Henüz çalışmakta olan ve işten ayrılmış olan vatandaşların yakından takip ettiği kıdem tazminatı, yapılan yeni açıklamalarla birlikte yeniden gündem olmuştu. Sürekli olarak sorgulatılan ve özellikle nasıl hesaplandığı merak edilen kıdem tazminatının, hangi şartlarla verilmekte olduğu da merak edilen konulara arasında yer alıyor. Peki kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır? Kıdem tazminatı şartları nelerdir? İşte detaylar...
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
İşçinin işverene karşı kazanmış olduğu bir hak olan kıdem tazminatı, işçiye İş Kanunu ile tanınmıştır. Tanınan bu hak ile işçiler, herhangi bir sebepten dolayı işten ayrılırlarsa ya da işveren geçerli bir sebep göstermeksizin işçiyi işten çıkarırsa belirli şartların sağlanması durumunda işçi kıdem tazminatı alabiliyor.
Kıdem tazminatı için gerekli koşulların sağlanması durumunda sigortalı bir işçiye, işyerinde çalışmış olduğu her tam bir yıl çalışmasının karşılığında son 30 günlük brüt ücreti kadar bir bedel ödeniyor. Kıdem tazminatının yanında bir de ihbar tazminatı bulunuyor. Hem ihbar tazminatı hem de kıdem tazminatı için mevzuat tarafından belirlenmiş bir hesaplama mevcut. Ödemeler bu hesaplamaları sonucunda gerçekleşiyor.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Çalışanın çalıştığı süreye göre belirlenmekte olan kıdem tazminatı, çalışılan toplam yıl sayısı, aldığı son brüt ücret çarpılarak hesaplanır. Tam yıl süresinin dışında kalan süre de toplam gün sayısı belirlenerek günlük brüt ücretle çarpılarak hesaplanır. Bir çalışan asgari ücretin altında bir ücretle çalıştırılamayacağı için, bir tam yıllık çalışma karşılığında en az 3 bin 577 TL kıdem tazminatı ödenmektedir. Aylık brüt ücreti 6 bin TL olan bir işçi için bir sene çalışması durumunda 6 bin TL, 7 bin TL maaşı olan bir maaşı olan bir işçiye de yine bir yıl çalışması durumunda 7 bin TL kıdem tazminatı ödenmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplamasında ortaya çıkan tutarın yüzde 0,759’i oranında damga vergisi kesilmektedir. Geriye kalan miktar, kıdem tazminatı tutarını ifade etmektedir. Kıdem tazminatı ile ilgili zamanaşımı süresi Borçlar Kanunu’na göre belirlenir, İş Kanunu’nda bu konuyla ilgili herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI
Kıdem tazminatı hakkından yararlanılabilmesi için bazı şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:
- 1475 sayılı İŞ Kanunu’nun 14. maddesine göre bir işçinin aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışılması ön koşulu bulunmaktadır.
- İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı olunması ya da işin durması gibi nedenlere bağlı olarak sözleşmenin feshedilmesi,
- İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı olmak gibi nedenlerin dışında kalarak sözleşmenin feshedilmesi,
- Emeklilik hakkının elde edilmesi,
- Emeklilik kapsamında yaş dışında gerekli olan sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulmuş olması nedeniyle işten ayrılma durumu,
- İşçinin Askerlik nedeniyle işten ayrılması,
- Kadınların evlenmesi durumunda 1 yıl içinde işten ayrılması kıdem tazminatının alınması için gerekli olan şartlardır.
- İşçinin ölmesi durumunda bu koşullardan birinin gerçekleşmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmelidir.
