Dünya 'altın' zırhını giydi, 80 yıllık dolar krallığı sona mı erecek?
Geride bıraktığımız yıl ABD dolarının küresel piyasalardaki rolününe yönelik tartışmalara sahne oldu. Kendi paralarını tanıtan BRİCS ülkelerinin hamleleriyle tüm dünya finansal eksenin doğuya kaymasını izledi. Çin başta olmak üzere önemli merkez bankaları hatırı sayılır altın alımlarına devam ediyor. Finansal kırılganlıklara ve dolara karşı kendini korumaya alan dünya ekonomisinde ‘altına dayalı karşı düzen’ 2024’te sık konuşulacak gibi görünüyor.
Altının cazibesi yatırımları ve ülke ekonomilerini cezbetmeye devam ediyor. İç piyasada gram altın 2023 boyuna yatırımcısına yüzde 80 kazandırırken ons altın yılı 2062 dolarla tüm zamanların en yüksek kapanışını gerçekleştirdi. Yüksek enflasyon döneminde merkez bankalarının değerli metale sığınması ve doların meşrutiyetinin tartışılması önemli gelişmeler olarak ekonomi tarihinin hafızasına kazındı. BRICS ülkelerinin meydan okumaları da göz önünde bulununca akıllara 1972’de sona eren Bretton Woods anlaşmasını getirdi.
80 YIL SONRA YENİDEN TARTIŞILIYOR
İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıcı etkilerinin devam ettiği 1944 yılından kağıt parasının altınla desteklemesine dayalı altın standardı dönemi sona erdi. Adını Amerika Birleşik Devletlerindeki küçük bir bölgeden adını alan Bretton Woods konferansı ile altın yerine para birimleri ABD doları üzerinden kurgulanmaya başlandı. Bir ülkenin para biriminin veya kağıt parasının doğrudan altına bağlı bir değere sahip olduğu parasal bir sistem olan altın standardının geride kalmasından 80 yıl sonra benzer tartışmalar yeniden yapılıyor.
ALTINA ENDEKSLİ PARA
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın bulunduğu BRICS ülkelerine İran ve Suudi Arabistan da katıldı. Alt yapısında ekonomik işbirliğini artırma amacı taşıyan kuruluş aynı zamanda küresel finansal sistem üzerindeki Batı hegemonyasını da kırmayı amaçlıyor.
Bunun için attıkları en çok ses getiren adımlardan biri de üye ülkelerin ortak bir para birimi geliştirme fikri oldu. Eylül 2023’te Rusya’nın Güney Afrika Büyükelçisi Rogachev tarafından BAE’li mevkidaşına hediye edilen sembolik BRİCS parası günlerce konuşuldu.
BRICS ülkeleri altın rezervleri hali hazırda artırmaya devam ederken örgütün kendi paralarını basmaları halinde paranın altınla desteklenmesi bekleniyor. Öte yandan kuruluşa üye olan ülkelerin altın rezervlerini sürekli artırması bu amaca yönelik bir hamle olarak yorumlanıyor.
PETRODOLAR SONA MI ERİYOR?
Öte yandan BRICS ülkelerine katılan Suudi Arabistan ve İran aynı zamanda aldıkları kararlarla dünya piyasalarına yön veren OPEC’e üye. Bu ülkelerin dolar dışında farklı bir para birimi ile petrol alıp satmaları küresel ekonominin taşlarını yerinden oynatabilir.
ALTIN TALEBİ HIZLANDI
Dünya Altın Konseyi’nin verilerine göre, merkez bankaları 2023’ün üçüncü çeyreğinde toplu olarak 337 ton altın satın aldı. Çin Halk Bankası (PBoC), çeyrekte altın rezervlerini 78 ton artırarak küresel çapta en büyük alıcı unvanını yeniden kazandı. Yılın başından bu yana PBoC, altın stokunu 181 ton artırarak 2.192 tona (toplam rezervlerin %4'üne eşdeğer) çıkardı.
Kaynak: Dünya Altın Konseyi
Büyük ölçekli alıcıların ötesinde sekiz banka daha çeyrek boyunca en az bir tonluk alım gerçekleştirdi. Bu durum talebin büyüklüğünü ortaya koydu. Hindistan (9 ton), Özbekistan (7 ton), Çek Cumhuriyeti (6 ton) Singapur (4 ton), Katar ( 3t), Rusya (3t), Filipinler (2t) ve Kırgız Cumhuriyeti (1t) altın aldı. Ağustos başında Rusya'nın döviz ve altın alımına yeniden başlayacağı bildirilmişti ancak gelecekteki altın alımlarının boyutu veya zamanlaması hakkında daha fazla bilgi verilmedi.
