Türkiye İsrail'i köşeye sıkıştırdı, çıkış yolu arıyorlar: En zayıf noktamızdan vurulduk
Türkiye'nin İsrail'le ticareti askıya alma kararının ardından İsrailli ithalatçılar, çıkış yolu arıyor. Aralarında Slovenya’nın da olduğu birçok ülkeden mal getirme üzerine çalışmaya başladı.
İsrail basını, “Her şeyin fiyatı artacak, özellikle inşaatın” diye manşetlerle okuyucularının karşısına çıkarken; dijital tedarik zinciri nakliye platformu SlickChain’in CEO’su durumu özetleyerek, “Türkiye’nin eylemi çok ani oldu. Bizi tedarik zincirimizin en zayıf noktasından vurdu.” ifadelerine yer verdi.
Türkiye’nin 7 Ekim 2023’te başlayan İsrail saldırılarına tepki olarak önce 54 ayrı emtia ürününe ticaret yasağı getirmesi, ardından da İsrail’le ticareti askıya alması, İsrail’e sağlam darbe vurdu. Özellikle çimento ürünlerine büyük ihtiyaç duyan İsrail’in en büyük beşinci ithalatçısı konumundaki Türkiye’nin boykotu, İsrail medyasında manşetlerden bir türlü inmiyor.
Boykotun ilk gününde İsrailli bakanların sert tepki ve tehditlerinin süslediği manşetlerde artık “ticaret endişesi” var. Capital Economics, “Türkiye'nin ticareti askıya alma kararı, İsrail'in inşaat ve gıda sektörlerini etkileyebilir” derken, The Times of Israel “İthalatçılar İsrail'e mal getirmek için dolaylı yollar arıyor” başlıklı bir analiz yayınladı.
“Türkiye’nin çarpıcı hamlesi, Kızıldeniz’deki deniz ticaretinin bozulmasının Uzakdoğu’dan mal getirmeyi azalttığı bir dönemde ithalatçı ve ihracatçıları zor durumda bıraktı” diye yazan The Times of Israel gazetesine göre, pek çok İsrailli ithalatçı, daha uzun ve daha maliyetli bir taşıma rotası olan Slovenya da dahil olmak üzere üçüncü ülkeler üzerinden mal nakliyesi yaparak Türkiye'nin ticaret yasağını aşmak için dolaylı yollar aramaya başladı.
İngiliz basını, Almanya, İngiltere, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Yunanistan'ın İsrailli iş insanlarının nakliye fizibiliteleri yaptıkları diğer ülkeler olduğunu yazdı.
The Times of Israel, Türk boykotunun İsrail’de hayat pahalılığına neden olacağını, “Kısa vadede Türkiye'nin boykotu, arzın daralmasıyla İsrail'de kuru ve taze gıda, hammaddeler, elektrikli cihazlar, demir, çelik ve otomobil gibi çeşitli ithal ürünlerin fiyatlarında artışa yol açacak. İsrailli ithalatçılar alternatif kaynaklar ve ikameler bulacaklar, ancak bunlar daha yüksek üretim ve nakliye maliyetleri nedeniyle daha pahalı olacak. Bu da muhtemelen İsrail'in yüksek hayat pahalılığını daha da artıracak.” yorumuyla dile getirdi.
İsrail Deniz Ticaret Odası Başkanı Yoram Sebba da Türkiye'nin ticaretinin askıya alınmasının İsrailli ithalatçıları ve işletmeleri Avrupa ve ABD'deki alternatif tedarikçilerle pazarlık yapmaya zorlayacağını söyledi:
"Baskı altında olduğunuzda tedarikçilerle müzakere yapmak ve yeni sözleşmeler imzalamak ideal koşullar değildir ve daha yüksek nakliye maliyetleri nedeniyle ürünleri daha pahalı hale getirecektir.”
“İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN YÜZDE 40'I DURMA NOKTASINDA”
İsrail İnşaatçılar Derneği Genel Müdür Yardımcısı Shay Pauzner, "Türkiye, temel inşaat malzemelerinin tek üreticisi değil, ancak coğrafi yakınlık nedeniyle bunlar daha ucuz. Artık İsrailli ithalatçıların inşaat maliyetini daha da pahalı hale getirecek alternatif tedarikçiler araması gerekecek. Savaşın başladığı 7 Ekim'den bu yana inşaat sektörünün yüzde 40'ı durma noktasına geldi, Filistinli işçilerin yokluğu nedeniyle sektör büyük bir işgücü sıkıntısıyla boğuşuyor ve bu durum inşaatta gecikme ve yavaşlamaya neden oluyor." ifadelerine yer verdi.
“HIZLI BİR GOOGLE ARAMASI İLE OLACAK İŞ DEĞİL”
İsrailli ithalatçılar rahatça tedarikçi değiştirebilir mi? İsrail basınına göre bu “karmaşık ve pahalı bir iş olur.” Çünkü ithalatçılar için en büyük zorluk “kalite, nakliye süresi ve fiyat gereksinimlerine uyacak iyi bir tedarikçi bulmak.”
İsrailli iş insanı Elad Barshan, “Bu yalnızca hızlı bir Google araması ile olacak iş değil. Yüksek düzeyde düzenlemeye tabi ürünler için, özellikle alüminyum, kuru duvarlar veya çimento gibi standardın gerekliliklerini karşılaması gereken inşaat endüstrisine yönelik ürünler için yeni bir tedarikçiyle süreç başlatmak çok zahmetli, yavaş ve pahalı bir süreç” dedi.
“BU EYLEM, İŞ DÜNYASINDA BELİRSİZLİĞE SEBEP OLUYOR”
Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nden (INSS) kıdemli araştırmacı Gallia Lindenstrauss, “Bu, Türkiye'nin atmış olduğu önemli bir adım ve politika değişikliğidir, çünkü Türkiye şu ana kadar İsrail ile ekonomik ilişkilere dokunmamıştı. Siyasi düzeyde gerilimin yüksek olduğu dönemlerde bile ekonomik ilişkiler neredeyse kesintisiz devam etti. Bu eylem, iş dünyasında belirsizliğe sebep oluyor." ifadelerine yer verdi.
“ÜLKE OLARAK DÜŞÜNMEK ZORUNDAYIZ”
College of Management İktisat Fakültesi Dekanı Prof. Ilan Alon: “Ülke olarak İsrail'de ne üretmek istediğimizi, neyle ya da ne olmadan yaşayabileceğimizi ve katlanmaya hazır olduğumuz maliyetlerin neler olduğunu düşünmek zorundayız. Savaş uzadıkça ve Gazze'deki sivil kayıpları arttıkça İsrail'in ekonomik, siyasi ve diplomatik olarak tek başına ayakta durması daha da zorlaşır, ancak İsrail tüm bu saldırılara karşı sessiz kalmamalı."
“YEREL FABRİKALARA ÖNCELİK VERİLMELİ”
İsrail İmalatçılar Birliği Dış Ticaret Başkanı Dafna Kaplansky, “Türkiye'nin boykot eylemi, İsrail'in ithalata bağımlılığını azaltmasının neden gerekli olduğunu gösterdi. İsrail kamuoyu ve İsrailli karar vericileri, İsrail ürünlerini satın alarak ve yerel fabrikalara öncelik vererek İsrail endüstrisine daha fazla güç vermek için gerekli adımları atmaları gerekir." ifadelerini kullandı.
“İSRAİL'E KARŞI BİR KARTOPU ETKİSİ OLABİLİR”
İsrail, Türkiye’ye karşı iki hamle düşünüyor. İlki, tüm ticaret platformlarına Türkiye’yi şikayet etmek. İkincisi de Türkiye-Filistin arasındaki ticareti engellemek. (Filistin’in ithal ettiği ürünlerin yüzde 18’i Türkiye’den.) SlickChain CEO’su Elad Barshan, “İsrail harekete geçmezse, Türkiye ötesinde bir kartopu etkisi olabilir. Diğer ülkeler İsrail ile ticarete kısıtlamalar ve hatta tam ambargo koymaya başlayabilir" diye uyardı.
