Afrika sömürgeci Batı'ya yüz çevirdi: Türkiye ve Çin Kara Kıta'da yarışıyor

Afrika ülkeleriyle ilişkilerini “kazan-kazan” modeli üzerine geliştiren Ankara, ‘Kara Kıta’daki etkinliğini ve gücünü her geçen gün pekiştiriyor. Bölge ülkeleri, kaynaklarını yıllarca sömüren Fransa ve İngiltere gibi ülkelerden uzaklaşıyor. Fiziki varlığını ve insani yardımlarını artıran Türkiye ise Afrika ile siyasi, ekonomik, askerî ve kültürel alanda anlaşmalar imzalıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sık ziyaretleri ve hükûmetin özel çabası, Afrika ile ticareti 20 yılda altı kat artırdı. Müteahhitlerimizin kıtadaki proje miktarı 65 milyar doları geçti. 43 ülkede elçiliğimiz var. Bu arada Çin de ‘Kara Kıta’ya ağırlık veriyor. Pekin yönetimi birçok ülke ile yakınlaştı. Afrika’nın iki önemli ortağı hâline gelen Türkiye ve Çin arasındaki rekabet de kızıştı.

AFRİKA’DA TÜRKİYE İLE ÇİN REKABETİ

Türkiye, son yıllarda Afrika ülkeleriyle ilişkilerini kazan-kazan modeli ile geliştirdi. Yıllardır ihmal edilen ’Kara Kıta’daki boşluğu Türkiye dolduruyor. Fransa ve İngiltere gibi Afrika’ya yüzyıllardır sömürgeci zihniyetiyle yaklaşan ülkelerin etkinliğinin azaldığı kıtada, Türkiye’nin gücü artıyor. Siyasi, ekonomi, askerî ve kültürel alanda Türkiye, Afrika ülkeleri ile önemli iş birliklerine imza atıyor. Son yıllarda uluslararası alanda yükselen Çin de Türkiye’nin yanı sıra Afrika ülkelerinin en önemli ortaklarından biri hâline geldi. Türkiye Afrika’da artık Çin ile yarışıyor.

TİCARET 6 KAT ARTTI

Afrika ülkeleri ile Türkiye’nin son 20 yılda ikili ticaret hacmi tam 6 kat artırdı. Ticaret hacmi 2000’li yıllarda 5,4 milyar dolarken pandeminin olumsuz etkilerine rağmen 2020’de 25 milyar doları aştı. Türkiye ile Afrika kıtası ülkeleri arasında son 10 yılda yaklaşık 200 milyar dolarlık ticaret yapıldı. Afrika’da Türk müteahhitler tarafından yürütülen projelerin değeri ise 65 milyar doları aştı. Bunun yanı sıra, Afrika’nın dört bir yanında Türkiye Maarif Vakfı Afrika’nın 144 eğitim kurumu ve 17 öğrenci yurdu işletiyor. Afrika’daki Türk İş birliği ve Kalkınma Ajansının Afrika’daki temsilcilik sayısı da 22’ye ulaştı. Ayrıca, kıtadaki 50’den fazla kente Türk Hava Yolları (THY) uçuşlar düzenliyor. Türkiye, kıta ülkelerinden petrol yağları, gübre, kumaş ve hububat alırken Afrika ülkelerine kimyevi maddeler ve mamulleri, otomotiv endüstrisi, demir-çelik, yağlı tohumlar ve mamulleri, hububat, bakliyat, makine ve aksamları ihracatı yapıyor.

YERLİ SAVUNMA AFRİKA’DA BOY GÖSTERİYOR

Afrika ülkelerinde yerli savunma sanayi ürünleri boy gösteriyor. Bu yıl Afrika ülkeleri savunma ve havacılık alanında ihracat gerçekleştirilen ülkelerin önemli bir kısmını oluşturdu. Afrika’da ihracat gerçekleştirilen ülkeler arasında Libya, Somali, Nijer, Mali, Gambiya, Gabon, Etiyopya, Çad, Burkina Faso ve Kenya yerini aldı. Türkiye’nin Afrika’daki varlığına 2017’de Somali’deki askerî üssün açılışı askerî bir boyut da ekledi. Ayrıca Libya’da Türkiye, BM’nin meşru olarak tanıdığı Trablus hükûmetine askerî eğitim ve danışmanlık hizmeti de veriyor. Mali’de ise BM Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu kapsamında Türk askeri görev yapıyor. Orta Afrika Cumhuriyeti’nde de TSK, BM bünyesinde bulunuyor. Bu ülkede Mehmetçik, BM Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu’na destek veriyor.

ERDOĞAN’DAN ZİYARET REKORU

Türkiye ile Afrika ülkeleri arasında yapılan karşılıklı üst düzey ziyaretlerin sayısı 500’ü aştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afrika’ya en fazla gezi yapan lider unvanını elinde bulunduruyor. Erdoğan, bugüne kadar Güney Afrika’dan Fas’a, Tunus’tan Mozambik’e, Somali’den Senegal’e 30’dan fazla Afrika ülkesini ziyaret etti.

AFRİKA’DA HEDEF 50 BÜYÜKELÇİLİK

2002 yılında 12 büyükelçiliğin bulunduğu Afrika’da, bugün 43 ülkede Türk büyükelçisi görev yapıyor. Hedef ise 54 ülkelik kıtada 50 büyükelçiliğe ulaşmak.

İSTANBUL’DA AFRİKA ZİRVESİ

Önümüzdeki dönemde de Türkiye ve Afrika arasındaki ilişkilerde yeni bir sıçrama bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika turunu tamamlamasının ardından bu kapsamda Türkiye, iki büyük Afrika zirvesine ev sahipliği yapacak. 21-22 Ekim’de İstanbul’da Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi gerçekleştirilecek. Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi ise 17-18 Aralık’ta düzenlenecek. Karşılıklı yatırımların artması ve 5 yıllık yeni bir eylem planın kabul edilmesi beklenen her iki zirvenin Afrika ile ticari ve ekonomik ilişkileri daha da güçlendirmesi bekleniyor.