Gençler arasındaki 'babam sağ olsun' dönemi bitiyor! MEB "kararlıyız" parolasıyla olaya el attı

Dünyanın sorunu olan ‘NEET gençliği’ virüsün patlak vermesi sonucu salgının iş gücü piyasalarında oluşturduğu tahribattan daha fazla etkilendi. Sadece evde oturan gençler için NEET terimi kullanılıyor. Türkiye’deki rakamlarda bir düşüş olsa da oranlar hayli yüksek. OECD ülkeleri arasında en fazla “ev genci” yüzde 25 ile Türkiye’de... Yaşları 15-24 arasında değişiyor. Günün çoğunu ekran başında geçiriyor, sezonluk dizileri bir günde bitiriyorlar. Sosyal hayatta yoklar. Harçlığı aileden alıp “Babam sağ olsun” modunda yaşıyorlar. Millî Eğitim Bakanlığı, ülke geleceği için tehlike arz eden bu probleme, mesleki eğitimle savaş açtı. Diplomada esnekliğe gidildi. İşveren üzerindeki yükleri devlet üstlendi. Bu adımların ardından ev genci sayısı azaldı, iş hayatına adım attılar. Ancak yeterli değil. Bakan Mahmut Özer “NEET oranını düşürmeye kararlıyız” dedi.

“NEET” KAVRAMI NEDİR?

Son zamanlarda çok sık duyulan bir kavram olan İngilizce “NEET” yani “Not in education, employment or training” olan olarak adlandırılan terimin Türkçe karşılığı ise  “Ev genci” yani “ne eğitimde ne istihdamda” anlamına geliyor. İş, eğitim, sosyal hayattan kendini soyutlayan hayallerinin peşinden koşmayan hatta hayal bile kurmayan gençler bu kavramın kapsamına giriyor. ‘Babam sağ olsun’ modunda yaşayan bu gençler 24 saatte sezonluk dizi bitiriyor, ailelerinden aldıkları harçlıklarla geçiniyorlar.

TÜRKİYE ZİRVEDE

Koronavirüsün patlak vermesi ve salgınının iş gücü piyasalarında oluşturduğu tahribattan dünyanın problemi olan NEET gençliği daha fazla etkilenir oldu. Küresel düzeyde 15-24 yaş arasındaki genç işsizlik oranı 2019 yılı sonu itibarıyla yüzde 13,6 seviyesindeydi. Koronavirüs pandemisiyle nedeniyle dünya genelinde her altı gençten biri işsiz kalırken OECD ülkelerindeki NEET oranlarına bakıldığında yapılan araştırmalara göre Türkiye birinci sırada yer alıyor. OECD ortalaması yüzde 12,8 iken Türkiye’de bu oran yüzde 25 civarında. OECD ülkeleri arasında genç işsizliğinin en düşük olduğu ülkeler arasında ise Lüksemburg, İzlanda, Hollanda, İsviçre, İsveç, Norveç, Almanya, Slovenya ve Çekya yer alıyor. Bu ülkelerde NEET oranı yüzde 10’un altında. Üniversiteden yeni mezun olan gençlerin istihdama katılım sürecinin uzaması ise Türkiye’deki bir başka problem. OECD verilerine göre; Türkiye’de yükseköğretim mezunlarının 75’inin istihdama katılma süresi 4-5 yıl sürüyor.

ÇÖZÜMÜN YOLU NE?

Türkiye’deki NEET olan genç nüfusun oranlarında OECD verilerine göre son on yılda bir düşüş gerçekleşmiş olsa da Türkiye OECD ülkeleri içinde hâlâ zirvede. NEET oranlarının düşürülmesine uzun süreli kalıcı işsizlik ve kayıt dışı istihdamın engellenmesi için geliştirilebilecek tedbirler katkı sağlayacak. Ülkeler piyasanın talep ve ihtiyaçlarını gözeten eğitim programlarıyla iş piyasası ve eğitim dünyası arasındaki iş birlikleri kurup bu açığı kapatmak için gençlerin becerilerini geliştirmeye gidiyorlar.

MEB HAREKETE GEÇTİ

Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) da bu doğrultuda harekete geçerek iş gücü piyasasının aradığı insan kaynağını yetiştirmek ve mesleki eğitimi güçlendirmek için bir süredir büyük çaba sarf ediyor. Piyasanın çırak, kalfa ve usta ihtiyacını gideren mesleki eğitim merkezlerine ağırlık veren MEB, buralardan lise diplomasının alınabilmesi için esnek bir yapı kurarak öğrenci sayısını 87 binden 159 bine çıkardı.

İkinci adım olarak ise 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda buraların güçlendirilmesi için önemli değişikler yapan MEB, maddi düzenlemeler ile işveren üzerindeki bazı yükleri hafifletti. Bu sayede, üç ayda öğrenci sayısında yüzde 170 oranında bir artış gerçekleşerek 159 bin olan öğrenci sayısı 430 bine çıktı.

YENİ HEDEF 1 MİLYON ÇIRAK

Yeni hedefi yıl sonuna kadar ‘1 milyon çırak’ olan Bakanlık, genç işsizliğini düşürmek için bunu aktif bir enstrüman olarak kullanmak istiyor. Bunların yanı sıra lise ve üstü eğitimi olan gençlerin 6-8 ay gibi kısa sürede mesleki eğitim merkezi programlarını tamamlama programını hayata geçiren MEB, öğrencilerin istemeleri durumunda kısa süreli eğitim alarak ustalık belgesine ve tüm haklarına sahip olarak iş gücü piyasasına entegre olabilmelerine imkan sağladı.

NEET ORANI DÜŞECEK

Bütün dünyada iş gücü piyasasında beceri transferleri ve yeni beceriler kazanma mekanizmalarının yükselmeye başladığını belirten Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer, "Atılan adımlarla ülkemizdeki NEET oranı giderek düşecektir" dedi.

GENÇLERE ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 30’U KADAR ÜCRET

Lise ve üzeri eğitim kurumlarından mezun olan gençlerin zamanla kariyerlerinde değişiklikler yapmak ve yeni beceriler elde etmek istediklerini belirten Bakan Özer, programa ilişkin şunları söyledi: Ülkemizde maalesef bu tip geçişkenliklere imkân veren mekanizmalar çok az. Bu program ile gençlere bu imkânı sağlıyoruz. Kısa sürede yaklaşık 75 bin gencimiz yeni beceriler elde etmek için bu programa başvurdular. Altı ay gibi kısa sürede bu eğitimlerini tamamlayarak iş gücü piyasasında yeni bir kariyer rotası çizebilecekler. Ayrıca bu eğitimleri boyunca da asgari ücretin yüzde 30’u kadar da ücret alabilecekler.

İş gücü piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağının atılan adımlarla hızla karşılanabileceğini ve beceri transferlerinin kolaylaşacağını vurgulayan Bakan Özer, diğer taraftan bildiğiniz gibi ülkemizde ne eğitimde ne istihdamda (NEET) olan genç oranı OECD ülkelerine göre yüksek. Bu adımlarla ülkemizdeki NEET oranı da giderek düşecektir” dedi.