Suriye ile yeni dönem başlıyor: Esad Rejimi yeşil ışık yaktı

Türkiye Gazetesi’nden Yılmaz Bilgen’in haberine göre, Ankara, geçen ay savunma-dışişleri bakanları düzeyindeki görüşmede Halep şartını öne sürdü. Güvenlik kaynakları "Halep hayati öneme sahip. Güvenlik sağlanırsa en az iki üç milyon Suriyeli döner" diyor. Şam, PKK’ya ortak operasyona sıcak bakıyor. Esad, Türkiye'nin operasyonel haklarının saklı kalmasını kabul ediyor. Türkiye de kırmızı çizgilerini iletti: Sınır güvenliği sağlanacak. PKK’nın varlığı bitecek. Hapisteki muhalifler bırakılacak. 35 kilometre derinliğe kadar operasyon hakkımız olacak.

SURİYE İLE YENİ DÖNEME DOĞRU

Aracı ülkelerin katılımıyla Türkiye ile Suriyeli yetkililer arasında Ürdün-Akabe’de başlayan diplomasi trafiği devam ediyor. Fırat Kalkanı, Irak, Lübnan ve Lazkiye Hmeymim bölgelerinde taraflar arasında gerçekleşen istihbarat ve askerî bürokrat düzeyinde temaslar yeni bir boyut kazandı. Savunma Dışişleri Bakanlığı düzeyinde geçtiğimiz ay yapılan temaslarda görüşülen konular arasında mültecilerin yeniden dönüşü, terör örgütü PKK’ya karşı müşterek operasyon, Haseke-Kamışlı ve Lazkiye-Kesep kapılarının açılması ve Halep’in imarı yer aldı.

HALEP ÖNCELİKLİ GÜNDEM

Güvenlik kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Türkiye-Suriye müzakere konuları arasında öncelikli gündem maddesi olarak Halep yer alıyor. Konuyla ilgili görüşülen kaynak Türkiye’nin Halep konusundaki ısrarına vurgu yaparak şu bilgileri verdi:

"Ankara için Halep hayati önem taşıyor. Rusya, İran ve Esad rejimi ile yapılan tüm görüşmelerde Halep’in tamamına yakını harap olan tüm altyapı ve üstyapısının Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emîrlikleri (BAE) desteği ile yeniden normale dönüştürme planımız var. Bununla birlikte Orta Doğu’nun en büyük sanayi merkezi olan Halep Organize Sanayi Bölgesi'nin (OSB) işler hâle getirilmesi hedefleniyor.

Güvenlik konusunda Türk tarafının talebi ise İran’a bağlı milis grupların, PKK terör örgütü ile birlikte Esad’ın Şebbiha militanlarının bölgeyi terk etmesi. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bağımsız, uluslararası gözlem gücünün Halep’te görev yapması. Resmî kaynaklardan edindiğimiz bilgiler Rusya’nın plana ilişkin yaklaşımının olumlu, İran’ın ise çekince ve zorlu şartlar öne sürdüğü yönünde."

TÜRKİYE'DEN HALEP İÇİN HAYATİ TEKLİF

Türkiye, iç savaşta 5 milyon kişinin kaçtığı hayalet şehir Halep'i tekrar ayağa kaldıracak teklifini açıkladı: Altyapı ve üstyapı Katar, S. Arabistan ve BAE ile inşa edilecek. O. Doğu'nun en büyük OSB'si işler hâle getirilecek. PKK ile Şebbiha militanları bölgeyi terk edecek. Aralarında Türkiye’nin de yer aldığı uluslararası gözlem gücü görev alacak... Rusya, bu tekliflere olumlu yaklaşırken, İran'ın zorlu şartlar öne sürdüğü belirtildi.

HALKIN YÜZDE 80'İ ŞEHRİ TERK ETTİ

Halep’in hâlen hayalet bir kent durumunda olduğunu belirten Suriye Geçici Hükûmeti Eski Başbakanlarından Dr. Ahmet Toma, 6 milyonluk kentte 700 bin kişinin kaldığını söyledi. Halep’te yaşayan bu kişilerin ise tamamına yakınının açlık sınırının çok altında hayatta kalmaya çalıştığını belirten Toma, Türkiye’nin Halep konusunda elde edeceği kazanımın büyük olacağını söyledi. Toma, bölgede emniyet ve güvenliğin sağlanmasının en az 2 buçuk 3 milyon Suriyelinin geri geleceği anlamına geldiğini belirti.

ŞAM'DAN OLUMLU CEVAP

PKK’ya karşı ortak operasyon konusunda Esad kanadı, Ankara-Şam müzakere sürecinde olumlu görüş belirtti. Şam yönetiminin şartı ise Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonun daha sonra İdlib’de de devam ettirilmesi. Türkiye’nin terör endişesine karşı da Esad yönetimi, Adana Mutabakatı’nın baz alınmasını ve operasyonel haklarının saklı kalmasını kabul ediyor. ABD’nin bölgedeki varlığının ise "Deyr ez-Zor, Rakka ve Haseke’deki aşiretlerin ayaklandırılarak son bulacağı" görüşü hâkim.

6 BİN TUTUKLU BIRAKILACAK

M4 ve M5 kara yollarının yeniden ulaşımının sağlanması da karşılıklı taleplerin müzakere edildiği masada yer alıyor. Kaydedilen ilerlemeye paralel olarak Esad rejimi, Lazkiye-Kesep sınır kapısının açılarak karşılıklı ticaret ve sivil geçişlerin başlamasını istiyor. Rusya kanadı Kesep ile birlikte Kamışlı-Nusaybin kapısının açılması talebinde bulundu. Bu gelişmelere paralel olarak rejimin attığı adım ise ilk planda 6 bin Suriyeli muhalifin serbest bırakılması yönünde oldu.

ANKARA'NIN KIRMIZI ÇİZGİLERİ VAR

Türkiye ile Suriye arasındaki krizi aşma adına gerçekleştirilen görüşmelerde Türkiye’nin olmazsa olmaz şartı sınır güvenliğinin birinci madde olarak görülmesi ve PKK-PYD varlığının sonlandırılması. Türkiye’nin kırmızı çizgileri arasında 35 kilometre derinliğe inecek sınır ötesi operasyonlar konusunda hakların saklı tutulması, cezaevlerinde tutulan muhaliflerin salıverilmesi, serbest seçimlerin yapılması ve yeni anayasa yer alıyor.

ESAD REJİMİNİN EN FAZLA 2 YIL ÖMRÜ VAR

Esad’ın halkına karşı açtığı savaşta PKK gibi terör oluşumlarına ve harici güçlere mahkûm hale geldiğini belirten Suriyeli muhalif hükûmetin eski başbakanı Dr. Ahmet Toma, Baas rejiminin statükoyu en fazla iki yıl daha devam ettirebileceği yorumunda bulundu. Suriye’nin dünyaya açılan tek kapısının Türkiye olduğunu belirten Toma, “Bu durum Halep ya da İdlib için olduğu kadar Şam, Humus, Rakka, Haseke ve Deyr ez-Zor için de aynıdır" diye konuştu.