Engelliden engelliye araç satışı şartları nedir? ÖTV indirimli engelli araç devri nasıl yapılır? 2022 muaf tutarı...

Engelli araç alımı ve engelliden engelliye araç devrinin şartları ve 2022 muaf tutarı (bedeli) vatandaşlar tarafından araştırılıyor. Engelilik durumuna göre değişiklik gösteren ÖTV indirimi, engelli araç alımı hesaplamalarında oldukça önem arz ediyor. %90 üzeri ve altı engeli olan vatandaşların indirimden farklı oranlarda yararlanması ile birlikte, alınan engelli raporu bu oranı belirliyor. İşte, engelli araç alım şartları ve araç devri için gerekenler...

ENGELLİ ARAÇLARINDA MUAF TUTARI NE KADAR OLDU? | 2022 

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ÖTV sayılı liste uygulama genel tebliğinde değişiklik yapan tebliğe göre, daha önce bu istisna kapsamında ÖTV'den muaf tutulabilecek araç fiyatı sınırı 330,800 TL'den 450,500 TL'ye çıkarılarak; bu sınırın, malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşyalar için de geçerli olmasına karar verildi.

ENGELLİ ARAÇ ALIMI ŞARTLARI NEDİR, ENGELLİ ARAÇ ALIMI NASIL YAPILIR?

ÖTV Kanunu'nun 7. maddesinin 2 numaralı bendi ile bu Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan:

• 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından
• 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından
• 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bu bendin (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen malûl ve engelliler tarafından ilk iktisabından sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılmasında, bu G.T.İ.P. numaralarında yer alan malları hurdaya çıkaran malûl ve engelliler tarafından, beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV'den istisna edilmiştir.

ENGELLİ ARAÇ SATIŞ İŞLEMLERİNDE HANGİ EVRAKLAR GEREKLİ?

Engelli araç satışı için gerekli belgeler bulunmaktadır. Bu belgeler:

• Engelli rapor fotokopisi
• Engelli kişinin kimlik fotokopisi
• Engelli raporu
• Aracın ilk alındığı zamanki fatura örneği

ENGELLİ ARAÇ ALIMI İÇİN GEREKEN BAŞVURU ŞARTLARI NELER? 

Maddelerde sözü geçen araçların sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malul ve engelliler tarafından ilk iktisabında ÖTV istisnası uygulanması için, bu kişilerin araçları kullanması şartı aranılmamaktadır ve özel tertibat yaptırılmasına da gerek bulunmamaktadır. İstisna uygulamasında, aracın ilk iktisabını yapacak olan kişinin sakatlık derecesinin % 90 veya daha fazla olduğuna dair yetkili sağlık kuruluşlarından alınacak sağlık kurulu raporu aslı veya noter onaylı örneğini, araçların ilk iktisabının yapılacağı motorlu araç ticareti yapanlar tarafından vergi dairesine verilecek 2A numaralı ÖTV beyannamesine eklenmesi, başvuru şartları için yeterlidir. 

Sakatlık derecesi % 90'ın altında olan vatandaşların, ÖTV indiriminden yararlanabilmesi için:

• Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca yetkili sağlık kuruluşundan alınan sağlık kurulu raporunun aslı veya noter onaylı örneğinin,
• Aracın sakatlığa uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneğinin,
• H sınıfı sürücü belgesinin fotokopisinin ve mükellef tarafından verilecek (2A) numaralı ÖTV beyannamesine eklenmesi gerekmektedir.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 5766 sayılı Kanun ile 15. maddesinin 2 nci fıkrasının a bendine göre, listedeki araçlardan kayıt ve tescile tabi olup, ilk iktisabında istisna uygulananların veraset yoluyla intikalleri hariç istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabında, ilk iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden bu tarihte ÖTV alınacağı; Kanunun 7. maddesinin 2 numaralı bendi çerçevesinde istisnadan yararlananlar tarafından, bu istisnadan yararlanılarak iktisap edilen kayıt ve tescile tabi araçların 5 yıldan fazla kullanılarak elden çıkarılması durumunda bu hükmün uygulanmayacağı bildirilmiştir.

