Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan tahıl krizi için hamle: Putin-Zelenski arasında mekik diplomasisi

Ukrayna'ya saldırıları emirlerini vermeye devam eden Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptıkları telefon görüşmesinde küresel gıda krizini ele aldı. Vladimir Putin, Türk ortaklarla koordineli olarak denizden engelsiz mal geçişinde katkıda bulunmaya hazır olduklarını dile getirdi. Ayrıca Putin, bu durumun Ukrayna limanlarından yapılan tahıl ihracatı için de geçerli olduğunu söyledi. Görüşmenin ardından mekik diplomasisinde Zelenski ile konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna'nın tahıl ürünlerinin ihracı için oluşturulacak 'güvenli koridor'un önemine vurgu yaptı.

GÜVENLİ GEMİ TRAFİĞİ

Kremlin Basın Servisi tarafından görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada, Putin ve Erdoğan'ın Ukrayna'daki son durumu ve Karadeniz ve Azak Denizi'nde güvenli gemi trafiğinin sağlanması konularını ele aldığı belirtildi.

Açıklamada, "Başta ekonomi ve ticari alanda ikili işbirliği konusunda derinlemesine bir görüş alışverişinde bulunuldu. Görüşmede ayrıca Rus-Türk Hükümetlerarası Komisyon Eşbaşkanı ve Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak'ın başkanlığındaki heyetin yakın zamanda Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyaretin sonuçları ele alındı. Enerji, ulaşım ve turizm alanları da dahil olmak üzere karşılıklı yarar sağlayan bağların daha da güçlendirilmesi bağlamında liderler yeni temaslar üzerinde anlaştılar" denildi.

TAHIL İHRACATINDA ÖNEMLİ AŞAMA

Rusya ve Ukrayna'da küresel gıda krizine karşı koordineli bir çalışmayla ihracat gerçekleştirilebileceği vurgulanan açıklamada, "Ukrayna'daki durum görüşülürken, Karadeniz ve Azak Denizlerinde güvenli seyir sağlanması, sulardaki mayın tehdidinin ortadan kaldırılması konularına vurgu yapıldı. Vladimir Putin, Rus tarafının Türk ortaklarla koordineli olarak malların denizden engelsiz geçişini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Bu aynı zamanda Ukrayna limanlarından tahıl ihracatı için de geçerlidir" ifadeleri kullanıldı.

Açıklamanın sonunda Putin'in Batı yaptırımlarına gösterdiği tepkiden de bahsedilerek, "Batılı ülkelerin dar görüşlü mali ve ekonomik politikaları sonucunda ortaya çıkan küresel gıda pazarındaki sorunlar ışığında Moskova'nın ilgili Rusya karşıtı yaptırımların kaldırılması durumunda önemli miktarda gübre ve tarım ürünü ihraç edebileceği teyit edildi" denildi.

BARIŞ ZEMİNİ OLUŞTURMA ÇABASI

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, Putin ve Erdoğan’ın Türkiye-Rusya ilişkilerinin yanı sıra Ukrayna-Rusya savaşı başta olmak üzere bölgesel konuları ele aldığı ifade edilerek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmede Rusya ile Ukrayna arasında barış zemininin en kısa sürede yeniden oluşturularak savaşın olumsuz etkilerini en aza indirecek ve güven inşa edecek adımlara ihtiyaç olduğunu ifade ettiği aktarıldı.

Açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her iki tarafın ilke mutabakatı sağlanırsa Türkiye’nin İstanbul’da Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler ile bir araya gelmeye ve muhtemel bir gözlem mekanizmasında rol üstlenmeye hazır olduğunu dile getirdiği ifade edildi. Görüşmede Suriye’de terör örgütü PKK/YPG’nin Türkiye’ye ve Suriyeli sivillere yönelik saldırılarının sürdüğüne dikkat çektiği belirtilen açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ekim 2019’daki mutabakatta yer alan Türkiye sınırından itibaren 30 kilometre derinliğinde terörden arındırılmış bölgenin oluşturulamadığını, bu bölgelerin güvenli hale getirilmesinin bir zorunluluk olduğunu belirttiği aktarıldı.

BUĞDAY, AY ÇİÇEK VE MAHSUL KRİZİ

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları ekonomiyi etkilediği gibi gıda alanını da olumsuz etkilemişti. 24 Şubat'tan bu yana başlayan saldırılar sonrası küresel gıda krizi korkusu yaşanıyor. Rusya ile Ukrayna küresel buğday arzının yüzde 30'unu üretiyordu. Ukrayna limanlarında çok sayıda konteyner Rus ordusu tarafından bloke edilmişti. Buğday, ayçiçek yağı ve diğer gıda maddelerinin yanı sıra mahsuller içinde gübre alışverişi engellenmişti.

'GÜVENLİ KORİDOR' PROJESİNE VURGU

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, görüşmede, Ukrayna-Rusya savaşındaki son gelişmeler ele alındı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, Ukrayna ile Rusya arasında müzakerelerin devamı için şu ana kadar her türlü çabayı sergilediklerini, bundan sonra da arabuluculuk dahil, ihtiyaç duyulan desteği vermeye hazır olduklarını ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna tarım ürünlerinin deniz yoluyla ihracı için güvenli koridor oluşturulması projesine bilhassa önem atfettiğini belirtti.

DÜNYANIN TAHIL AMBARI

Dünya buğday ihracatında önemli bir role sahip Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilim, buğday arzının olumsuz etkilenmesine, fiyatlardaki yukarı yönlü baskının sürmesine ve Ukrayna’dan buğday ihracatının durma noktasına gelmesine sebep oldu.

Azak Denizi ve Karadeniz'deki birçok limanın Rus ablukası altında olması veya zarar görmesi, sigorta yapılamaması, nakliye maliyetlerinin yüksek olması ve bazı gemilerin savaş bölgesine yönelik rotaları kullanmayı tercih etmemesi Ukrayna’nın depolarındaki yaklaşık 40 milyon ton tahılın ihraç edilmesini engelliyor.

BUĞDAY KITLIĞI

Rusya-Ukrayna savaşıyla hız kazanan buğday fiyatlarındaki artışın özellikle Asya ve Afrika'da buğday ithal eden ülkeler için maliyetleri artırdığı ve sonuçlarının ağır olduğu belirtiliyor.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, 2020'de Lübnan'da tüketilen tüm buğdayın yaklaşık yüzde 50'si, Yemen'de yüzde 22'si ve Libya'da yüzde 43'ü Ukrayna'dan ithal ediliyor.

Savaşın etkisiyle enerji fiyatlarındaki yükseliş, gübre fiyatlarındaki artışla birlikte gıda fiyatlarındaki yükselişi destekliyor. Çatışmaların etkisiyle tahrip edilen yollar başta olmak üzere ulaşımda yaşanan zorluklar ve azalan üretimin, olası bir "buğday kıtlığı" endişesini de beraberinde getirmesi bekleniyor.