Düşman çatlatacak dev yatırımlar için oynanan son oyun

17 Aralık darbe girişimiyle önü kesilmek istenen 100 milyar dolarlık dev projelere seneler öncesinden devlet koruması getirildiği anlaşıldı. Kanal İstanbul, üçüncü havalimanı, otoyollar, liman ve tren yatırımları gibi toplam büyüklüğü 100 milyar doları bulan dev projelere Hazine garantisi getirilebileceği hükmü, 2014 yılında değil 2010'da karara bağlanmış. Gezi'de durdurulması istenen, 17 Aralık ve 25 Aralık darbe girişimleri ile önü kesilmek istenen dev projelerin dış borçlarının Bakanlar Kurulu kararıyla Hazine'nin güvencesi altına alınabileceği hükmü 2010'da çıkan kanunda yer alıyor. Hazine garantisi sayesinde bu projelerin yurtdışından daha ucuza kaynak bulabilmesi de mümkün hale geliyor.

PARALEL MEDYA YALANI

Paralel yapının medya organizasyonları ve beraberindeki bir kısım medya, 19 Nisan'da Resmi gazetede yayınlanan bir yönetmeliği bahane ederek Türkiye'nin 2023 projelerine saldırı kampanyası başlatmıştı. Söz konusu medya kuruluşları, dev projelere getirilen Hazine garantisinin projelerin ihale tarihlerinden önce ilan edilmediğini öne sürerek hükümeti hedef alan yayınlar yapmıştı. Ancak ileri sürdükleri gerekçelerin tamamen yanlış olduğu ortaya çıktı.

'GÜVENCE' YENİ DEĞİL 2010'DA KANUNLAŞTI

Hazine tarafından dün yapılan açıklamada, 19 Nisan tarihli yönetmeliğin yeni bir model getirmediğinin altı çizilerek, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ)'de dayalı büyük projelerin dış borçlarına Hazine garantisi getirilmesi ile ilgili kanunların yeni olmadığı, 2010 (4749 sayılı kanun) ve 2011 (3996) yıllarında çıktığına vurgu yapıldı. Hazine garantisi sayesinde büyük projelerde riskin özel sektör ile paylaşılmasının sağlandığına dikkat çekildi. Uzmanlar, garantiyle beraber bu projelerin yarım kalma ihtimalinin ortadan kalktığını ve özel sektörün bu projelere yurtdışından daha ucuza finansman sağlamasının da önünün açılmış olduğunu belirtiyor.

HAKSIZ REKABET YOK

İhalelere teklif veren tüm şirketlere, ilgili projede Hazine tarafından borç üstlenim taahhüdü sağlanıp sağlanmayacağıyla ilgili bilgilendirme yapıldığına dikkat çekilen Hazine açıklamasında, 'Dolayısıyla ihale aşamasında öngörülmemiş ve haksız rekabet oluşturacak şekilde ihale koşullarını değiştirecek bir borç üstlenim taahhüdü verilmesi mümkün değildir' ifadeleri yer aldı. Yatırım tutarı 1 milyar TL'den büyük projelere getirilen Hazine garantisi; projede yüzde 20 oranında özkaynak kullanma şartı dışında kalan dilimi kapsıyor. Yani, projeyi yapan özel sektörün yatırması gereken yüzde 20'lik zorunlu kaynak, garanti kapsamının dışında yer alacak.

Yeni uygulama ne getiriyor?

Hazine garantisi, asgari yatırım tutarı 1 milyar liranın üzerinde olan Kamu Özel İşbirliği modeline dayalı yap-işlet-devret (YİD) projelerini kapsıyor. Bu yöntemle, 1 milyar lira sınırını aşan havalimanları, otoyollar, limanlar, köprüler ve tren yolu gibi yatırım projelerinin yarım kalma ihtimali de sıfırlanmış olacak. Projeyi üstlenen özel sektör kuruluşunun kusuru nedeniyle sözleşmenin feshedilmesi halinde Hazine devreye girerek projenin dış borçlarının yüzde 85'ini üstlenecek. Proje devletin kontrolünde tamamlanacak. Yatırım sağlık ve eğitimde 500 milyon liranın üzerindeki bölümü Hazine garantisinde olacak. 2014 için belirlenen Hazine garantisi üst sınırı 3 milyar dolar olarak kararlaştırıldı.

'KİT'ler kapsam dışında kaldı

Kamu özel ortaklığına dayanmayan kamu iktisadi teşekküllerinin Hazine garantisinden yararlanması söz konusu olmayacak. Hazine'nin açıklamasında, garantinin yalnızca 3996 sayılı Kanun çerçevesindeki yap-işlet-devret (YİD) modeli ile gerçekleştirilen projeleri kapsadığı belirtilerek,'Kamu iktisadi teşebbüsleri ve mahalli idarelerin YİD modeli ile gerçekleştirecekleri projeleri için Hazine Müsteşarlığı'nda borç üstlenim taahhüdü verilmesi mümkün değildir.' denildi.