Ayrıntılı Ultrason Nedir? / Ayrıntılı Ultrason Ne Zaman Yapılır? / Detaylı Gebelik Ultrasonu Nedir? / Ultrason Kimler Tarafından Yapılır?

Gebe bir annenin 19. ve 23. gebelik haftaları arasında, bebeğin organlarını, plasentasını, rahim ağzındaki kan akışının incelenmesi için yapılan ultrasonla bebeğin sağlığıyla ilgili tüm detaylar kontrol edilir. Şimdi bu uygulamanın nasıl yapıldığını gebelikte detaylı ultrason nasıl yapılır inceleyelim.

Ayrıntılı Ultrason Nedir? Ayrıntılı Ultrasonu Kimler Yapar?

Öncelikle ultrasonu tecrübeli radyologlar veya alanında uzmanlaşmış kadın doğum uzmanları yapar. Ayrıntılı Ultrason”, "Detaylı Ultrason” veya "İkinci Düzey Ultrason” denilen muayenenin, normal gebelik takibinden farkı çoktur.

Yani, daha yüksek çözünürlüklü görüntü kalitesine sahip, Doppler, Renkli Doppler, 3 ve 4 Boyutlu görüntüleme özelliğine sahip yeni nesil ultrason cihazları ile yapılır.

Yine anne karnındaki bebeğin tüm organları en yüksek ayrıntı düzeyine sahip makine ile kare kare incelenir. Bu incelemeyi riskli gebelikler, doğumsal sakatlıklar ve hastalıklar konusunda özel eğitim ve tecrübeye sahip Perinatoloji Uzmanları yapar ve inceleme sonucu yazılı bilgilendirme raporu çıkartılır. Çıkan rapora göre de yapılacak şeyler hızla ve sırayla yapılır.

‘Renkli Ultrason’’, ‘’İki Boyutlu Ultrason’’ Ve ‘3. ve 4. Boyutlu Ultrason’’ Ne Demek?

Hemen hemen her hastanenin radyoloji servislerinde iki boyutlu görüntü üreten ultrasonlar bulunur. Bu cihazlardan elde edilen görüntüler genelde siyah-beyaz ve gri rengin tonlarında 1-2 milimetrik ayrıntılar şeklinde gösterilir.

‘’Renkli Ultrason’’ demek doğru bir tabir olmasa da halkımız böyle bildiği için tıp literatürüne eklenmesinde bir sakınca yok desek de doğru isim: ‘Renkli Doppler’’dir. Çünkü ultrason cihazında annenin karnındaki bebeğin renginin görüntülenmesi mümkün değildir. Renkli Doppler (Renkli Ultrason) teknolojisinin yardımı ile hamile adayının rahim damarları, bebeğin kan damarları ve kalbindeki kan akımları görüntülenir. Renkli Doppler’in kullanılmasının esas amacı bebeğin damar yolları ve kalp oluşumu yine bebeğin gelişme bozuklukları varsa tespit edilerek bununla ilgili acil tedavi yöntemleri geliştirilir.

‘’3 Boyutlu Ultrason’’ yeni nesil ultrason cihazlarının bilgisayar programlarıyla binlerce iki boyutlu görüntü birleştirilerek üç boyutlu görüntü elde edilir. Üç boyutlu görüntülerin ayrıntıları iki boyutlu görüntülerin ayrıntılarından oldukça az olmakla birlikte, ‘3 Boyutlu Ultrason’’ normalde elde edilmeyecek kesitlerin alınmasına ve bebeğin vücut yüzeyinin herkesin anlayabileceği şekilde gösterilmesini sağlar.

“4 Boyutlu Ultrason’’ ultrason cihazıyla 3 boyutlu görüntülerin canlı izlenmesine denilir. 3 ve 4 boyutlu görüntüleme çok gerekli değildir. Yapılma amacı bebeğin anne karnındaki yatış pozisyonun uygun olup olmadığı, anne karnındaki su miktarı anne adayının bebeğinin kilolu olması 3 ve 4 boyutlu görüntülemenin yapılmasını engelleyebilir. Bu sebeple bebeğin durumunun %100’ü incelenemez.

Yani ayrıntılı ultrason muayenesinde 2 Boyutlu görüntüleme, Doppler ve Renkli Doppler, 3 ve 4 boyutlu görüntüleme türlerinin hemen hemen hepsinden faydalanılır.

Ayrıntılı Ultrasonda Neler Değerlendirilir?

