İslam Memiş'ten ürküten sözler: Paranız olacak ama alamayacaksınız, böyle bir döneme giriyoruz

Altın ve para piyasaları uzmanı İslam Memiş ve TGRT Haber Ekonomi Müdürü Celal Toprak İTO tarafından açıklanan İstanbul enflasyon verileri ve yarın açıklanacak enflasyon rakamları ışığında piyasaları değerlendirdi. Doğal gaz ve elektrik zammı yanından petrol fiyatlarındaki yükselişin gıda krizini tetiklediğine değinen Memiş ''Tüm dünya önlemini alıyor. Bu konuda net adımların atılması gerekiyor'' ifadelerini kullandı. 

BRENT PETROL SUUDİ ARABİSTAN ETKİSİYLE DÜŞTÜ 

Brent petrol AB ülkelerinin Rus petrolüne uyguladığı ambargo sonrası 125 dolar kapısını çalmasının ardından Suudi Arabistan’dan gelen üretim umudu ile düştü. 115 dolar altını gören Brent petrolün akaryakıt fiyatlarına etkisini altın ve para piyasaları uzmanı İslam Memiş şöyle değerlendirdi: 

''Brent petrol AB ülkelerinin Rus petrolüne ambargosuyla dün 123 dolar seviyesini test etti. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplantısı öncesi Suudi Arabistan’ın üretim miktarını artırmaya yönelik iddiaları Brent petrolün 115 dolar altını düşmesine neden oldu.''

''Bu süreçte petrol fiyatları 120 dolar üzerine yükselince Suudi Arabistan’dan hemen bir açıklama geldi. Petrol devi 'Biz hemen devreye gireriz ve üretimi artırırız' dedi. Tabii burada da normalleşme olsa da geleceğe dair endişeler devam ediyor. Ancak ortada hala 'Üretimi ne kadar artıracaklar, Rusya’nın buna tepkisi ne olacak, OPEC üyeleri bu duruma ne diyecek' endişesi sürüyor. Ortada büyük bir pasta var ve sadece Suudi Arabistan söz hakkı sahibi değil. Diğer OPEC üyelerinin de açıklamaları önemli.''

BRENT 130 DOLAR, ÇİFTÇİ ZOR DURUMDA 

''Petrol fiyatlarındaki hareketlilik dışsal etkenler olduğu için yapabilecek pek bir şey yok. Ancak bu durum yurt içinde enflasyonu yükseltmeye devam ediyor. Özellikle gıda üretiminde çiftçileri mağdur etmeye ve gıda fiyatına yeni zamların gelmesine neden oluyor. Yeni açıklanan zamlar ve enflasyondaki kalemlere baktığınız zaman insanların temel gıda ihtiyaçlarında büyük bir artış gözlemliyoruz. Uzmanlar özellikle petrol fiyatlarının yıl sonuna kadar 130-140 dolara kadar yükseleceğini ifade ediyor. Benim öngörüm özellikle sonbahar aylarında Brent petrol fiyatı yükselecek.''

''Dünyada tarımsal, değerli metal olmak üzere tüm emtialarda yukarı yönlü trendler takip ediyoruz. Dünyadaki elinde enerji kaynaklarını bulunduran bunu silah olarak kullanıyor. Jeopolitik riskler ve küresel ekonomik gelişmeler piyasaları etkiliyor. Yıl sonuna kadar Brent petrolde 130 doları görürsek elbette gıda ve akaryakıt fiyatlarında yeni zirveleri görmek mümkün.''

TARIM ÇEVRE İLLERLE DESTEKLENMELİ 

Petrol fiyatları AB ambargosu etkisiyle yükselirken yakıt maliyetleri lojistik problemlerine ve buna bağlı olarak gıda krizine yol açıyor. TGRT Haber Ekonomi Müdür Celal Toprak gıda ürünlerindeki fiyat artışının önüne geçmek için şu önerileri sundu: 

''Gıda fiyatları enflasyon içerisinde en büyük paya sahip. Mevsimsel etkiyle meyve-sebze gibi ürün bolluğuna rağmen fiyatların aşağı doğru çekilememesinin nedeni ise enerji fiyatlarındaki yükseliş. Çünkü bir yerden bir yere naklediyorsunuz. Özellikle büyük kentlerde yaşayanlar mevsimsel bolluğun etkisini hissedemeyecek çünkü lojistik maliyetleri çok pahalı. Almanya gibi büyük bir ekonomide bile Çin’in adı okunmuyor. Çünkü Türkiye’den almak daha yakın olmasından dolayı avantajlı hale geliyor.'' 

''Yurt içinde de örneğin tarım ürünlerini İstanbul için Sakarya’dan veya Tekirdağ’dan temin edeceğiz. Çünkü yakıt maliyetleri nedeniyle Antalya’dan almak avantajlı olmayabilir. Özellikle İstanbul gibi metropol şehirlerde tarım yapılamadığı için çevre illerde tarım desteklenebilir. Osmanlı zamanında da Sakarya saray ve çevresini en büyük gıda tedarikçisiydi. Nasıl Avrupa daha yakından almanın avantajlı olması nedeniyle Türkiye, Polonya ve Romanya’ya yöneldiyse Türkiye’de de metropolün yakındaki iller işlevsel hale getirilebilir. Hala geç kalınmış değil. Bugün başlasanız hiç yapmamaktan iyidir.''

EKONOMİDE ACİL EYLEM PLANI GEREKLİ 

''İstanbul enflasyonu yıllık bazda yüzde 90 seviyelerine yaklaştı. Bu durum hayatın her geçen gün pahalılaştığı ve metropolde yaşamanın zorlaştığını ortaya koyuyor. İstanbul’dan bir yıl içerisinde milyonlarca vatandaşın göç edeceğini düşünüyorum. Asgari ücretle İstanbul gibi metropollerde yaşamayı imkansız hale getiriyor.''

''Sonbahardan itibaren gıda krizi herkesin kapısında. Aslında her sektör yavaş yavaş kendini buna hazırlıyor. Bu sırada hükümetin tarım politikalarını ve üreten insanları desteklemesi gerekiyor. 3 yıldır hal ve pazar politikaları ile çalışmalar yapılıyor. Ancak bu sektördeki sıkıntılar yalnızca zabıta ve ceza keserek çözülmez. Geçtiğimiz yıldan bu yana yüksek fiyatlar konusunda KDV indirimi gibi projeler hayata geçiriliyor ancak pazarlara yansımıyor. Bununla ilgili ekonomi hedefli acil eylem planlarının yapılması gerekiyor.''

Celal Toprak konuyla alakalı ''Göç başlarsa metropollerde kalifiyeli çalışan bulmak zorlaşır'' dedi. 

PARANIZLA GIDA ALAMAYACAKSINIZ 

''Yüksek enflasyon yalnızca Türkiye’nin problemi değil. Almanya, Çin, Amerika hepsi gıda kıtlığı ile boğuşuyor. Faiz artışı ile enflasyonu engellemeye çalışıyorlar ancak bu mümkün değil. Özellikle sonbahar aylarında başlaya bir gıda kıtlığı göreceğiz. Paranız olacak ama gıdayı alamayacaksınız. Zaten en kötüsü de paranız varken gıdaya ulaşamayacaksınız.''