Üretici market farkı 4,4 kat arttı: Market raflarına ‘limit’ önerisi

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar Ekim ayı üretici market fiyatları hakkında görüşlerini ve gıda enflasyonuyla mücadele için çözüm önerilerini paylaştı. Bayraktar yaptığı açıklamasında ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat değişimlere ilişkin yaptığı bilgilendirmede farkın 4 buçuk kata yaklaştığını vurguladı.

Bayraktar bu dönemde fiyatı en fazla düşen ürünün limon olduğunu ifade etti. Düşüşün sebebini ise limon veriminde geçen yıla göre yüzde 100’lere varan artışın olması, alıcının ve ihracatın yeterli seviyede olmamasından kaynaklanması olarak ifade etti.

Bayraktar, “Kuru soğanda ise kışlık ürünlerin hasadı başladı. Rekoltenin artması ve talebin de yavaş olmasına bağlı olarak pazarlama sorunları fiyatlarda düşüşe yol açmıştır. Bir önceki yıl ihracatın kapatılmasıyla yaşanan pazar kaybı tüccar alımlarını etkilemiştir” dedi.

Gübre fiyatlarına ilişkin de değerlendirmede bulunan Bayraktar, “Son bir yılda amonyum sülfat gübresi yüzde 200 artarken, aynı dönemde amonyum nitrat gübresi yüzde 195, üre gübresi yüzde 239, DAP gübresi yüzde 159 ve 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 130 artmıştır. Çiftçinin üretim maliyetleri düşürülmelidir” dedi.

“ÜLKEMİZ VE VATANDAŞLARIMIZ İÇİN KAYGILANIYORUZ”

Bayraktar tarıma yönelme zamanı olduğunu dile getirerek, “Önümüzdeki dönem için alınacak tedbirler acilen açıklanmalıdır. Topraklarımızı korumalıyız, ganimet dağıtır gibi imara açmamalıyız, kullanılmayan iki milyon hektar tarım arazimizi tarıma kazandırmalıyız. Tüketici ürün fiyatlarına yön verme ve müdahale etme gücünü kullanmalı. İklim değişikliği ve gıda enflasyonu geleneksel tarımı da değiştirecek. Sürekli biçimde ‘Tarıma pozitif ayrımcılık yapılmalı!’ söylemimizin sebebi, ülkemiz için, vatandaşlarımız için kaygılandığımızdandır” şeklinde konuştu.

MARKETLERİN KÂR MARJINA LİMİT ÖNERİSİ

“Hal Yasası ile zincir marketlere tanınan üreticiden doğrudan ürün alma yetkisi daha sıkı denetlenmelidir” ifadelerini kullanan Şemsi Bayraktar, “Çünkü zincir marketler uygulamada üreticiden doğrudan aldıkları ürünleri kendi içlerinde kurulan aracı firmalar ile el değiştirme yapmakta, kendi firması içerisindeki her el değiştirmede kâr eklenmektedir. Tüketiciye satış kârı son aşamada düşük görülse de üreticiden gelene kadar eklenen fiyat artışıyla makas açılmaktadır. Zincirin bu görülmeyen halkasının kısaltılması için üretici örgütleri de etkin bir şekilde devreye sokulmalıdır. Marketlerin kâr marjına limit getirilmeli ve etkin kontrol sağlanmalıdır. Pakete girmiş ürünlere gramaj hilesi ile yapılan gizli zamlar önlenmeli, bunun için ürünlere gramaj standardı getirilmelidir” dedi.

“PAHALILIKTAKİ EN BÜYÜK PAY ÜRETİCİNİN DEĞİL SON SATICININDIR”

Bayraktar konuyla doğrudan ilgili kanunlarda gerekli değişiklikler ve ilavelerin şeffaf ve yansız bir şekilde vakit geçirilmeden yapılması gerektiğinin altını çizerek sözlerine şöyle devam etti:

“Tarım ürünlerinden bir nevi haksız kazanç sağlamak anlamına gelen organize işler, iflah olmaz bir duruma dönüşmeden önlenmelidir. Aksi halde tarım ürünlerinde ‘tekelleşmeye’ çanak tutan birtakım uygulamaların sonuçları hiç kimseyi memnun etmeyecektir. Pazarlama zincirinin hangi aktörü tarafından yapılırsa yapılsın, fahiş ve spekülatif fiyat hareketlerine karşı bazı gelişmiş ülkelerdekilere benzer şekilde tüketiciyi korumak üzere ilgili mevzuatta gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Bu yolla tüketici bir dizi kuruma gidip gelip işlem yapma zorunluluğunda kalmadan, kolayca hakkını geri alabilmelidir. Tüketiciyi korumaya odaklı bu yöntemler serbest piyasanın sağlıklı işlediği ülkelerde mevcuttur. Piyasadaki fiyat başıboşluğunun giderilmesi için birkaç madde eklenerek tüketici lehine bir nevi ‘zorunlu rekabet’ ortamı tesis edilebilir. Çünkü tarım ürünlerindeki pahalılıkta en büyük pay sahibi tarladaki üreticiler değil pazarlama zincirindeki son halkalardır, ticaretin etik kurallarına uymaları gerekir.”