Beyin İskemisi Nedir? Beyinde Kronik İskemik Nedir?

DSÖ'nün tanımına göre beyin iskemesi (inme) damarsal neden dışında görünürde başka bir neden olmadan, ani gelişip, bölgesel veya tüm beyni ilgilendiren işlev bozukluğu olarak tanımlanmıştır. Kalıcı hasarlara neden olan beyin iskemisi ölüme de neden olabilmektedir. Dünya genelinde kalp ve kanser hastalığından sonra en fazla ölüme neden olan bu hastalık erişkin nüfusta en önemli sakatlık sebepleri arasında da yer alır. Bu haberimizde "Beyin iskemesi nedir?, Beyinde kronik iskemik nedir?" gibi merak edilen soruların cevaplarını vermeye çalışacağız. Sağlıklı günler diliyoruz.

İnsan beyninin ağırlığı kişiden kişiye değişmekle birlikte yaklaşık olarak 1500 gr. dır. Beyin günde 72 lt. oksijen ve 150 gr. glikoz tüketmektedir. Kalp ise beyne 10-15 ml kan pompalamaktadır. Bu kanın 2/3′ü karotis arter sistemiyle taşınmaktadır. Kan yoluyla beyne taşınan oksijen ve karbondioksit gazları beyin damarları üzerinde sirkülasyona neden olur.

Beyin iskemisi, beyindeki bir bölgeye yeterince kan gitmemesi nedeniyle yeterli oksijeni alamaması durumudur. Beyin iskemisi yavaş geliştiğinde belirtiler fazla dikkat çekmese de ani gelişen durumlarda beyin fonksiyonları büyük ölçüde zarar görür.

Beyne olan kan akımının 1 dakika bile kesilmesi, beyinde nörolojik bozukluklara, nöronal fonksiyonların durmasına neden olabilir. Anoksi (dokulara yeterince oksijen bulunmaması ya da dokuların tümden oksijensiz kalması durumu) nedeniyle oluşan durumda geri dönüş vardır. Fakat anoksi 5 dakikaya uzarsa iskemi infarkta döner, geri dönüş imkânı hala vardır. İskemi 7-8 dakikaya uzarsa geri dönülmesi imkânsız hücre ölümleri gerçekleşir.

Nöronal dokuları besleyen damarların tıkanmasıyla oluşan iskemik süreçte tıkanan damarda eritrositlerde parçalanmaya, ödeme ve beyin dokusunda nevroza ile son bulur. Hücre içinde ödem, hücre içinde kalsiyum akımıyla hücre ölümü süreci başlar. Eğer kalsiyumun hücre içine girişi engellenirse hücre ölümü yavaşlayabilir.

Tıkanan arterin hemen çevresindeki hücreler iskemik zarardan daha fazla etkilenir. İskemi tıkanmadan uzaklaştıkça hücrelerin etkilenmesi azalır. İskeminin uzamasıyla infarkta dönüş olabilir.

Belirtileri:

Bacaklarda, kollarda, yüzde ve genelde vücudun tek tarafında görülen güçsüzlük, uyuşukluk, hissizlik. Konuşmada güçlük çekme, konuşulanı anlamama ya da anlamsız kelimeler söyleme gibi belirtileri vardır.

İnme nasıl tedavi edilir?

Beyin iskemesi yani halk dilindeki adıyla "İnme", beyin dokusunun enfarktüsüdür ve acil, bilinçli bir müdahale gerektiren durumdur. Bu hastalığın tedavisinde geç müdahale kadar, yanlış uygulamalar da hastalığın beyinde yaptığı hasarı arttırabilmektedir. Beyin iskemesi geçiren herhangi bir hasta için ev koşullarında yapılabilecek bir şey yoktur. İnme belirtilerini tanımak ve vakit kaybetmeksizin solunumu rahat sürdürebileceği bir pozisyonda uygun sağlık kurumuna uzman bir doktorun muayenesi hastanın kalması muhtemel sakatlıklarını en aza indirilmesinde büyük öneme taşır. Hastanın ilk 2-3 saat içinde tıkanan damarına müdahale edilmesi kritik öneme sahiptir. Doktorun ise en kısa sürede, tıkanan damarın açılması için hemen tedaviye başlanması gerekir. Böylece beyin hasarı en alt seviyede tutulabilir ve hatta hasarsız bir sonuç elde edilebilir.