Kızıldeniz’de sular ısındı! Gemilerin yeni rotası küresel piyasaya nasıl yansıyacak?

Kızıldeniz’de sular ısındı, ticaret gemileri rota değiştirdi. Küresel taşımacılık sektörü çıkmaza girdi.

Yemen’deki İran destekli Husiler, İsrail ile savaş halindeki Hamas’a destek için ticaret gemilerini hedef almaya başladı.

1 TRİLYON DOLARLIK "GÖZYAŞI KAPISI" KRİZİ

Dünyaca ünlü konteyner taşımacılık şirketleri de “Gözyaşı Kapısı” denilen Babu’l Mendeb Boğazı’ndan geçişleri durdurdu. Malezya, İsrail merkezli nakliye şirketlerinin ülke limanlarına girmesini yasakladı. Pek çok küresel nakliye firması da Kızıldeniz’den geçişlerini askıya aldı.

GEMİLER 10 GÜN DAHA FAZLA YOL KATEDECEK

Ticari gemiler artık Kızıldeniz yerine Afrika kıtasını dolaşıyor. Bu durum maliyetleri ikiye katladı. Gemilerin Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz'den geçmek yerine Ümit Burnu'nu dolaşması yolun 6 bin 500 kilometre civarında, yani yaklaşık 3 bin 500 deniz mili uzaması demek.

Bu da fazladan 10 günlük bir yolculuk anlamına geliyor.

1 milyon liralık ekstra yakıt ve mürettebatın giderleri de cabası.

Küresel ekonomiler bu durumdan etkilenecek. Maliyetteki artışın taşıma ücretlerine, onun da taşınan malın satış fiyatına yansıması kaçınılmaz.

Kızıldeniz, petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz sevkiyatının yanı sıra tüketim malları için de dünyanın en önemli rotalarından biri...

Güneyinde “Gözyaşı Kapısı” olarak da bilinen Babu’l Mendeb Boğazı ve kuzeyde Süveyş Kanalı bulunuyor.

PETROL FİYATLARINDA DALGALANMA BEKLENİYOR

Küresel ticaretin yüzde 12’si Kızıldeniz üzerinden gerçekleşiyor. Bu da yaklaşık 1 trilyon dolarlık bir pazar olarak ifade ediliyor.

Ayrıca, deniz yoluyla günlük taşınan petrolün yaklaşık yüzde 10’u Babu’l Mendeb Boğazı’ndan geçiyor.

Gemilerin Babu’l Mendeb’i kullanmamasının enerji piyasasında dalgalanma ve kaosa yol açmasından da endişe duyuluyor.

Denizcilik gazetesi Lloyd’s List’in genel yayın yönetmeni Richard Meade, “Rota değişimi, petrolden daha fazlasını etkileyecektir. Küresel ticaretin yüzde 12’sinin Kızıldeniz üzerinden gerçekleştiğinden bahsediyorsunuz, bu yıllık yaklaşık 1 trilyon dolar değerinde mal demektir. Ana konteyner taşıyıcılarının çoğunu gördük. Neredeyse tamamen yeniden rota oluşturmaya başladılar” değerlendirmesini yaptı.

ABD DEVREYE GİRDİ

Kızıldeniz ticaretinin alt üst olması riskine karşı ABD dün devreye girdi ve çok uluslu bir misyon kurulduğunu duyurdu. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin,"Bu, Ortak Deniz Kuvvetleri ve 153. Görev Gücü’nün çatısı altında Kızıldeniz’deki güvenliğe odaklanan önemli bir çok uluslu güvenlik girişimidir” ifadesini kullandı. Misyonda ABD’nin yanı sıra İngiltere, Bahreyn, Kanada, İtalya, Fransa, Hollanda, Norveç, Şeyseller ve İspanya yer alıyor.

NAVLUN BEDELLERİ ARTACAK

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin, saldırıların ihracat navlun bedellerini yükseltebileceğini söyledi: "Süveyş Kanalı’nın ticari gemilerce tercih edilmemesinin devam etmesi durumunda Türkiye’yi çevreleyen taşımacılık koridorları etkilenecek. Kısa vadede Doğu Akdeniz’deki limanlarda ve ülkemizin Akdeniz’deki limanlarında konteyner stokunun azalacak, boş ekipman azalacak ve ihracat navlunları yükselecek. İthalatta da benzer bir durum yaşanacaktır” açıklamasını yaptı.

KRİZ İLK OLARAK KASIM ORTASINDA PATLAK VERDİ

19 KASIM: Husiler, Kızıldeniz’in güneyinde İngiltere’ye ait ve Japonya tarafından işletilen bir kargo gemisine el koydu.

3 ARALIK: Husiler, Babu’l Mendeb Boğazı’nda “Unity Explorer” ve “Number Nine” adlı iki İsrail gemisine, insansız hava aracı (İHA) ve deniz füzesiyle hedef aldı. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM), Kızıldeniz’in güneyindeki uluslararası kara sularda 3 ticari gemiye 4 saldırı düzenlendiğini belirtti.

9 ARALIK: Husiler, İsrail’e giden bütün gemileri hedef alacaklarını belirterek tüm uluslararası nakliye şirketlerini İsrail limanlarıyla iş yapmamaları konusunda uyardı.

12 ARALIK: Husilerin Askeri Sözcüsü Yahya Seri, petrol taşıyan ve İsrail’e giden bir Norveç gemisinin deniz füzesiyle vurulduğunu açıkladı.

15 ARALIK: Husiler, “dur” ihtarını dikkate almayan İsrail’e giden iki konteyner gemisini hedef aldıklarını duyurdu.

15 ARALIK: Danimarka merkezli, dünyanın en büyük ikinci konteyner deniz nakliye şirketlerinden Maersk, Yemen’deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz’de İsrail bağlantılı gemileri hedef alması üzerine buradan yapılan tüm seferlerini askıya aldı.

16 ARALIK: CENTCOM, Kızıldeniz’de Yemen’de Husilerin kontrolündeki bölgelerden fırlatılan 14 İHA’yı vurarak düşürdüğünü bildirdi.

KIZILDENİZ SEFERLERİNİ DURDURAN ŞİRKETLER

-BP: Petrol devi, geçişlerini 18 Aralık’ta durdurdu.

-CMA CGM: Fransız denizcilik grubu, 16 Aralık’ta açıklamayı yaptı.

-EQUINOR: Norveçli petrol ve gaz şirketi, 18 Aralık’ta rota değişikliğini açıkladı.

-EURONAV: Belçikalı petrol tankeri şirketi, 18 Aralık’ta Kızıldeniz bölgesinden uzak duracağını söyledi.

-Evergreen: Tayvanlı nakliye şirketi, 18 Aralık’ta rota değişikliğini açıkladı.

-Frontline: Norveç merkezli petrol tankeri grubu, 18 Aralık’ta “Kızıldeniz geçişi artık yok” dedi.

-HAPAG-LLOYD: Dünyanın üçüncü büyük taşımacılık şirketi, 18 Aralık’ta açıkladı.

- HMM: Güney Koreli konteyner nakliyecisi de 15 Aralık’ta “Dur” dedi.

-MAERSK: Danimarkalı şirket, 15 Aralık’ta "Kızıldeniz’den çıktık" dedi.

-MSC: Dünyanın en büyük konteyner şirketi, gemilerini 16 Aralık’ta Ümit Burnu’na yönlendirdi.

- OOCL: Hong Kong merkezli şirket, İsrail kargosu taşımayacaklarını açıkladı.

-Yang Ming Marine Transport: Tayvanlı şirket, 18 Aralık’ta Kızıldeniz'den çıktı.