İshal Nedir? / Çocuklarda İshale Ne İyi Gelir? / Çocuklarda İshale İyi Gelen Yiyecekler Nelerdir?

İshal (diyare) Nedir?

Katı dışkılamanın tam tersi olan cıvık dışkılamaya ishal diyoruz. Bu bir tür bağırsak hareketlerinin bozulması sonucu meydana gelir.

Bir günde üç defadan fazla cıvık dışkılama olayı ishal olarak kabul edilir. Ağır ishal vakalarında vücut çok fazla su kaybeder. Sulu veya cıvık dışkılama, acil ve devamlı tuvalete gitme ihtiyacı, gaz çıkartamama ve büyük tuvaleti tutamama, susuzluk, kusma bulantı, halsizlikle karın bölgesinde şişkinlik şikayeti de ishal belirtisidir.

Yaz aylarında özellikle 0-5 yaş aralığındaki çocukları etkileyen ishal, bulaşıcı bir hastalık olduğundan ve söz konusu çocuk olduğundan daha bir özen istiyor. Çünkü çocuklar sıvı kaybı önlenememesi durumunda ciddi hastalıklarla karşı karşıya kalabiliyor. İshal olan çocukların ishalini kesmesi için bir takım tedbirler alınabilir.

İshal Çocuklara Nasıl Bulaşır?

Yaz aylarında açık alanlarda vakit geçirip oyun oynayan 0-5 yaş arası çocukları etkisi altına alan ishal çevreden çocuklara su ve besin yoluyla bulaşır. Gastrointestinal sistem enfeksiyonlarına yakalan çocukların bir de ateş ve kusma eşlik ediyorsa hiç vakit kaybetmeden hemen doktora götürülüp muayene edilmesi gerekmektedir.

Çünkü çocuk zehirli ishale de yakalanmış olabilir. Sindirim sisteminde midenin ve bağırsakların enfeksiyon kapması sonucu oluşan hastalık havaların sıcak olması sayesinde virüslerin su ve besin yoluyla çocuklara bulaşmasına sebep olur.

Çocuklarda İshali Tetikleyen Besin, Gıda ve İçecek Var Mıdır?

• Tarihi geçmiş gıdaların tüketimi,
• Yaz aylarında otel, motel tarzı yerlerde açık büfe gıda ve yemeklerin yenmesi,
• Yaz aylarının vazgeçilmezi soğuk dondurma ve sütlü gıdaların çok sık tüketilmesi,
• Tüketilen gıdaların uygun şartlarda üretilmemesi ve iyi saklanamaması,
• Ev ortamında pişirildikten sonra uzun süre buzdolabına veya difrizde saklanmış yemek ve türevleri,
• Açıkta satılan hazır gıdalar

Çocuklarda İshal Neden Olur? 

• Barsak enfeksiyonları dediğimiz virüsler, bakteriler, parazitler ve diğer mikropların bulaşması,
• Gıda zehirlenmesi,
• Diş çıkarma,
• Bazı gıdalara karşı hassasiyet (alerji),
• Gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar
• Antibiyotik tedavisi
• Üst/alt solunum yolu enfeksiyonları
• Doğuştan metabolik hastalıklar

Çocuğumun İshal Olduğunu Nasıl Anlarım? İshal Belirtileri Nelerdir?

• Sulu dışkı yapma
• Dışkılama sıklığının artması
• Dışkı miktarının artması
• Sümüksü ve/veya kanla karışık dışkı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Huzursuzluk

İshal özellikle yazları bulaşır. Fakat ishalin kışın olmayacağı anlamına gelmez. Çocuklar her mevsim ishal olabilirler.

Kirli Su İshal Yapar Mı?

Evet yapar. Yaz aylarında hava sıcaklığı yüzünden virüs ve bakteriler hızla çoğalma eğilimi göstererek bulundukları su veya besinin çabucak kirlenmesine sebep olurlar. Çocukların kirlenmiş, bayatlamış suları içmesi, sebze ve meyvelerin ciğ ve yıkanmadan tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, oral yolla bağırsaklara ulaşarak ishal oluşumuna sebep olur.

Çocuklarda İshal Kaç Gün Sürer? 

İshal çocuklarda birkaç saatten 1, 2 güne kadar sürebilir. İki haftadan fazla uzun süren ishaller doktor tarafından takip edilmelidir.

İshal Çocuğun Sıvı Kaybını Nasıl Önlerim?

İshal ile kaybedilen sıvının az az, sık sık bulantı veya kusmayı tetiklemeyecek şekilde yerine konması gerekir. Sıvı kaybı engellenirse herhangi bir sorun da oluşmaz.

Çocuğa ishalli her dışkıdan sonra;

• 2 yaşının altındaki çocuklara 50-100 ml sıvı (1/2-1 çay bardağı)
• 2 yaşından büyüklere 100-200 ml sıvı (1/2-1 su bardağı)
• Daha büyük çocuklara içebildiği kadar sıvı verilmelidir.

İshal ile birlikte kusma sorunu olan çocuklara üç dakikada bir kaşık veya yudum şeklinde sıvı verilmelidir. Şayet kısa zaman içinde bol miktarda sıvı veya gıda verilmesi kusmayı artırır.

İshal Olan Çocuğumu Ne zaman Doktora Götürmeliyim?

• Çok fazla sayıda ve miktarda dışkılama
• Su içmeme çocuğun su kaybı belirtileri
• Gözyaşı olmaması,
• Cildin kuru ve buruşuk olması,
• Tükürüğün azalması
• Tekrarlayan kusmalar
• Dışkıda kan görülmesi
• Ateşin yükselmesi
• İdrar çıkışının belirgin azalması

gibi durumlarda mutlaka doktora gidilmelidir.

İshale İyi Gelen Gıdalar Nelerdir?

İshal sorunu yaşayan çocukların bağırsaklarının çok yorulmaması için yumuşak gıdalar tüketilmesi gerekir.

Bunlar;

• Nişasta içeren pirinç, makarna ve patates
• Probiyotik içeren yoğurt, ayran, kefir
• Lif içeren muz, elma ve armut

Bu gıdalardan ise ishal sürece uzak durulmalı;

• kayısı, erik, çiğ sebze, salata,
• kepekli ürünler gibi bağırsak hareketlerini daha da artıran besinler
• hazır ambalajlı gıdalar,
• bol yağlı, şekerli yiyecekler
• gazlı içecekler

kesinlikle uzak durulması gerekenlerdir.

Çocukları ve Bebekleri İshalden Nasıl Korurum?

• Ek gıdaların iyi pişirilerek tüketilmesi
• Mikroorganizmalardan arındırılmış su tüketimi,
• Mikroorganizmalardan arındırılmış sebze ve meyve tüketimi,
• Gıdaların hijyenik saklanması,
• Beden temizliğine dikkat etmek ve sık sık ellerin yıkanması
• Probiyotik besinler ishalin oluşmasını önler

Yoğurt, kefir gibi süt ürünleri probiyotik içerir. Yapılan bilimsel çalışmalar sonucu antibiyotik kullanımına bağlı diyarelerden sonra yoğun şekilde probiyotik kullanımı önerilmektedir. Yapılan çalışmalarda probiyotik kullanımının barsak hastalıklarını önlemede 4 kat daha etkili olduğu bildirilmiştir.