Yargıtay'dan Down Sendromlu çocukların ailelerine tazminat kararı

Yargıtay, Down Sendromlu çocukların aileleri için önemli bir karara imza attı. Anne karnında teşhisi yapılabilen gen hastalıklarının test ve tetkiklerle belirlenerek ailenin bilgilendirilmemesi halinde, ‘hekimin aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmediği’ kanısına vararak tazminat hakkının olduğuna hükmedildi.

Down sendromu, trizomi 21, mongolizm veya up sendromu; genetik düzensizlik sonucu insanın 21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom bulunması durumu ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan genetik bir bozukluktur.

TETKİKLERİ BİLDİRMEYEN HEKİM TAZMİNAT ÖDEYECEK

Anne karnında yüksek kesinlik oranıyla tespit edilebilen genetik anomalilerden biri olan down sendromu; İkili Tarama, Üçlü Tarama gibi klasik testler akabinde Amniyosentez ve Nifty gibi ileri tetkikler sonucunda belirlenebiliyor. Sorumlu hekimin ilk testleri yapması ve çıkan sonuçlar neticesinde ileri tetkiklerin gerekliliğine dair karar vermesi gerekiyor. Hekimin, ilk testlerde Down Sendromu ihtimalinin düşük olduğu ve ileri tetkiklerin yapılmasına gerek olmadığı yönünde görüş belirttiği takdirde, konu hakkında aileyi aydınlatması ve onay alması gerekiyor. Mağduriyet yaşayan ailelerin başvurusu üzerine Yargıtay 11. Hukuk Dairesi konu hakkında bir karar verdi. Karara, rutin testler dışında ileri tetkikleri yapmayan ve yapmayacağına dair aileyi bilgilendirmeyen hekimin ‘aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmediği’ nedeniyle ailenin tazminat hakkının bulunduğuna hükmedildi.

Down sendromu, bireyin 1 yaşından daha uzun süre yaşayabildiği tek otozomal Trizomi'dir.

TESTLERİ YAPSA DA YETERLİLİĞİ HAKKINDA BİLGİ VERECEK

Eskişehir’de bir ailenin, konu hakkında açtığı tazminat davasında avukatlığını yürüten Av. Dr. Ali Önal, Yargıtay’ın verdiği kararla ilgili açıklamalarda bulundu. Önal, şöyle konuştu: "Yargıtay 11. Hukuk Dairesi yakın zamanda bir karar verdi. Özellikle genetik hastalığı olan çocukların anne karnında tespit edilmesinin mümkün olduğu belirtildi. Anne karnında 10-20’nci hafta arasında yapılması gereken bir test var. İkili Tarama, Üçlü Tarama testleri; hatta ileri tetkik testleri olarak bilinen, anne karnından amniyosentez sıvısının alınması ve hatta özel şirketlerin yapmış olduğu Nifty testi gibi testler var. Bu testler Down Sendromunun tespitinde yüzde 99 oranında kesinlik veriyor. Anneler gebe olarak hekime gittiklerinde, hekimler tarama testlerini yaptıklarında oranların düşük olmasına istinaden bu testleri yeterli görüyorlar ve ileri tanı testleri yapmıyorlar."

Down sendromu vücutta yapısal ve fonksiyonel değişiklikler ile karakterize edilir. Vücuttaki küçük ve büyük farklılıkların kombinasyonu yapısal olarak sergilenir.

"Bu testler her ne kadar yeterli görülmüş olsa da anne, ileri tanı testleri yapılmamasından kaynaklı olarak gebeliği sonrasında çocuğunun Down Sendromlu olduğunu bir şok halinde öğreniyor. Dolayısıyla çocuğun burada genetik farklılıktan kaynaklı bir engel durumu oluyor. Yargıtay’a göre hekim her ne kadar bu testleri yapmış olsa da testlerin ne kadar yeterli olduğunu, çocuğun Down Sendromu olup olmadığı noktasında ‘hekimin aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmediğini’ belirterek, hekimin sigorta şirketinden aile lehine bir tazminat yükümlülüğüne dair bir karar verdi"

Down sendromu sık sık zihinsel kavramadaki bozukluklar ve fiziksel gelişimin tipik yüz görünümü gibi farklı olmasıyla ilişkilendirilir. Çoğunlukla hafif veya orta seviyeli öğrenme güçlüğü gibi sorunlar taşır.

ÇOCUĞUN MARUZ KALDIĞI ENGEL ORANINDA TAZMİNAT

Genetik farklılığa sahip çocukların ailelerinin Yargıtay kararı üzerine harekete geçtiklerini aktaran Önal, “Karar üzerine aileler harekete geçti. Genetik farklılığı olan çocukların aileleri bu tazminat hakkından faydalanmak için harekete geçtiler. Burada aileler öncelikle hasta raporlarını, tetkik sonuçlarını almaları gerekiyor. Hekim bu testleri yapmış mı ve testleri yaparken tüm ileri tanı testlerini yapmış mı ona bakılması gerekiyor. Eğer yapılmadıysa, yapılmadığına dair aileye bir onam formu verildiyse o zaman hekimin kusuru yoktur. Ancak Yargıtay’a göre Avrupa Biyotıp Sözleşmesi, Nüfus Hizmetleri Kanunu’na göre hekimin ileri tanı testlerini yapmaması noktasında aileyi aydınlatması, yeterli bir şekilde bilgilendirmenin yapıldığını ispat etmesi gerekiyor. Bu hem belirttiğim sözleşmeler ve kanunlar çerçevesinde hekimin yükümlülüğü hem de bu noktada ailenin aydınlanma ihtiyacının karşılanması demek. Yargıtay, bu şekilde gerekli aydınlatmayı yapmayan hekimin sigorta şirketine, özel hastaneye, eğer devlet hastanesiyse devlete; çocuğun maruz kaldığı engel oranında bir tazminat yüklüyor. Yargıtay, ayrıca ailenin uğramış olduğu manevi zararın da karşılanması noktasında tazminata hükmetti” dedi.