İşte gökyüzünün 'sondaj' balonları

Türkiye'nin 8 noktasından her gün gökyüzüne salınan meteoroloji balonları, atmosferin her bir katmanından sıcaklık, nem, basınç, rüzgarın hızı ve yönüne ilişkin verileri anlık olarak tahmin merkezlerine bildirerek, hava tahmini oluşturulmasında önemli rol oynuyor.

Hava durumu tahminleri, günlük hayatta birçok planlamaya yön veriyor. Sefere çıkacak pilot, tarlasına ilaç atacak çiftçi, düğün tarihini belirleyecek çiftler ya da sabah evden çıkarken yanına şemsiye alıp almayacağını merak edenler... Herkesin hayatında etkili olan tahminler, birçok ölçümden elde edilen verilerin derlenmesiyle oluşuyor.

Hava durumu tahmini çalışmaları verilerin toplanmasıyla başlıyor. Türkiye'nin 130 noktasındaki temel ölçüm istasyonları karadan, deniz istasyonları ise denizden değerler elde ediyor. Meteoroloji radarları ve uydulardan gelen rakamlar da bunlara ekleniyor. Hava tahmin çalışmalarında atmosferde dikey ölçüm işlemi, önemli rol oynuyor. Bu ölçüm için ise meteoroloji balonları kullanılıyor.

Balonlar, Türkiye'nin 8 noktasından her gün aynı anda, öğleden sonra ve gece olmak üzere iki kez havaya bırakılıyor. Balon, üzerindeki sistem sayesinde her iki saniyede bir bulunduğu yerin sıcaklık, nem, basınç, rüzgar hızı ve yönüne ilişkin değerleri yerdeki tahmin merkezine iletiyor.  

Gökyüzüne adeta "sondaj" yapan balonun 11 kilometrelik atmosferdeki yolculuğu, meteoroloji uzmanlarına çalışmalarında kullanacakları kıymetli bilgileri sunuyor. 

Meteoroloji uzmanları da farklı yollardan elde ettikleri verileri, son 12 saatte görülen hava durumunu da göz önünde bulundurarak, 3 günlük tahminlere dönüştürüyor.

Bırakıldıktan 90 dakika sonra yerden 35 kilometre uzaklaşmış olan balon, basınç farklılığı nedeniyle patlıyor. Balonun üzerinde verileri merkeze yollayan yaklaşık 150 gramlık cihaz ise üzerindeki mini paraşüt sayesinde yeryüzüne yumuşak bir iniş yapıyor. 

Birçok alanda farklı amaçlarla değerlendirilen tahminler, afetler için de uyarma özelliği taşıyor. Yaşanabilecek sel, fırtına, don gibi olaylara ilişkin ilgili kurumlar bilgilendiriliyor ve tedbir alınması için zaman kazandırılıyor.

"Tahminlerde isabet oranı yüzde 90'ın üzerine çıktı"

Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, meteoroloji alanında dünyanın en ileri teknolojilerini kullandıklarını, dünyada 6 ülkede olan teknolojik sistemlere sahip olduklarını kaydetti.

Meteorolojinin isabetli tahminlerine dikkati çeken Eroğlu, "Tahminlerde isabet oranı yüzde 90'ın üzerine çıktı, 91, 92. Bu, dünyada 10 ülkenin başarabildiği bir netice. 2023 hedeflerimiz var, dünyada ilk 10 ekonomi arasında olmak. Bütün kurumlar bu hedefe kilitlenirse, bu hedefi yakalarız. Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak, bakanlığımızla ilgili sahada 2023'te ilk 7'de olmayı planladık" diye konuştu.