Hersek, Sırp Cumhuriyeti ile Boşnak ve Hırvatların çoğunlukta olduğu Federasyonla iki özerk bölgeye ayrıldı. Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı üç ayrı etnik gruptan belirli rotasyonla seçiliyor.

Bu yılın başlarında Slovenya Başbakanı Janez Jansa'nın, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel'e gönderdiği iddia edilen belgede Batı Balkanlarda 5 ülkenin sınırlarını değiştirilmesi ifadesi yer alıyordu.

Reutres'ın gördüğü belgede, Bosna Hersek'in parçalanması, Bosna Hersek'in iki entitesinden biri olan Sırp Cumhuriyeti'nin (RS) Sırbistan'a bağlanması, Hırvatların yoğunlukta olduğu kantonların Hırvatistan'a bağlanması ve Kosova'nın Arnavutluk ile birleşmesi maddeleri olduğu kaydedildi.