Afazi nedir, belirtileri nelerdir? Bruce Willis'in yakalandığı 'afazi'nin tedavisi var mı?
Hollywood yıldızı Bruce Willis'in yakalandığı afazi hastalığı gündem oldu. Ünlü oyuncunun mesleğini bırakma kararı alırken "Afazi nedir, neden olur?" sorusunun cevabı da merak ediliyor. Beyinde oluşan işlevsel bozukluk sonucu bazı bölgelerin görevini yerine getirememesinden kaynaklı konuşma, konuşulanı anlama ve okuma-yazma gibi becerileri etkileyen afazi hastalığının belirtileri ve tedavisini derledik.
Beyinde işlevsel bozukluk anlamına gelen afazi hastalığına yakalandığı duyurulan Bruce Willis oyunculuğu bıraktı. Hayranlarını üzen haberden sonra afazi hastalığı da merak konusu oldu. Beyinde oluşan işlevsel bozukluk sonucu bazı bölgelerin görevini yerine getirememesinden kaynaklı konuşma, konuşulanı anlama ve okuma-yazma gibi becerileri etkileyen afazi hastalığının (söz yitimi) belirtileri ve tedavisi ile ilgili tüm detayları derledik.
BRUCE WİLLİS'İN HASTALIĞI NE, OYUNCULUĞU BIRAKACAK MI?
Dünyaca ünlü yıldız Bruce Willis'in hastalığına dair açıklamalar ailesi tarafından geldi. Instagram hesabından açıklama yapan ünlü film yıldızının ailesi Bruce Willis'in oyunculuğu bıraktığını ve sağlık sorunlarıyla mücadele ettiğini söyledi. Aile, Willis'in "Kendisi için çok şey ifade eden oyunculuk kariyerini bırakacağını" duyurdu.
Afazi hastalığının bilişsel yeteneklerini etkilediğini söyleyen aile ortak açıklamalarında "Ailesi olarak, sevgili Bruce'umuzun bazı sağlık sorunları yaşadığını ve yakın zamanda bilişsel yeteneklerini etkileyen afazi teşhisi konduğunu paylaşmak istedik. Bu nedenle kariyerini bırakıyor. Bu, ailemiz için gerçekten zorlu bir zaman ve devam eden sevginiz, şefkatiniz ve desteğiniz için çok minnettarız."
AFAZİ NEDİR?
Afazi diğer adıyla söz yitimi hastalığı, beyin hasarı sonucu oluşan ve dil işlevlerinin bozulması veya tamamen kaybolmasıyla meydana gelen bir kognitif fonksiyon bozukluğudur. Genellikle ağrı bir beyin travması sonucu meydana gelen afazi dil, konuşma ve ifade etme yeteneklerinin kaybolmasına neden olur. Çeşitli ilaç tedavileri ve konuşma terapileri gibi farklı tedavi yöntemlerinin uygulandığı söz konusu hastalık hastalarda çeşitli motor, duyusal ve kognitif fonksiyon bozukluklar oluşturuyor.
Bir diğer adıyla inme olarak adlandırılan afazi, klinik olarak beyin parankimindeki herhangi bir lezyon neticesinde oluşan tablodur. Beyin damarlarında tıkanma, parankim kanaması ve subaraknoid kanama gibi farklı sebeplere bağlı olarak gelişir. Sonuç olarak hastalarda çeşitli motor, duyusal ve kognitif fonksiyon bozuklukları oluşur. Beyin damar hastalıklarının önemli belirtilerinden biri de afazidir. Afazi beyin hasarı sonucu oluşan ve dil işlevlerinin bozulması veya tamamen kaybolması anlamına gelen bir kognitif fonksiyon bozukluğudur. İnmenin akut safhasında afazi % 21- 38 oranında görülür.
Afazi farklı etyolojilere bağlı olarak ortaya çıkabilen bir sendromdur ve yüksek oranda morbitide, mortalite ve ekonomik kayba sebep olur.
AFAZİ'NİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Beynin bazı bölgelerinde meydana gelen işlev bozukluğu sonucu ortaya çıkan konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, okuma-yazma gibi becerilerin gerçekleştirilememesi sorunu olan afazi, genellikle inme veya travma sonucu ortaya çıkar.
Afazi sonrası kişinin planlama, basit etkinlikleri yerine getirme, problem çözme ve karar verme becerileri de etkilenebilir.
Afazisi olan kişi bir işe nereden ve nasıl başlayacağını belirlemekte, o işi yerine getirmek için gerekli basamakları oluşturmakta güçlük yaşayabilir.
Afazinin başlıca belirtileri şu şekildedir:
- Konuşma güçlüğü
- Uygun terim ve kelimeleri bulmada güçlük çekme
- Konuşmada garip ve uygun olmayan kelimeler kullanma
- Bazı hastalarda söylenileni algılamada güçlük de görülür. Belirtiler kişi yorgun olduğunda ya da kalabalık ve gürültülü bir ortamda bulunduğunda etkisini arttırabilir.
- Afazi, düşünme becerilerini etkilemez. Ancak kişiler yazılanı anlamada ve yazmada güçlük yaşayabilirler. Bazı vakalar ise rakamları kullanmada ve basit işlemleri yapmada da sıkıntı çekebilirler.
AFAZİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
- Felç, beyin hasarı ya da tümör sonrasında afazi görülme olasılığı oldukça yüksektir.
- Teşhis koyabilmek için doktor bu hastaları bir dizi nörolojik testten geçirir.
- Bu testler kişiye belirli bazı sorular sormayı, belirli komutlar vermeyi ve kişinin bazı cisimleri isimlendirmesini istemeyi kapsar.
- Testlerin sonuçlarına göre doktor hastanın afazi olup olmadığını ve eğer varsa afazinin şiddetini belirler.
AFAZİNİN TEDAVİSİ VAR MI?
Bruce Willis'in oyunculuk kariyerini bırakmasına neden olan afazi hastalığında yapılan terapiler bireyin genel iletişimsel etkinliğini arttırmada önemli rol oynuyor.
Afazinin tipi, şiddeti ve hangi olaya bağlı olarak ortaya çıktığının bilinmesi, uygulanacak tedavi protokolü ve prognoz takibi açısından önemlidir. Afazinin tanısında çeşitli testler kullanılır. Bu testlerde spontan konuşma, anlama, okuma, yazma, tekrarlama ve isimlendirme fonksiyonları değerlendirilir. Afazinin tedavi ve rehabilitasyonu konusunda bugüne kadar çeşitli yöntemler denenmiştir. Bunlar arasında çeşitli ilaç tedavileri ve konuşma terapileri yer almaktadır. Bazı hastalarda sadece konuşma terapisi, bazı hastalarda ise hem konuşma hem de ilaç tedavisi birlikte denenmiştir
Afazili hastalarda tek başına medikal tedavinin etkinliği bilinmemektedir. Oysa konuşma terapistleri ülkemizde az sayıda bulunmakta ve çoğu hasta bu terapiden faydalanamamaktadır.
AFAZİ TÜRLERİ
Afazinin Wernicke afazi, Landau-Kleffner sendromu, İletim afazi, Transkortikal duyusal afazi, Broca afazisi, Transkortikal motor afazi, Küresel afazi gibi türleri vardır.
