Av. Barış Mükyen kripto para dünyasını değerlendirdi

Yakın zamanda kripto para hukuku, kripto paraların hayatımıza girmesi ve yaygınlaşmasıyla beraber ayrı bir önem kazanmıştır. Bize kripto paranın niteliğini tanımlayabilir misiniz?

Türk hukukunda Kripto paranın bir tanımı ve karşılığı henüz yoktur ve kripto para nezdinde spesifik bir kanun hukuk bulunmamaktadır. En çok elektronik para kanunlarıyla ilişkilendirildiğini görüyoruz ancak 6493 elektronik para kanununu ile BDDK’nın açıklaması kripto paranın elektronik para olmadığı ve bu nedenle de BDDK’nın kapsamında olmadığı yönünde. 

SPK ise yalnızca yatırım tavsiyesi veren dolandırıcılara dair tüketicinin korunmasına dair denetleme yapıyor. Aslına bakarsanız Kripto para anlamında mevzuat yapmakta yalnız Türkiye değil tüm dünya zorlanıyor, kripto para merkeziyetsiz olduğu için denetlenmesi ve kanunlara tabii tutulması çok zorlaşıyor.

Anlaşılacağı üzere kripto paralar Türk mevzuatında henüz net bir yere sahip değil ancak böylesine gelişen bir alanda hukuki zemin oluşturması da kaçınılmaz bir durumdur. Buna ek olarak da hukuki bir yerinin henüz net olmaması hukuki bazı işlemlere tabii tutulmayacağı anlamına gelmez. 

Mevcut kanuni düzenlemeler kısıtlı olsa dahi daha çok kripto paralar ibaresi yerine kripto varlıklar tanımlaması üzerinde yoğunlaşmıştır. Buradaki fark bir kelimeden ibaret olmayıp, kastedilen kripto değerlerinin alım-satım ticaret faaliyetlerinde para olarak kullanılmasının yasal olmadığı ancak bir varlık değeri taşıdığı noktasında tanımlanmıştır. Ancak dünya için her gün büyüyen bir bebek gibi olan kripto piyasalar için ülkemizdeki düzenlemelerin ilk atılmış adımları bunlar olsa da her geçen gün yeni düzenlemeler ile bu kanunların da netlik kazanması dijitalleşen dünyamızda kaçınılmaz olacaktır.

Daha çok farklı ülkelerin düzenlemelerinin veya farklı dava türlerinden yargıtay kararları, benzeştirme ile çözümlere kavuşturulabilen bu alandaki  uyuşmazlıklar için mensubu olduğum Mükyen Hukuk olarak bizler de var gücümüzle doğru yorumu katma ve mağduriyetleri giderme noktasında uğraş içerisindeyiz. Henüz geçmişi ve düzenlemeleri ile çok bakir olan bu alan için uyuşmazlıklarda alanında uzmanlaşmış avukatların tercih edilmesi zaruret taşımaktadır.

Kripto para yasal mıdır?

Bunun tek bir yanıtı yoktur çünkü kripto paranın yasallığı ülkeden ülkeye değişmektedir. Bu konuda üç eğilim var; bazı ülkelerde yasallığı henüz belirsiz ya da değişkenlik gösteriyor, bazı ülkeler kullanımına ve ticaretine açıkça izin vermekte bazı ülkeler ise direkt olarak kripto para kullanımı yasakladı. 

Barış Mükyen olarak bana eğer ‘’bitcoin yasal mı?’’ sorusu soruyorsanız, şöyle söyleyebilirim ki Türkiye Cumhuriyeti devleti bitcoin kullanımına dair bir yasa ya da yasaklama getirmedi. Yani bitcoin kullanmaktan, ticaret yapmaktan, cüzdanlarınızda bulundurmaktan herhangi bir cezai uygulamaya tabii tutulmanız mümkün değil. 

Ancak bunun para olarak kullanılmasına kısıtlamalar getirilmiş durumdadır. 16 Nisan 2021 tarihli yönetmelikle kripto varlıkların ödeme aracı olmasındaki konumlandırma ile alakalı olarak düzenleme bizler için ülkemizdeki düzenleme için beslenme kaynağı olmuştur. Ancak bugünlerde barolar, hukuk camiası, bddk, spk ve diğer pek çok kuruluş bu konudaki kapsayıcı düzenlemeler için çalışmalarını sürdürmektedir.
 

Diğer ülkelerin durumundan bahsettiniz spesifik olarak ülkemizde kripto varlıklarla ilgili mevcut yasal durum nedir?

Halihazırda ülkemizde kripto paralara ya da blok zincir teknolojisine ilişkin herhangi bir yasal düzenleme, resmi makam kararı yoktur. Mevcut durumda Türkiye’de yetmişe yakın kripto alım satım şirketi bulunmaktadır ancak bu platformlara yine merkeziyetsiz olduğu için  herhangibir resmi veya idari bir kuruluş tarafından izin veya lisans verilmediği bilinmektedir. 

Ancak ilgili şirketlere dair BDDK bakımından bazı onaylar alınarak banka hesapları açılabilmekte ve dolaylı olarak faaliyetlerini yabancı regülesyonlar ile ancak ülkemizde yarı yasal olarak sürdürebilmektedirler. Erken dönemlerde ülkemizde kripto paralara yada blok zincir teknolojisine ilişkin düzenlemeler risklere odaklanıyordu ancak yakın dönemdeki bakış açısının ise risklerin ve fırsatların aynı derecede farkında olacak şekilde değiştiği gözlemlenmiştir. 

