EYT'DE SON DURUM: EYT Nedir, Ne Zaman Çıkacak, Kimleri Kapsıyor? EYT Şartları Ne? İşte EYT Formülü

Emeklikte yaşa takılan milyonlarca vatandaş EYT ile ilgili son dakika gelişmelerini yakından takip ediyor. EYT sorununun çözülmesi için uzun zamandır beklenirken birçok formül ön plana çıkmıştı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin EYT düzenlemesi ile ilgili masada tek bir formül olduğunu söyledi. Yapılan açıklama sonrasında yeniden gündeme gelen Emeklilikte yaşa takılanlar için masadaki tek formül merak konusu oldu. Peki EYT nedir, ne zaman çıkacak, kimleri kapsıyor? EYT şartları ne? İşte EYT formülü…

EYT FORMÜLÜ NE?

Bakan Bilgin’in tek formül açıklamasından sonra içeriğinin ne olduğunu ve kimleri kapsayacağı merak konusu oldu. Söz konusu EYT düzenlemesi ile ilgili alınan bilgilere göre formül şu şekilde olacak; erkeklerde 9 bin gün, kadınlarda 7 bin 200 gün yani 25 yıl ve 20 yılı tamamlayanlar 8 Eylül 1999 öncesi işe girmişse emekli edilecekler.

Bu kapsamda Türkiye’de 1 milyon kişinin olduğu belirtiliyor ve her yıl 450 bin kişi emekli oluyor. 2023 yılında düzenlemenin hayata geçmesiyle beraber o yıl Türkiye'de 1.5 milyon kişi emekli olacak. Yapılan değerlendirmelere göre masada olan formül buysa çalışmaya son şekli verildikten sonra Cumhurbaşkanlığı onayına sunulacak ve oradan çıkacak nihai metin TBMM gündemine getirilecek.

EYT'DE SON DURUM

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin, "Hollanda, Almanya modellerinden bahsediliyor, bunlar doğru değil. Masamızda sadece bir tane EYT formülü var" açıklamasından sonra EYT ile ilgili son dakika gelişmeleri yeniden gündeme geldi.

"Şu an EYT'de formül sayısı 1. Kamuoyunda birçok formül anlatılıyor. Onların konuyla alakası yok. Hollanda modeli deniyor, Almanya modeli deniyor. Onlarda 62 yaşına gelen müracaat ediyor. Bizde o yaşta zaten emekli olunuyor. Kapsamlı bir çalışma aralık veya ocak ayında Meclis'te olur." açıklamasını yaptı.

Belli bir yaş sınırı olacak mı sorusuna "bakalım" diye yanıt veren Bakan Bilgin, sözlerine şöyle devam etti:

"Daha çalışmamız sürüyor. Bir çok aşamadan geçecek. Bakanlık bünyesinde çalışılıyor. Sonra diğer ilgili bakanlıklar ve kurumlarla da görüşülecek. Üzerinde uzlaştığımız ve sayın Cumhurbaşkanının da onayladığı çalışmayı kamuoyu ile paylaşacağız."

EYT NEDİR, KİMLER EYT'Lİ SAYILIYOR?

Kamuoyunda EYT veya emeklilikte yaşa takılanlar olarak bilinen durum, emekli olmak için prim gün sayısını doldurmuş fakat 8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren yasa ile ortaya çıkmıştır. 4447 sayılı yasa ile çalışanların emekli olması için aranan şartların yanı sıra bir de yaş şartı getirilmiştir. Buna göre, bir çalışanın emekli olabilmesi için;

Sigortalılık gün sayısı;

• Kadınlar için 20,
• Erkekler için 25 yıl ve 

5 bin prim ödeme günü şartlarının yanı sıra,

• Kadınlar için 58,
• Erkekler için 60 yaş şartı getirilmiştir.

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların yeni şartlara uyumlanması için de yaş şartı sigortalılık süresine göre kademeli olarak sağlanmıştır.

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT'li sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirildi. EYT'li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.

KİMLER EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILIYOR?

İlk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının eylül ayından önce olanlar emeklilikte yaşa takılıyor. Bu tarihten önce sigortalıların emekli olabilmeleri için kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması gerekiyordu.

Erkek çalışanların ise 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması emeklilik için yeterli olup her iki kesim için de yaş şartı aranmıyordu. Ancak 1999’un eylül ayında sosyal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ek olarak emeklilik için bir de yaş şartı getirildi.

Emekli olabilmek için emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlar için 58, erkek çalışanlar içinse 60’a çekildi ve prim gün sayısı da 7 bin güne çıkarıldı. Bu düzenleme sonrasında kişiler çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursalar da emeklilikte yaşa takıldılar. Düzenlemenin başlarında bu durumdan etkilenenlerin sayısı azdı ancak zaman geçtikçe prim gün sayısını doldurup da emekli olamayanların sayısı artınca büyük bir sorun haline gelmiş durumda.

Tüm yaşa takılanların sayısı 6.5 milyon kişi civarında. Ancak 1999 yılındaki düzenlemeden etkilenen, emekli olacakken getirilen yaş şartı nedeniyle emekli olamayanların sayısı ise bir milyon civarında ki, geçmiş yıllarda bu sayı daha da fazlaydı ve zaman içinde bu kişilerin bir kısmı yaşı da doldurup emekli oldular. Aslında geçtiğimiz yıllarda EYT’lilere yönelik yapılmış maliyet hesapları da var. Söz konusu düzenlemeyle bir milyon kişiye hemen emeklilik hakkı tanınırsa, bunun maliyetinin yıllık 10-15 milyar lira civarında olacağı tahmin ediliyor.

EYT NE ZAMAN ÇIKACAK?

EYT’lilerin, emekli aylıklarında belirli indirime gidilerek, emeklilik hakkı ya da yaş şartında indirim yapılması da gündemden kalkmış durumda. Tüm emeklilikte yaşa takılanlar için belirli prim gün sayısını tamamlayanların yaşa ve çalışma yılına bakılmadan emekli edilmesi de artık formüller arasında değil.

Masadaki tek formül denilen de 1999 yılındaki düzenlemeden etkilenip de prim gün sayısını ve çalışma yılını dolduran ve sadece yaşa takılanlara yönelik bir düzenlemeyi içermesi.

Düzenleme bir aksaklık olmazsa Aralık veya Ocak ayında TBMM'ye gelecek. Bakan Bilgin ise 2023’ün başında yapılacağını söyledi.