1.5 milyar dolarlık fark vatandaşa yansıtılacak
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, İran’ın Türkiye’ye sattığı doğalgazda yüzde 13.3 ila 15.8 arasında indirim yapmasına karar verdi. Enerji Bakanı Berat Albayrak söz konusu indirimin vatandaşa da yansıtılacağını açıkladı.
İran ve Türkiye arasındaki doğalgaz anlaşmazlığı davasının ikinci aşamasını Türkiye kazandı. Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin kararına göre Tahran, Türkiye'ye sattığı doğalgaz fiyatında yüzde 13.3 ila 15.8 arasında bir indirime gidecek. Bu indirim geriye dönük olarak da geçerli olacak. Yani İran, doğalgaz karşılığında Türkiye’den aldığı paranın yüzde 13.3 ila yüzde 15.8’ini geri ödeyecek.
VATANDAŞA YARAYACAK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bulunduğu Şili'de konuyla ilgili olarak “Bizim için çok sevindirici bir gelişme. Bunu en kısa sürede halkımıza indirim olarak yansıtmayı düşünüyoruz, bunun için çalışma içindeyiz. Bu indirim geriye dönük olarak işleyecek" diye konuştu. Albayrak tarafların nihai indirim oranında birkaç ay içinde mutabakata varması gerektiğini aksi takdirde indirim oranın Tahkim tarafından belirleneceğini sözlerine ekledi. Süreç yıl içinde tamamlanırsa, vatandaşın kullandığı gaz için indirimli fiyatlar bu yıl içinde geçerli olabilecek.
2004’TE DE KAZANDIK
Iranlı yetkililer ‘en fazla 1 milyar dolarlık’ bir geri ödeme yapılacağını açıklasa da rakamın daha yukarılara çıkması bekleniyor. Destek Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Aysun Göksu yüzde 13’lük indirimin 2016 yılı bütçesine 1.5 milyar dolara kadar bir girdi sağlayabileceğini belirtti. BOTAŞ fiyatların yüksekliği nedeniyle 2004 yılında İran'a karşı açtığı davada yüzde 16.5'lik indirim kazanmış ve 900 milyon doların üzerinde bir tahsilat gerçekleştirmişti.
1.5 MİLYAR $ GELEBİLİR
O dönemde İran’dan petrol ithalatı bugünün yarısı kadardı. Davaya konu olan 4 yılda Türkiye İran’a ithalat için yıllık ortalama 4 milyar dolar ödeme yaptı. Bu sebeple çeşitli hesaplamalarda İran’ın geri ödemesinin 1.5 ila 2 milyar dolar aralığında olabileceği ifade ediliyor. Kesin rakam ise iki ülke arasındaki görüşmelerin sonucunda belli olacak.
Acem oyunu başladı
Otoriteler tahkim kararını değerlendirirken, İran Ulusal Gaz Şirketi’nden (NIGC) ilginç bir açıklama geldi. NIGC, Türkiye’ye indirim yapılmayacağını iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini iddia etti. Oysa İran Petrol Bakan Yardımcısı Hamid Rıza Iraki ise, "Tahkimi kaybettik" açıklamasında bulunmuştu.
Döviz rezervimize olumlu katkı yapar
Botaş’ın aldığı indirimin Merkez Bankası’nın rezerv biriktirmesine yardımcı olacağını ve orta vadede ülkenin cari açığına da pozitif yönde katkı sağlayacağını ifade eden Araştırma Uzmanı Aysun Göksu, "2015 yılında 12-13 milyar dolar satış yapan Merkez Bankası, bunun 10.5 milyar dolarını BOTAŞ’a satmıştı. Döviz ihtiyacını Merkez’den sağlayan Botaş, yapılacak indirimle döviz ihtiyacını giderecek. Bu durum Merkez’in döviz rezervlerine olumlu katkı yapar. Aynı zamanda İran’dan sağlayacağımız bu indirimin kısa vadede etkilerini göremeyebiliriz ancak 2016 yılı sonunda hem cari açık hem de enflasyon kalemlerinde iyileşmeye katkı sağlayarak Merkez Bankası’nın hedeflerine ulaşmasına bir adım daha yaklaşmasına yardımcı olabilir" değerlendirmesinde bulundu.
İthalattaki payı yüzde 18
EPDK verisine göre 2014 yılında Türkiye toplam 49,3 milyar metreküp doğalgaz ithalatı yaptı. Bunun 8 milyar 932 milyonu, yani yüzde 18’i İran’dan alındı. Oran 2015 yılında da aynı seviyede oldu.