Burada yapılan çalışmada bebeğin organlarından:

• Kafatası, beyin, beyin içi boşluklar, beyincik,
• Yüzde; dudak, damak, burun, gözler,
• Omurga bütünlüğü,
• Göğüs kafesi, kalp, akciğer,
• Karın ön duvarı, karın içinde bulunan böbrekler, mide, karaciğer, safra kesesi, idrar torbası ve bağırsaklar,
• Genital (cinsel) organlar,
• El ve ayaklarda kemik sayıları, şekil bozukluğu incelenmesi,
• Anne karnında bebeğin içinde bulunduğu gebelik kesesi içinde su miktarı ve plasenta isimli bebeğin eşi hakkında bilgi,
• Göbek kordonu

incelenmiş olur.

Ayrıntılı Ultrason Muayenesinde Hangi Sorunlar Anlaşılabilir?

Ayrıntılı ultrason muayenesiyle anne karnındaki bebeğin anomalileri ve doğumsal hastalık şüphesi uyandıran bulguları incelenir.

Anne karnında bebeğin sakatlı olması, vücut ve organ yapılarında ciddi kusurlar oluşturur. Örneğin belkemiğinde ki küçük bir açıklık, beyin boşluklarının aşırı sıvı toplaması, kol, bacak yokluğu, ana damarların kalbe hatalı bağlanmış olması gibi sorunlar söylenebilir.

4. ve 5. ayda gebe anneye yapılan ayrıntılı ultrason muayenesiyle yapısal oluşum kusurlarının hemen hemen %90’ı saptanabilir.

Belirteçler normal bebeklerde de görülebilen, fakat genetik veya enfeksiyon hastalığı olanlarda daha sık izlenen fiziksel özelliklerdir.

Örneğin, beyin boşluklarının genişlemesi, burun kemiğinin küçük ölçülmesi, ense ve deri kalınlığının artması, elin küçük parmağında orta kemik eksikliği, ayak başparmağının diğer parmaklardan ayrık durması gibi bulgular normal bebeklerde de görülebilir, fakat aynı zamanda bunlar Down Sendromu olarak adlandırılan doğumsal zekâ geriliğine sahip bebeklerde daha sık gözlenir.

Ayrıntılı Ultrasonda Hangi Sorunlar Tam Anlaşılamaz?

Yapısal kusurların tanınma olasılığı boyutuyla ve yerleşimiyle ilgilidir. Küçük boyutlu yapısal sorunların çoğunun ultrasonla tanınması mümkün değildir.

• Anal atrezi denilen dışkı deliğinin oluşmaması,
• Özofagus atrezisi denilen yemek borusunun tıkalı olması,
• Koanal atrezi denilen butun deliklerinin tıkalı olması,
• Yumuşak damağın yarık olması,
• Bağırsaklarda tıkanıklık olması,
• Cinsel organlarda şekil bozukluklarının olması

örnek gösterilebilir.

Bunun yanında,

• gebelik haftasının uygun olmaması,
• gebenin aşırı kilolu olması,
• bebeğin anne karnında duruşunun uygun olmaması,
• bebeğin sularının az olması

gibi faktörler ultrason incelemesini olumsuz etkilerler ve olası sorunların saptanmasını engeller.

Bebeğin vücut ve organ yapılarının ultrason görünümünü etkilemeyen doğumsal hastalıklar ultrasonla tanınamaz. Doğumsal zeka geriliği, görme veya işitme bozukluğu, kan hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, metabolik hastalıklar ultrasonda görülemeyebilir. Bu tür hastalıkların çoğunu gebelik sırasında herhangi bir tetkikle tanınması mümkün değildir. Bazıları su veya kordon damarından alınan kandan tetkik yapılarak anlaşılabilir.

Ayrıntılı Detaylı Ultrason Gebeliğin Kaçıncı Haftasında Yapılır?

Ayrıntılı Ultrason gebeliğin 17 ila 23. haftaları arasında yapılır. Bu inceleme yaklaşık olarak 30 dakika kadar sürer ve inceleme sonucu detaylı bir ultrason raporu yazılı olarak verilir.

Ayrıntılı Ultrason Muayenesi Bebeğe Ve Anneye Zarar Verir Mi?

Anne karnındaki bebeklerin durumunu incelemek için ülkemizde yaklaşık 50 yıldır cihazlar kullanılmaktadır ve bugüne kadar zarar gören herhangi bir bebek rapor edilmemiştir.