Ayasofya Müzesi 100 yıldır orijinal çinilerini bekliyor
Ayasofya Müzesi’ndeki Sultan 2. Selim Türbesi’nin kapısının iki tarafında bulunan 16. asır İznik çinilerinin yer aldığı panodaki 60 çini, restorasyon bahanesiyle gönderildiği Fransa’dan dönmedi. Ayasofya 100 yılı aşkın bir süredir orijinal çinileri bekliyor
Ayasofya Müzesi Müdürü Hayrullah Cengiz, restorasyon bahanesiyle 1890’lı yıllarda Fransız Albert Dorigny tarafından müzeden çalınarak yerine asılan sahte çinilere ilişkin, “Çiniler yerinden söküldü- ğünde, arkalarında Fransa Sevr’de yapıldığına ilişkin damgayı rahatlıkla görebiliyorsunuz” dedi. Müzenin yıl içinde 1 milyon 900 bine yakın yerli ve yabancı turisti ağırladığını dile getiren Cengiz, sahte çinilere ilişkin açıklamada bulundu.
Gazete Habertürk'te yer alan habere göre Cengiz, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Sultan 2. Selim Türbesi’nin kapı- sının iki tarafında bulunan 60 adet çiniden oluşan iki panodan birinin sahte olduğunu belirterek, “2. Selim Türbesi Ayasofya’da ilk yapılan türbe ve aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin en büyük mimarı olan Mimar Sinan’ın eseridir. Mimar Sinan, hanedandan ilk defa Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu olan Şehzade Mehmed’in türbesini yaparken, hanedandan son olarak da Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Sultan 2. Selim’in Türbesi’ni (1577) burada inşa ediyor” dedi.
‘LOUVRE’DAN KALDIRILDI’
Türbenin sağında bulunan 60 adet çini hakkında bilgiler veren Cengiz, şunları söyledi: “Bu çiniler 1890’lı yıllarda, Osmanlı devletine dişçi olarak gelen, Fransa uyruklu Albert Dorigny tarafından restorasyonu yapılmak üzere Fransa’ya götürülüp taklidi yapılarak daha sonra buraya monte edilen çinilerdir. Hemen sol tarafından ise bunun kardeş çinileri var ve baktığınızda iki çini pano arasındaki farklı görürsünüz. Bu çiniler aslında 16. yüzyıl İznik çinilerinin en mükemmel örneklerindendir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Fransa Kültür Bakanlığı ile görü- şerek çinileri Fransa’dan geri istedi. Bu çiniler, Fransa’nın en ünlü müzesi olan Louvre Müzesi’nde İslam Eserleri seksiyonunda teş- hir edilmekteydi. Buradaki çiniler yakın bir tarihte, muhtemelen gelen şikâyetler üzerine kaldırıldı.”Hayrullah Cengiz çinilerin kaçırılmasına ilişkin bilginin İngilizce, Fransızca ve Türkçe dilinde türbenin kapısına asıldığını kaydederek ziyaretçilerin bilgilendirildiğini söyledi.
Çini panolar 2. Selim Türbesi kapısında bulunuyor. Sağda mat olan sahte, solda ise orijinal çiniler görülüyor.
‘ARADAKİ FARK RAHATÇA GÖRÜLEBİLİR’
Ayasofya Müze Müdürü Hayrullah Cengiz, çinilerin kaçırılmasının, “görevi kötüye kullanmak” ve “sanat hırsızlığı” olduğunu belirterek, “Buradaki 5 türbenin restorasyonu 2009’da tamamlandı. Bu restorasyon sırasında yapılan onarımlarda, bu çinilerin sahteliği kanıtlanmış oldu. Çünkü çiniler yerinden söküldüğünde, arkalarında Fransa Sevr’de yapıldığına ilişkin damgayı rahatlıkla görebiliyorsunuz.
İki çini arasındaki farka baktığınızda, ki buraya gelen herkes çok rahat biçimde görecektir, bir tarafta orijinal çiniler görünür ve tüm güzelliğiyle sizi karşılar. Bir tarafta ise tamamen mat renkli sahte çinileri görürsünüz. Sahte çiniler, yaklaşık 100 seneden biraz fazla kalmasına rağmen rengi solmuştur. Çünkü sahteliği ortadadır. Diğer tarafta ise gerçek çini pano, sanki daha dün yapılmış gibi, 400 seneden beri karşımızda durmaktadır.”
