Bayramda çalışacaklara kıdem tazminatı hakkı!

Kurban Bayramı yaklaşırken tatil hesabı yapanlar kadar mesai hesabı yapanlar da araştırmalarını sürdürüyor. Bazı sektörlerde üretimin veya işin durması söz konusu olmuyor. Bu sektörlerde çalışanlara bayram ve remi tatillerde en az çalıştığı günlük ücret kadar mesai veriliyor. Örneğin bir asgari ücretli çalışan 67 TL ek ücret alıyor. Bu kişinin çalıştığı günlük ücrete göre değişiyor. Kurumların bazıları işçilerin izin kullanmasına izin vermediği gibi ücretlerini de ödemeye de yanaşmıyor. Bu durumlarda işçilerin hakları güvence altına alınmış durumda. İşçi bayram süresince ek ücret ödenmeden çalıştırılırsa kıdem tazminatını alarak sözleşmesini feshedebilir. İşveren bu durumda asli kusurlu olarak ücreti ödemek zorundadır. Peki, kıdem tazminatı şartları neler? Kıdem tazminatı kimler alabilir? Kıdem tazminatı taban ve tavan hesaplama nasıl yapılır? İşte detaylar...

BAYRAM MESAİSİ ALAMAYAN İŞÇİLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR!

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere her gün için bir günlük ücret ödenmesi gerekiyor. Asgari ücretli bir işçiye 2019 yılı için günlük brüt 85.28 TL, net olarak da 67.30 TL ücret ödenmek zorunda.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesine göre, işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçi açısından iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkı doğar. Bayram mesaisinin ödenmemesi, ücretin eksik ödenmesi anlamına gelir.

Ancak, sonradan mağdur olmamak için bayramda mesai yaptığınızı ve buna ilişkin ödemenin yapılmadığını belgelemelisiniz. Elinizde belgeler varsa noterden ihtar çekerek, bayramlarda çalışıp da ödenmeyen paralarınızı ve kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

KIDEM TAZMİNATI TAVAN FİYATI NE KADAR OLDU?

Haziran ayı enflasyon rakamlarının belli olmasının ardından memur maaş katsayısı da güncellendi. Memur aylık katsayısı 0.130597'den 0.138459'a çıktı. Buna bağlı olarak 1 Temmuz 2019 tarihinden itibaren yıl sonuna kadar işçilere uygulanacak kıdem tazminatı tavanı da 6 bin 380 liraya yükseldi.

KIDEM TAZMİNATI NE KADAR ARTTI?

Kıdem tazminatındaki artış işçinin cebine olumlu yansıyacak. İşçi tavan rakamda 363 TL'lik artışa sahip olurken, yüksek ücret elde eden ve 10 yıl hizmeti bulunan bir kişi için ödenecek kıdem tazminatı 60 bin 170 liradan 63 bin 800 liraya çıkacak.

ASGARİ ÜCRETLİ NE KADAR KIDEM TAZMİNATI ALACAK?

Asgari ücretli bir personel kıdem tazminatı tavan uygulamasından yararlanamıyor. Kıdem tazminatı tavan uygulaması yalnızca 6400 TL ve üzeri brüt ücret sahiplerini kapsıyor. Asgari ücretli bir çalışan 10 yıl hizmetinin ardından 25 bin 584 TL kıdem parası alabilir.

KIDEM TAZMİNATI TABANI NE KADAR?

Kıdem tazminatı taban rakamı da merak konusu. Asgari ücretliler kıdem tazminatını taban rakam üzerinden alıyor. Kıdem tazminatının ödeneceği en alt limit olan taban fiyat 2 bin 584 TL olarak belirlendi. Bir işçi çalıştığı yıl çarpı 2 bin 584 TL yöntemi ile alacağı tazminatı hesaplayabilir.

KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.

KIDEM TAZMİNATI TAVAN VE TABAN HESAPLAMA

Asgari ücrete yüzde 26,05 zam yapılması sonrası yeni asgari ücret bin 603 liradan 2 bin 20 TL'ye çıkarıldı. Yapılan zam sonrası brüt asgari ücret de 2 bin 29 liradan 2 bin 558 liraya yükseldi. Böylece en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 558 liraya çıktı. En yüksek kıdem tazminatı tutarı ise 5 bin 434 liradan 6 bin 16 liraya yükseldi.

KIDEM TAZMİNATI NEYE GÖRE BELİRLENİR?

İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatının hesaplanması, işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır. Brüt ücret sadece işçinin maaşından ibaret değildir. Yemek yardımı, yol parası ya da ikramiye gibi ödemeler de brüt maaş hesabında ve kıdem tazminatı ödemesinde dikkate alınır.

KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.

İHBAR TAZMİNATI NEDİR?

İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından sonlandırılırken işçinin işyerindeki kıdemine göre, ya belli bir süre önceden bildirimde bulunması ya da bu süreye ait ücretin diğer tarafa peşin olarak ödenmesi gerekmekte olup, uygulamada bu düzenlemeye ihbar süresi ve ihbar tazminatı denilmektedir.

İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA

İş Kanunu'nun 13. maddesine göre işçi veya işveren, hizmet sözleşmesini aşağıda belirtilen bildirim sürelerine uymadan sona erdirirse, bildirim sürelerine ait ücret tutarını ihbar tazminatı olarak öderler. İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır. İş Kanunu'na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler şu şekildedir.

– 6 aydan az çalışanlar için 2 hafta
– 6 ay ile 1,5 yıl arası çalışanlar için 4 hafta
– 1,5 ile 3 yıl arası çalışanlar için 6 hafta
– 3 yıldan fazla çalışanlar için 8 hafta

İhbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır.

Örneğin son 30 günlük brüt maaşı 2.000 TL olan ve 6 yıl çalışan bir işçiye:

8 haftalık brüt ücreti kadar ihbar tazminatı ödenmelidir,
2.000 / 30 gün = 66,6 TL günlük,
66,6 x 7 gün = 466,2 TL haftalık,
8 hafta x 466,2 = 3.729,6 TL Brüt İhbar Tazminatı
Gelir vergisi: 3.729,6 x %15 = 559,44 TL,
Damga vergisi: 3.729,6 x %0.66 = 24,6 TL,
3.729,6 – (559,44 + 24,6) = 3.145,56 TL net ihbar tazminatı ödenir.

Bu süreler asgari olup sözleşme ile artırılabilir. İş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdiren taraf, ihbar tazminatı isteyemez, Fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınmaz. İhbar tazminatından sadece gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında her hangi bir yasal kesinti yapılmaz.