Türkçe mesajla uzaya fırlatılmıştı... NASA'da Voyager 1 alarmı: Kayıp belgeler aranıyor
Mayıs ayında NASA bilim insanları, Voyager 1 uzay aracının yanlış veriler ilettiğini açıkladı. Mühendislik ekibine göre gizemli sorun halen devam ediyor. Çözüm üretmek için araştırmacılar 45 yıl önce hazırlanan kılavuzları arıyor. Ancak bir sorun daha var... Bu defa Dünya'da.
NASA, 1977 yılının Ağustos ayında Voyager 2 ve bir ay sonra ise Voyager 1 uzay araçlarını Satürn, Neptün, Uranüs ve Jüpiter’den veri toplamak üzere fırlattı. Voyager 1, Jüpiter ve Satürn'ü ziyaret ederek bu gezegenlere ait uyduların ayrıntılı fotoğraflarını çeken ilk uzay sondası olmayı başardı. 2012'de ise, Güneşimizin ‘heliopause’ olarak bilinen etkisinin sınırlarının ötesine geçen ve yıldızlararası uzaya giren ilk insan yapımı nesne oldu.
Voyager 1 uzay aracı, Dünya'dan yaklaşık 15 milyar kilometre uzakta ve Güneş Sistemi’nin ötesinden veri göndermeye devam ediyor. 45 yıldır uzayda seyahat eden Voyager 1’in görevi sürse de bir süredir uzay aracında hatalar baş göstermeye başladı. NASA mühendisleri bu sorunları düzeltmek için eski kılavuzları araştırıyor.
45 YILLIK KILAVUZLAR KAYIP
Şu anda Voyager mühendisleri uzay aracını tamir etmek için eski kılavuzlara, belgelere ihtiyaç duyuyor. Uzay aracına ait ilk görev belgelerinin bir kısmına ulaşmış olsalar da bazı önemli belgeler kayıp.
NASA Jet Propulsion Laboratuvarında Voyager programının proje yöneticisi Suzanne Dodd, Voyager misyonunun ilk 12 yılında binlerce mühendisin çalıştığını belirterek, 70’li ve 80’li yıllarda belgelerin arşivlenmesine dair yeterince baskı olmadığını, bu nedenle görevden ayrılan mühendislerin önemli belgeleri evlerine götürmüş olabileceğini söyledi.
Bu yüzden, Voyager 1'in son arızası sonrası görev mühendisleri, özellikle kontrol sisteminin tasarımında çalışmış olan mühendislerin kullandığı belgeleri aramak zorunda kaldı.
VOYAGER 1 HATASI NE?
Telemetri verilerini NASA'ya geri gönderen uzay aracının kontrol sistemi, Voyager 1'in uzaydaki yönünü gösterir ve uzay aracının antenini Dünya'ya doğru tutarak verileri iletmesini sağlar. Dodd, "Telemetri verileri temel olarak sistemin sağlığıyla ilgili bir durumdur." diyerek önemini açıklıyor. Ancak Dodd'a göre, sistemden alınan telemetri okumaları bozuk, bu da kontrol sisteminin düzgün çalışıp çalışmadığını bilemedikleri anlamına geliyor.
Bununla birlikte, Voyager mühendisleri sistemi sıfırlayamadıkları için arızanın kaynağını bulamıyor. Dodd ve ekibine göre bu hatalar uzay aracının yaşıyla alakalı olabilir. Ayrıca Voyager'deki aksaklığın nedeni olarak, aracın yıldızlararası uzaydaki konumundan da etkilenebileceğini söylüyorlar. Uzay aracının verilerine dayanarak, yıldızlararası uzayda yüksek enerjili yüklü parçacıkların arasında seyahat ettiği düşünülüyor. Bu konuda Dodd, "Uzay aracına çarpması pek olası değil ancak gerçekleşirse elektronik aletlerde daha fazla hasara neden olabilir. Aksamanın kaynağı olarak göstermiyoruz ama bir faktör olabilir." dedi.
Uzay aracı, sorunlara rağmen hala Dünya'dan komut alıyor ve çalışıyor, anteni Dünya’ya dönük ve sinyal gücünde herhangi bir bozulma yok.
TÜRKÇE MESAJ
Voyager 1 ve 2 uzay araçları Türkçe mesajlar yüklenerek uzaya gönderildi. Türkçe mesajda ise “Sayın Türkçe bilen arkadaşlarımız, sabah şerifleriniz hayır olsun” şeklinde bir kayıt bulunuyor. Bu mesajı ekleyen kişi ise Prof. Dr. Peten Ian Kuniholm.
Prof. Dr. Kuniholm, mesajın hikayesini şu sözlerle anlattı: “1960’lı yıllarda Robert Kolej’de İngilizce öğretmenliği yapıyordum. Behçet Kemal Çağlar da o sıralarda kolejde edebiyat öğretmeniydi. Behçet Kemal Çağlar’ın beni her sabah selamlama biçimiyle Türkçe bir kayıt yaptım.”
Beş yıllık tasarım ömrü biçilen Voyager 1 ve 2, 45 yıldır halen çalışıyor. Şu anda bir arıza ile karşılaşsa da araçların 2030’a kadar bağlantısını sürdüreceği söyleniyor.
