Sakinlik ve soğukkanlılık en önemli ipucu! İşte cilt yanıklarında ilk müdahalede yapılması gerekenler!
Yanıkların çeşidine ve derecesine göre müdahaleler farklılık gösterir. Küçük yanıklarda (%5’den az) genellikle hastanede tedavi değil evde tedavi ile kısa sürede geçer. Ciddi yanıklarda ise ilk olarak sakin olup ilk yardımı aramak gerekir. Genellikle erişkinlerde % 20, çocuklarda üzeri yanıklar büyük yanıklardır ve hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Elektrik yanığı, sıcak su yanığı, kimyasal yanıklar, ciddi yanıklarda ilk müdahale büyük önem taşır. Peki, yanıklara ilk müdahale nasıl olur, neler yapılmalı?
Çoğu kişi, nedene ve yaralanma derecesine bağlı olarak ciddi sağlık sorunları olmadan yanıklardan kurtulabilir. Yanıklar derecesine göre bazen 1 hafta bazen ise boyutuna bağlı olarak günler, aylar, yıllar sürebilir. Birinci derece yanıklar minimal cilt hasarına neden olurken, üçüncü yanıklar ciddi tedavi gerektirir. Çeşitli şekillerde oluşan yanıklar, farklı tedavi gerektirir.
KAÇ ÇEŞİT YANIK TÜRÜ VAR?
Termal yanıklar: Bu yanık türünde deri üzerinde bozulmalar meydana gelir. Doku hücrelerinde ölümüne ve yanmasına sebep olur. Sıcak metaller, kaynar sıvılar, buhar ve alevler ciltle temas ettiğinde termal yanıklara neden olabilir.
Radyasyon yanıkları. Bu yanık türlerinin sebebi arasında güneşin ultraviyole ışınlarına veya X ışını gibi radyosyon ışınlarına uzun süre maruz kalmaktan dolayı kaynaklanır.
Kimyasal yanıklar. Bu yanıkların göze gelmemesine önem verilmeli. Kimyasal yanıklar asit içerdiğinden zararıda büyüktür. alkaliler, deterjanlar veya çözücülerden kaynaklanır.
Elektrik yanıkları. Bu yanıklar, alternatif akım (AC) veya doğru akım (DC) olmak üzere elektrik akımından kaynaklanır.
YANIKLARIN DERECE OLARAK SINIFLANDIRILMASI
Yanıklar derecelere ayrılır. Yanıklar cilt yüzeyine etkisine göre; birinci, ikinci veya üçüncü derece olarak sınıflandırılır.
Birinci derece (yüzeysel) yanıklar
Birinci derece yanıklar cildin dış katmanına etkilidir. Yanık bölgesi kırmızı, ağrılı, kuru ve kabarcıksız şekilde tedavi edilir. Örnek olarak hafif güneş yanığı verilebilir.
İkinci derece (kısmi kalınlık) yanıklar
İkinci derece yanıklar epidermisi ve cildin dermis tabakasının bir kısmının hasarını içerir. Yanık bölgesi kırmızı renkte, kabarık, şiş ve ağrılı olabilir.
Üçüncü derece (tam kalınlık) yanıklar
Üçüncü derece yanıklar, derinin altındaki kemiklere, kaslara ve tendonlara da zarar verebilir. Ciddi olan bu yanıklar sinir uçlarını tahrip ettiği için bölgede ağrı gibi herhangi bir his oluşmaz.
YANGINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
Hafif yangınlarda tedavi nasıl yapılır?
- Ilık su uygulayın; Yanmış bölgeyi ılık su uygulayın, soğuk su kesinlikle uygulamayın. Islak kompres uygulayın.
- Yanmış bölgeden aksesuar ve diğer olna nesneleri uzak tutun; Bölge şişmeden önce bunu hızlı ve nazikçe yapmaya çalışın.
- Oluşan kabarcıkları ellemeyin; Kabarcıklar oluşmuş ise enfeksiyona karşı dikkat edilmesi gerekir. Kabarcık patlarsa, bölgeyi suyla temizleyin.
- Losyon uygulayın. Yanık bölge tamamen soğuduğunda, nemlendirci bir losyon uygulayın. Bu kurumayı önlemeye yardımcı olur ve rahatlama sağlar.
- Bandaj ile yanık bölgeyi kapatın; Yanık alanını steril bir gazlı bezle örtün. Yanmış cilde baskı uygulamamak için gevşekçe sarın. Bandaj bölgeden havayı uzak tutar, ağrıyı azaltır ve kabarmış cildi korur.
Ağır Yanık Vakalarında Tedavi İçin
Ağır yanık vakalarında hastanede tedavi edilmeden önce yapmanız gerekenler;
- Yanığa sebep olan yerden uzaklaştırın; Daha fazla kendinizi tehlikeye atmadan bölgeden uzaklaşabiliyorsanız bunu anında gerçekleştirin. yardım ettiğiniz kişinin yanık kaynağıyla temas halinde olmadığından emin olun.
- Yaralının nefesini kontrol edin; Yaralı nefes almıyorsa nasıl yapılacağını biliyorsanız müdahale edin.
- Kemer ve diğer aksesuarları çıkarın; Yanan alanlar hızla şişer. Bu sebeple çeşitli aksesuarları kişinin üzerinden çıkarın.
- Yanık alanın üzerini örtün; Soğuk, nemli bir bandaj veya temiz bir bez kullanın.
- Büyük, şiddetli yanıkları su ile temas ettirmeyin. Bunu yapmak ciddi bir vücut ısısı kaybına (hipotermi) neden olabilir.
- Yanan alanı yüksekte tutun. Mümkünse yaralı bölgeyi kalp seviyesinin üzerine kaldırın.
Elektrik yanıklarında nasıl davranılmalı;
- Sakinliğinizi koruyun,
- Hastaya dokunmadan elektrik akımı kesin. Tahta çubuk ya da ip kullanabilirsiniz.
- Hasta/yaralının ABC’si değerlendirilmelidir,
- Yaralıya kesinlikle su ile müdahale etmeyin,
- Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir,
- Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir,
- 112 aranmalı
DUMAN ZEHİRLENMESİNE NE İYİ GELİR?