ÖTV istisnası uygulamasında yapılacak ve göz önünde bulundurulacak işlemler:

a) Sakatlık Dereceleri

Sakatlık derecesi % 90'ın üzerinde olan vatandaşlardan ek bir şart aranmaksızın; altında olanlar için ise "H" sınıfı sürücü belgesini haiz olunması ve araçta sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırılması şartı ile istisna uygulanacaktır. Sakatlık derecesi % 90'ın altında olanlarda, bu şartları haiz olmak koşuluyla sakatlık derecesi önemsizdir. 

b) Hareket Ettirici Tertibatın Kapsamı

Hareket ettirici aksam olarak debriyaj, fren ve gaz pedalları ile vites kolunda sabitlenmiş bir şekilde özel tertibat yapılması gerekmekte olup, yapılan özel tertibatın kişinin sakatlığıyla uyumlu olması da yasal bir zorunluluk olarak kabul edilmektedir. Sakatlık derecesi % 90'ın altında olanların gaz, fren, debriyaj pedalları ile vites kolunda sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırmaksızın kullanabilecek olduğu araçlar ile aracı hareket ettirici özel tertibat sayılmayan (direksiyona topuz takılması, engelin bulunduğu taraftaki silecek kolu, sinyal, cam silecek kumandası, dörtlü flaşör, ön-arka cam su fıskiyesi, korna ve kontak gibi düzeneklerin diğer tarafa alınması veya direksiyon simidine monte edilmesi vb.) tadilat yapılmak suretiyle kullanılabilecek olan araçların ilk iktisabında söz konusu istisnadan yararlanılması olanaksızdır. 

c) Otomatik Vitesli Araçlarda İstisna Uygulaması

Otomatik vitesli araçların gaz veya fren pedalı ya da vites kolunda sakatlığa uygun olarak yaptırılan tadilatlar, hareket ettirici özel tertibat sayılacak ve sağ ayağındaki veya sağ bacağındaki sakatlık nedeniyle bu şekilde otomatik vitesli araç kullanabilecek olanlar, bu araçları ilk iktisabında istisnadan yararlanabilecektir. Engellilerin sakatlıklarına göre ayrım yapılmasını öngören bir amaç güdülmesi söz konusu olmayacağından, sol alt ekstremitede (ayak veya bacakta) sakatlığı olanlar için otomatik vitesin hareket ettirici özel tertibat olarak sayılması gerekmektedir.

Bu durumda, sağlık raporuna göre sadece sol alt ekstremitede sakatlığı bulunan malul ve engellilerin "H" sınıfı sürücü belgesi olması halinde, başkaca özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın otomatik vitesli araçları ilk iktisabında bu istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu durumda sakatlık derecesi % 90'ın altında olup, sadece sol alt ekstremitede sakatlığı bulunan malul ve engelliler için verilecek (2A) numaralı ÖTV beyannamesine, aracın sakatlığa uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belge yerine aracın otomatik vitesli olduğuna dair "uygunluk belgesi" nin aslı veya noter onaylı örneği şartı aranmaktadır. 

ENGELLİ ARAÇ SATIŞI NASIL YAPILIR?

Engelli araç satışlarında en büyük avantaj, ÖTV'den belli oranlarda muaf olmaktır. Manuel vitesli araçlarda tertibat işleminin aksatılmadan yaptırılması ve engellilerin aracı kullanıma hazır hale getirilmesi koşulu vardır. Engellilik oranı %90  ‘ın altında olan engelliler ise, işitme, görme, böbrek hastalığı ve zihinsel engelliler olarak ÖTV’den yararlanamamaktadır. 

ÖTV ödemesi olmadan satın alınan taşıtlar 5 yıl bitmeden yeniden satışa sunulursa, 5 yıllık süre dolmaması durumunda, ÖTV tutarı kişiden temin edilir. Engelli kişi, aracı bizzat kullanması ya da araç kullanımı mümkün değilse araç edinme süreci yasalar çerçevesinde kişinin yaranına olacak şekilde iktisap edilmektedir. H, A,A1,12,B,B1,BE ve M sınıfı sürücü belgesi koşulları dikkate alınarak ÖTV indirimlerinden faydalanılabilir.