Gelire endeksli senet (GES) nedir? Gelire endeksli devlet iç borçlanma senet getirisi ne kadar, kimlere verilir, neye endeksli olacak?

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ekonomiye ilişkin atılacak yeni adımların dün akşamdan itibaren ilgili kurumlarca paylaşılacağını belirtti. Hemen ardından ise Türk Lirası cinsi varlıkların teşvik edilmesi amacıyla Gelire Endeksli Senet (GES) İhraç edileceği açıklandı. Peki gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi nedir? Gelire endeksli senet (GES) nedir, kimlere verilir? İşte gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi hakkında tüm detaylar...

YENİ EKONOMİ PAKETİNDE İLK ADIM: GELİRE ENDEKSLİ DEVLET İÇ BORÇLANMA SENEDİ (GES)

Ekonomide alınan yeni tedbirleri duyuran Hazine ve Maliye Bakanlığı, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri 15 Haziran 2022'den itibaren gerçekleştirileceğini açıkladı. Bakanlık, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedinin (GES) sadece gerçek kişilere sunulmak üzere ihraç edileceğini belirtti. Bu uygulamaya yalnızca vatandaşlar yatırım yapabilecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, vatandaşların tasarruflarını Türk lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) uygulamasının başlatılacağını ve talep toplama işlemlerinin 15 Haziran'dan itibaren gerçekleştirileceğini bildirdi.

Senetler 3 ayda bir kupon getirisi sağlayacak, ödemede asgari getiri garantisi olacak.

Gelire endeksli Devlet İç Borçlanma Senedi talep toplama işlemleri 15 Haziran'da başlayacak.

GELİRE ENDEKSLİ SENET (GES) NEDİR?

Gelire endeksli senet (GES): Devlet İç Borçlanma Senetlerinin çeşitlendirilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla getirisi Kamu İktisadi Teşebbüsü statüsündeki bazı kuruluşların bütçeye aktarılan hasılat paylarına endekslenen senetlerdir.

GES ile yatırımcı, getirisi devlet kurumlarının gelirine endekslenmiş bir yatırım aracı satın almış olur. GES'lerde asgari kupon ödeme garantisi yani 'minimum ödeme garantisi' bulunur. İlgili devlet işletmesinin gelirinde düşüş olursa yatırımcının geliri bundan olumsuz etkilenmez.

Bu çerçevede, söz konusu senetlerin getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında TPAO, DMO, DHMİ ve KIYEM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık ve altı aylık hasılat paylarının toplamı esas alınmaktadır. Gerçekleşen gelir tahsilatının Bütçe’de açıklanan azami tutarların üzerlerinde olması durumunda yatırımcılara söz konusu azami tutar karşılıkları esas alınarak ödeme yapılır.

Gelire endeksli senetler (GES), vatandaşların yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirebilmesi için alternatif bir araç olarak öne çıkmaktadır.

Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) vatandaşların tasarruflarını Türk lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla uygulamaya konulacak.

GES GETİRİSİ NE KADAR?

GES'lerin getirileri, gelir performansı güçlü olan ve bütçeye hasılat aktarımı yapan Kamu İktisadi Teşebbüslerinin gelirlerine endeksli olacak.

Getirilen bu yeni uygulamayla 3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak asgari getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmesi önlenmiş olacak. Bununla birlikte, GES'lere konu Kamu İktisadi Teşebbüslerinden bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde geldiğinde yatırımcılara ilave getiri sunulacak.

Geçmiş yıllarda denenen bu uygulama ile gelire endeksli senetler, zarar etmeyen kamu kurumlarına endeksleniyor ve kuponla ana para ödemeleri belirleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığının açıklamasına göre GES'ler sadece gerçek kişilere sunulacak ve ülke genelindeki duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla ihraç edilecek.

Senede ilişkin talep toplama işlemleri ile senedin ihracı, kupon ve anapara ödemeleri Bakanlığın sitesinde yayınlanacak duyuruda belirtilecek bankalar aracılığı ile gerçekleştirilecek.