Ancak ülkemizdekinin aksine İngiltere, Amerika gibi ülkelerde büyük oranda bu alanda düzenlemelerin yapılmasının yanı sıra, devasa bir ekonomiye dönüşmüş olması hasebiyle son günlerde en bu alandaki yasal düzenleme hazırlıklarının pek çoğu ‘’spekülatif kazanımlar’’ yani hukuk terminolojimizce bakıldığında ‘’ haksız kazanç’’, ‘’sebepsiz zenginleşme’’ ve de  ‘’rekabet kurallarının ihlal edilmesi ‘’ gibi kavramların kripto varlıklar bakımınca gerçekleştirmesine yönelik alınan tedbirleri kapsamaktadır. Ancak buradaki düzenlemlerde de kripto paranın varlık hesaplamasındaki ‘’para’’ mı? ‘’emtia’’ mı? noktasındaki karışıklığın giderilememesi durumu daha da karmaşık hale getirmektedir.

Blok Zincir teknolojisine dair yasal düzenlemeler ne durumdadır? 

Blok zincir ( blockchain)  teknolojisine ilişkin yaklaşımlar da yine  ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir, tıpkı kripto varlıklar da olduğu gibi yine üç eğilim olduğunu görüyoruz. Blokzincir teknolojisine ve kripto para kullanımına imkan tanımayan ülkeler, lisans vererek ve denetleyerek kurallar çerçevesinde bu sektörün gelişimine imkan tanıyan ülkeler ve Türkiye gibi henüz bu sektörü düzenleme denetleme gibi bir girişimde bulunmayıp, riskleri de kabul ederek ülkede bu sektörün gelişmesine imkan tanıyan ülkeler var. 

Ayrıca şöyle söyleyebilirim ki; blok zincir teknolojisi ilk çıktığı dönemlerde düzenleyici ve denetleyici otoriteler çok daha katı bir bakış açısına sahipti, ancak şu an ki mevcut duruma bakıldığında ise özellikle de büyük ve itibarlı firmalarında gösterdiği ilgi görüldükçe bu denetleyici otoriteler risklerinden ziyade bu piyasanın fırsatlarına odaklanmaya başladılar. 

Otoritelerin bu teknolojiyi benimsemeye başladığı, önümüzdeki dönemde yasal otoritelerin de gelişen ve değişen bu teknoloji özelinde düzenlemelere gidecekleri açıktır. Global temelli düzenlemeler ile beslenmenin kaçınılmaz olduğu kripto varlıklar dünyasının hukuki zemininin ülkemizce de oturtulabilmesine katkı olması adına Mukyen Hukuk olarak İngiltere, Amerika ve Kanada’yı kapsayacak şekilde bir temas turunu yılın son çeyreğinde gerçekleştirmeyi planlamaktayız. 

Barış Mükyen’in gözünden bakılırsa meslektaşlarınızın da bu alana yönelmesinde fayda görüyor musunuz?

Kripto varlıklar, hacmi çok büyük olan ve giderek de genişleyen bir ekonomi… Bu alanda gün geçtikçe çok fazla tüketicinin mağdur olduğu, uluslararası konularda uyuşmazlıkların her gün daha fazla oluştuğu görülüyor bu nedenle de bu alanlarda yetkin avukatlara çok ihtiyaç duyulması da kaçınılmazdır. 

Zira kripto varlıklar konusunda hukuki olarak gelişim göstermek demek paralelinde de dijitalleşen dünyamızın hukuk alanında en ilerici alanı olaran finans teknolojisi ve bilişim hukukunda da gelişim göstermeyi ifade etmektedir. Yakın zamanda ülkemizde dünyanın en büyük kripto aracı kurumları ( brokerlar) faaliyet göstermeye  başladı ve Türk nüfusunun demografik yapısını da  göz önünde bulundurduğumuzda çok genç, meraklı ve ticarete yatkınlığı olan bir demografik yapı var elimizde.

Jenerasyon olarak bakıldığında biz sektör paydaşları, mevcut hukukçular için bu alanlarda faaliyet gösteriyor olmak farklılık olarak gözlense de yeni jenerasyon hukukçularımız için öncelikli alanların başında geleceğinden şüphem yok. Bunların dışında ek yapmam gerekirse, pandemi sürecinde aslında neredeyse turizm, inşaat gibi pek çok ekonominin olumsuz etkilendiğini gördük ancak kripto para ekonomisi büyümeye devam etti. 

Dijitalleşme ve dijital tabanlı firmalar astronomik büyümeler gösterdi. Dijital dünyanın en büyük sıçrama gösterdiği bir dönemdeyiz ve bu sıçrama döneminde elbette ki aynı zamanda uyuşmazlıklar veya düzenleme ihtiyaçları da doğmaktadır. Tam bu noktada bu alanlarda uzmanlaşmış bir hukukçu olmak, uyuşmazlık sahipleri için ciddi bir tercih sebebi olmaktadır.  

Son olarak belirtmek isterim ki kripto varlıklarda uyuşmazlığın savunma makamı olmanın  bir milleti ya da merkezi yok o nedenle dünyanın herhangi bir yerinden herhangi bir kişiye hizmet verebilir, uluslararası herhangi bir projeye dahil olabilirsiniz. Şöyle ki genç arkadaşlara bu konuda kendilerini iyi yetiştirmelerini öneriyorum çünkü beş yıl içinde akıllı sözleşmelerinde popülerleşmesi ile blok zincir, bitcoin, KVKK, bilişim hukuku bilen avukatlara çok ihtiyaç olacak. Sözlerimi şöyle bitirmek istiyorum; ‘’Geçen zaman, değişen insan’’... değişimi ne kadar erken yakalarsa, yakaladığımız yerdeki konumumuz da o kadar yüksek olur.