Kim bu DEAŞ-Horasan örgütü? İşte DEAŞ-K terör örgütünün bilinmeyenleri
Afganistan’da yönetimin Taliban’a geçmesinin ardından tahliyelerin devam ettiği Kabil Havalimanı’nda dün DEAŞ-K olarak da bilinen DEAŞ Horasan terör örgütü tarafından saldırı düzenlendi. Dünyayı şoke eden DEAŞ-K örgütünün ortaya çıkışı ve farklı ülkelerden katılımların olması dikkat çekiyor. İşte Taliban'la zaman zaman çatışan Horasan grubuyla ilgili detaylar...
DEAŞ-Horasan örgütü, 2013’te Ek Kaide’nin Irak kolundan ayrıldı ve Irak Şam İslam Devleti’nin Pakistan-Afganistan bölgesinde konuşlandı. İlk olarak ise 2015 yılının ocak ayında kendilerini gösterdiler. Batı’da Horasan’ın İngilizce yazılışı olan ‘’Khorasan’’ nedeniyle DEAŞ-K denilmeye başlandı.
2013 yılının Nisan ayında Irak’taki oluşumun ardından 2014’te Rakka ve Musul’da güç kazandılar, 2015’te Pakistan ve Afganistan’dan Irak veya Suriye’de yayılarak örgütü daha güçlendirdiler. Hatta Pakistan Taliban’ından ayrılan militanları da DEAŞ-Horasan’ın kurulduğunu duyurdular. Fakat kısa bir süre sonra Amerika Birleşik Devletleri, DEAŞ’ın Irak ve Suriye’deki gücünü azalttı, 2017’de ise örgütü yok ettiğini duyurdu. Militan topladıkları dönemde Taliban’ı ‘sert bulmayanlar’ ayrıldı ve DEAŞ’a katıldılar.
BİRÇOK ÜLKEDEN MİLİTAN TOPLANDI
Horasan, Perslerin bölgeye hakim olduğu zamanda Afganistan, İran’ın doğusu, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Pakistan’ın da bir kısmında, imparatorluğun doğusuna verilen isim idi. Farsça ise ‘’Güneşin yükseldiği yer’’ anlamını taşıyor.
DEAŞ’ın Irak ve Suriye’deki hakimiyeti kaybetmesiyle Afganistan’a kaçan militanlardan ziyade örgüt bazı Arap ülkelerinden, Tacikistan’dan Özbekistan’dan Çeçenistan’dan, Hindistan’dan Bangladeş’ten ve Çin’den de katılanlarla daha da büyüdü.
Yıl 2018’e geldiğinde bazı Avrupa ülkelerinde, Amerika’da DEAŞ-Horasan militanı olduğu gerekçesiyle 10’un üzerinde şüpheli tutuklandı ve ağır cezalar aldı. 2019 yılında DEAŞ-Horasan örgütünün Afganistan’daki saldırıları artmaya başladı. Amerika, Taliban’la görüşmelere başladı. Bu dönemde DEAŞ-K’nın saldırılarının Avrupa ve ABD’de yayılabileceğini düşünen Amerika, Taliban’la DEAŞ’a karşı mücadelede işbirliği yapabilmek için görüşmelere başladı. Bu görüşmeler Amerikan basınında bir hayli konuşuldu. Bu dönemde bir de Taliban’dan daha fazla örgüt üyesinin ayrılarak DEAŞ’a katılmasından endişe duyuluyordu.
DEAŞ-K VE TALİBAN ÇATIŞMALARI
DEAŞ-K ise bu dönemde genellikle Afganistan’ın doğusunda bulunan İran sınırındaki Şii nüfusu hedef aldı. Uzmanlar bu nedenle Taliban’ın otoritesinin sarsılmadığı sürece DEAŞ-K’ya karşı bir hamlede bulunmayacaklarını düşünüyorlardı. Fakat zamanla Taliban ile DEAŞ-K arasında çatışmalar başladı. 2015’te Taliban ve DEAŞ-K arasında savaş çıktı. DEAŞ, aynı yılın mayıs ayında Nargarhar bölgesinde yer alan Kot’ta Taliban militanlarını öldürdü. Bu DEAŞ’ın ilk saldırısı oldu.
DEAŞ’ın Taliban’a karşı hamleleri bununla da sınırlı kalmadı, Taliban’la işbirliği yapan aşiretlere saldırılar düzenledi. Bölgedeki de-facto yöneticilerinin başlarını kesti, katliam yaptı. DEAŞ’ın katliamlarının ardından Taliban, DEAŞ’ın lideri Ebubekir el Bağdadi’ye 16 Haziran tarihinde açık bir mektupla ‘’Kendi başarılarını savunmak zorunda kalacaklarına’’ dair bir uyarı yaptı.
2015 yılının ekim ayında Taliban, bin kişiden meydana gelen bir özel kuvvet oluşturdu. Özel kuvvetlerde yer alanlar savaş yeteneklerine de tecrübelerine göre belirlenerek DEAŞ-K’nın bulunduğu Nangarhar, Farah, Helmand, Zabul gibi eyaletlere gönderildi. Seneler içinde Taliban ve DEAŞ-K arasında çıkan çatışmalarda birçok militan öldü.
YÜZLERCE SİVİL VE ASKER HAYATINI KAYBETTİ
DEAŞ-K 2019 yılında yeniden ortaya çıktı. Afgan ordusu, DEAŞ-K’nın yeniden saldırılar düzenleyebileceğini duyurdu. 2020 yılının mayıs ayında Afganistan’ın başkenti Kabil’de bir kadın doğum hastanesine DEAŞ saldırı düzenledi, 25 kişi hayatını kaybetti. Aynı dönemde Şii ibadet yerleri, okullar, hastaneler, okullar, ABD ordusu ve Afgan hükümet güçlerine yönelik saldırılar da arttı. Bu saldırılarda yüzlerce sivil Afgan, asker ile onlarca yabancı asker, görevli hayatını kaybetti.
Kabil’deki hastane saldırısından bir ay önce ise 2020 yılının nisan ayında DEAŞ-Horasan kolu sorumlusu Abdullah Orakzai, ülkenin güneyinde yakalandı. Ardından Kabil’de düzenlenen bir operasyonda 5 örgüt üyesi öldürüldü.
DEAŞ-HORASAN YABANCI TERÖR ÖRGÜTÜ LİSTESİNDE
2017 ise DEAŞ-Horasan’ın eski lideri Abdul Hasip, ondan önceki lideri Hafız Sayid ise 2016 yılında ABD ve Afgan orduları tarafından öldürüldü. ABD Dışişleri Bakanlığı, 14 Ocak'ta yaptığı yazılı açıklamada, "Afganistan ve Pakistan Talibanlarının eski üyelerince kurulduğu bilinen DEAŞ-Horasan örgütünü yabancı terör örgütleri listesine aldığını" açıkladı.
2001’den beri Afganistan’da olan Amerika’nın sadece Taliban ve El Kaide ile savaşma yetkisi vardı. DEAŞ’la savaşma yetkisi ise Suriye ve Irak ile sınırlıydı. 14 Ocak’taki karardan birkaç gün sonra ise ABD Savunma Bakanlığı, DEAŞ-K ile de savaşmak için yasal olarak yetkilendirildi.
Örgüt bu esnada Şiilere, Birleşmiş Milletler personeline, ABD güçlerine, gazetecilere ve Afganistan’da bulunan büyükelçiliklere karşı saldırılar düzenledi. 2016’nın sonlarında da devam eden saldırılar ve propaganda videolarıyla örgüt gücünü kanıtlamaya çalıştı.