İhraç edilecek senetler üç ayda bir yatırımcısına kupon getirisi sağlayacak. Bakanlığı bu konudaki açıklaması şöyle:

"Kupon ödemelerinde asgari getiri garantisi olacaktır. Senedin kupon ödemesine esas teşkil edecek getiri oranı ve vade yapısı ihraç duyurusunda ilan edilecektir. Senedin yatırımcıya sağlayacağı nihai getiri oranı, ihraç aşamasında Bakanlığımız tarafından belirlenen getiri oranının, hasılat gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeri ile çarpılması yoluyla belirlenecektir."

GES'LER NEYİN GELİRİNE ENDEKSLİ OLACAK?

Kur Korumalı Mevduat'ta olduğu gibi bu uygulamanın amacı da vatandaşların yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirmek.

Hazine'ye göre GES getirileri, gelir performansı güçlü olan ve bütçeye hasılat aktarımı yapan kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT)gelirlerine endeksli olacak.

Yeni uygulamada, 3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak asgari getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmesinin önleneceği belirtiliyor.

Ayrıca bu KİT'lerden bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde geldiğinde, bunun yatırımcılara ilave getiri olarak aktarılacağı kaydediliyor. Ancak bu KİT'lerin hangileri olduğu açıklanmadı. Uygulamanın taban faizi, vadesi ve vade getirisi hakkında da bir açıklama yok.

Amacın bireylerin tasarruflarını Türk Lirası varlıklarda tutmasının teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi olduğu vurgulandı.

Ülke genelinde duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla senet ihraç edilecek.

Senede ilişkin talep toplama işlemleri ile senedin ihracı, kupon ve anapara ödemeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın sitesinde yayınlanacak ve duyuruda belirtilecek bankalar aracılığı ile gerçekleştirilecek.

Foto Galeri

GES HANGİ KURUMUN GELİRİNE ENDEKSLENECEK

Dünya gazetesinin haberine göre 1990'lı yıllarda da yapılan ve 2010 yılına kadar ihraçları devam eden gelire endeksli senetler zarar etmesi mümkün olmayan bir kamu kurumuna endeksleniyor ve kupon ile ana para ödemeleri belirleniyor.

Gazeteye konuşan bankacılık kaynakları yeni enstrümanın faizinin ve vadesinin ihraç duyurusunda belli olacağını belirtti. Bu kaynaklara göre belirlenecek kurum önemli; yüksek gelirli kurumlar görece yüksek bir faiz verebilir.

Bloomberg HT'nin haberine göre de 2009 yılında Hazine Müsteşarlığı benzer bir enstrümanı kamuoyuna sunmuştu.

O dönem gündeme gelen enstrümanın getirilerinin, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Devlet Malzeme Ofisi (DMO) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden (KEGM) bütçeye aktarılan paylardan oluşması öngörülmüştü.

GES’İN ETKİLERİ NE OLACAK?

Enflasyonun Mayıs ayında 1998 yılından beri en yüksek seviyesine çıkarak yüzde 73,5 olarak açıklanması, yüzde 14 olan politika faizi ile arasındaki makasın daha da yükselmesine yol açtı. Bu yüzden uzun zamandır piyasada enflasyon endeksli yeni bir enstrümanın açıklanması beklentisi vardı. Bunda Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminin bireyleri enflasyona karşı korumamasının da etkisi bulunuyor. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan bu beklentiye paralel bir açıklama gelmedi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı devlet iç borçlanma senedinin getirisinin ne olduğu, buna bağlı olarak da talebin ne kadar olacağı henüz bilinmiyor. Ancak analistler ve ekonomistler, açıklanan bu enstrümanın enflasyon ve yükselen kura karşı bir koruma sağlaması ya da kurun yükselişini durdurmasını beklemiyor.

Icrypex'ten Strateji Geliştirme Müdürü Tuğba Özay, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı devlet iç borçlanma senedinin KKM gibi hazineye yük getireceğini vurguluyor.

BBC Türkçe'ye konuşan ekonomist Özay, faiz artırmamak için KKM ve devlet iç borçlanma senedi gibi yeni adımların duyurulduğunu açıklıyor:

"Bu açıklamaların etkisi çok kısa süreli. Bu tarz açıklamalar bu şekilde yapılmamalı, hele ki güven ortamı zedelenmiş, enflasyon ve kur artmaya devam ederken…

"Bunlar günü kurtarma çabaları. Bunların hiçbir sorunu çözebilecek adımlar değil. Sadece sorunların çözümünü öteliyoruz ve hazinenin yükünü artırıyoruz."