Kansere Aziz Sancar darbesi: Tümör tedavisinde çığır açacak çalışma
Nobel ödüllü Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, beyin tümörünün tedavisinde çığır açan bir çalışmaya imza attı.
Yıllardır DNA’nın onarım sistemi üzerinde çalışan Nobel Ödüllü Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, beyin tümörü için de önemli bir çalışmaya imza attı. EdU isimli molekülü kullanarak DNA hasarının nasıl onarıldığını araştıran Prof. Dr. Sancar’ın bu çalışması ile EdU adı verilen molekülün, sinir hücrelerine zarar vermeden beyindeki tümörün tedavisinde kullanılabileceğini ortaya çıkardı. Ekibiyle birlikte yürüttüğü bu çalışma, tedavisi oldukça zor olan gliablastoma isimli beyin tümörü için önemli bir umut ışığı olacak. Araştırmanın Amerika’nın önemli bilimsel yayınlarından biri olan PNAS isimli derginin ilk sayısında yer alması bekleniyor.
‘BUNU BEKLEMİYORDUK’
Cumhuriyet gazetesine açıklama yapan Prof. Dr. Aziz Sancar, konuya ilişkin şunları söyledi: “EdU molekülü, sağlam DNA’da, sanki DNA hasara uğramış gibi etki yapıyor ve onarım mekanizmasını harekete geçiriyordu! Böyle bir etki beklemiyorduk! Sebebini araştırdık. Bozulmamış sağlam hücrelerin bulunduğu besi ortamına EdU molekülü koyduk ve baktık ki hücre onarım mekanizmasını çalıştırarak bu molekülü durmadan kesip çıkartıyor. Çıkarılan molekül serbest kalınca tekrar genoma giriyor, hücre onu tekrar kesip dışarı atıyor ve kör döngü böyle devam ediyor. Sonunda EdU ile başa çıkamayan hücre ölüyor (apoptoz).”
“BİR SIRDI, ÇÖZDÜK”
EdU molekülünün orta derecede zehirleyici etkisi olduğunu belirten Sancar, bu etkinin mekanizmasının bu zamana kadar sır olduğunun altını çizerek “Şimdi burada hücreyi kesin nasıl öldürdüğünü çözdük. Daha önce EdU’nun kanser hücrelerini öldürdüğüne dair kanıtlar vardı. Ancak garip bir şekilde, hiç kimse bu sonuçları takip etmedi. Şimdi bile laboratuvarlarda binlerce bilim insanı DNA’yı incelemek için EdU’yu kullanıyor, ancak bu molekülün DNA’da hasar meydana getirerek öldürücü etki yaptığını bilmiyor.”
ÖLDÜRÜCÜ TÜMÖRLERDEN BİRİ
Glioblastoma adı verilen beyin tümörleri en agresif tümörlerden biri olarak biliniyor. Gliablastomaya yakalanan bir hastanın ortalama ömrü tedaviye rağmen 15 ay. Yaklaşık 100 bin insanda 1 görülüyor. Bu rakam son yıllarda 100 binde 3.25’e kadar çıktı. Nüfusun yaşlanması, hava kirliliği, maruz kalınan ağır metaller ve eskiye oranla teşhis olanaklarının da gelişmesi bu konuda etken. Glioblastoma yakalanan hastaların sadece yüzde 5’i, 5 yıl hayatta kalabiliyor. Avrupa, Kuzey Amerika’da daha fazla görülen hastalık, erkeklerde de kadınlara oranla daha fazla görülüyor.
