Ateşkes görüşmelerinde ilerleme kaydedilemedi

Mısır'ın başkenti Kahire'de yürütülen Filistin-İsrail ateşkes görüşmelerinde ilerleme sağlanamamısın nedeni olarak İsrail'in Gazze'deki limanın açılması ve tutukluların serbest bırakılması taleplerine red cevabında ısrar etmesinin olduğu bildirildi. 

AA muhabirinin Gazze'de ateşkesin sağlanması konusuyla yakından ilgilenen ve ismini vermek ismeyen Mısırlı bir diplomattan edindiği bilgiye göre, İsrail'in "Gazze'deki direnişin silahsızlandırılması isteğinde ısrar etmediğini ancak liman konusu ve 3 İsrailli'nin kaçırılıp öldürülmesinin akabinde tutukladığı Filistinlilerin serbest bırakılması konularına olumsuz bakmakta ısrarlı davrandığı" kaydedildi. 

Özellikle görüşmelerin son turlarında İsrailli yetkililerin, direnişin silahsızlandırılması konusunda Gazze'ye liman kurulması konusuna karşı çıktıkları kadar ısrar etmediklerini bildiren Mısırlı diplomatlar, görüşmeleri tıkayan iki konunun liman ve tutsaklar konusu olduğunu belirtti. 

İsrail'in konuya ilişkin olumsuz bakışının Filistinli yetkililere iletildiği bildirilirken, İsrailli heyetin perşembe yürüttükleri görüşmelerde 1993 Oslo Anlaşması öncesi İsrail hapisanelerinde bulunan Filistinlilerin serbest bırakılması taleplerini kabul ettiklerini bildirdikleri ifade edildi. 

Bu gelişmeler sırasında İsrail Dışişleri Sözcüsü Amira Aaron'un AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hamas'ın istekler çıtasını yükseltmesinin -Gazze'ye liman kurulması- görüşmelerin ilerlemesine engel olduğuna işaret ederek, Hamas'ın görüşme turlarında hiçbir şekilde esnek davranmadığını söyledi.   

İsrail Dışişleri Sözcüsü Aaron, "Liman kurulması isteği"nin görüşmelerin önünü tıkayan bir taş olduğunu dile getirerek, "Bunun kabul edilmesi mümkün değil, bizler burada terörist bir hareketle konuşuyoruz" şeklinde konuştu. 

Buna karşılık Hamas Hareketi, liman inşasının ateşkesin sağlanması için en önemli istek olduğunun altını çiziyor. 

Aaron, haziranda 3 İsrailli'nin kaçırılıp öldürülmesinin ardından gerçekleşen tutuklamalarla ilgili olarak bu kişiler üzerinde soruşturmaların devam ettiği, bu kişilere ilişkin konunun ancak Filistin yönetimiyle görüşüleceği başkalarıyla konunun ele alınmayacağını bildirdi. 

Yaklaşık bir haftadır taraflar arasında aracılık yürütülerek sürdürülen ateşkes görüşmelerinin başarılı olmadığı, ateşkesin Kahire saatiyle 08.00'de son bulmasının ardından görüşmelerin öğleden sonra 13.00'e dek devam ettiği belirtildi. 

Filistin tarafının Gazze'de ateşkes sağlanması için ortaya koyduğu istekleri arasında "liman ve havalanı inşası, ablukanın kalkması, İsrail ordusunun 7 Temmuz öncesindeki konumuna geri çekilmesi, Gazzeli balıkçıların serbestçe avlanabilmesi, Oslo öncesi tutukluların da aralarında bulunduğu dördüncü grubun yanında yeni tutuklanan milletvekillerinin serbest bırakılması ve İsrail'in bu anlaşmalara bağlı kalması" gibi şartlar bulunuyor. 

İsrail heyeti ise temel iki istek üzerinde duruyor, Gazze'nin yeniden imarına karşılık Hamas tarafından düzenli ateşkesin sağlanması ve silahsızlandırılması. Bu son isteğe ise Filistin tarafı tamamıyle karşı çıkıyor.

İsrail heyeti 25 Filistinliyi serbest bırakmayı önerdi

İsrail ile Filistinli gruplar arasında Mısır'da yürütülen ateşkes müzakerlerinde İsrailli heyetin, Gazze'de öldürüldüğünü iddia ettikleri 2 İsrailli askerin cenazesinin iade edilmesi karşılığında, Filistinli 25 tutuklunun serbest bırakılması ve 18 cenazenin verilmesini önerdiği bildirildi.

Filistinli heyete yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre, Mısır'ın başkenti Kahire'de yürütülen kalıcı ateşkes müzakerelerine katılan İsrail heyeti, Gazze'de İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın elinde olduğunu iddia ettiği 2 askerin cenazesine karşılık, saldırılar sırasında tutuklanan 25 Filistinli'nin serbest bırakılması ve ölen 18 kişinin cenazesinin iade edilmesini önerdi.

İsrailli heyetin Mısır tarafından, müzakerelerde bu öneriyi kabul ettirmesi ve garanti altına almasını istediği belirten kaynak, Filistinli heyetin ise İsrail'in önerisini, "Tutukluların serbest bırakılması ve cenazelerin iadesinin müzakerelerin konusu ve gündemi dışında olduğu" gerekçesiyle kabul etmediği ifade etti.

Öte yandan ateşkes müzakerelerine katılan Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi (FDKC) temsilcisi Kays Abdulkerim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzakerelere ara verildiğini belirtti.

Abdulkerim, "Filistin tarafının, dün Mısır İstihbarat Başkanı Muhammed Ferid Tuhami ile yaptığı görüşmenin ardından müzakereler durdu. Cumartesi gününün Yahudiler için tatil olmasından dolayı müzakereler akşama kadar başlamayacağa benziyor" dedi.

İsrail 7 Temmuz'da, yıllardır abluka altında tuttuğu Gazze'ye, havadan ve denizden saldırılar başlatmış, 17 Temmuz Perşembe karadan saldırıya geçmişti.

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, saldırılar sırasında 20 Temmuz'da, İsrail askeri Oron Şaul'u Gazze'nin doğusundaki Et-Tuffah Mahallesi'nde esir aldığını açıklamıştı. Kassam Tugayları, Şaul'un hayatta olup olmadığı hakkında açıklama yapmazken, İsrail makamları, Şaul'un, 20 Temmuz'da öldüğünü ancak cesedinin bulunamadığını öne sürmüştü.

Öte yandan İsrail, 1 Ağustos'ta Gazze'deki saldırılar sırasında Hadar Goldin adlı askerin kaçırıldığını iddia etmiş, olaydan Hamas'ı sorumlu tutmuş, Kassam Tugayları ise İsrail'in kaçırıldığını iddia ettiği askere ilişkin bilgileri olmadığını açıklamıştı. İsrail daha sonra 3 Ağustos'ta Goldin'in öldüğünü duyurmuştu.

İsrail'in Gazze'ye düzenlediği ve yaklaşık bir ay süren saldırılardan sonra salı günü TSİ 08.00'de başlayan 72 saatlik ateşkes dün saat 08.00 itibarıyla sona ermiş, İsrail ordusu, ateşkesin sona ermesinin ardından Gazze'de 50 hedefe saldırı düzenlemiş, Filistinli gruplar ise İsrail'e 75 füze atmıştı.

Mısır'da geçici ateşkes süresince kalıcı ateşkesin sağlanması için İsrail ile Filistinli gruplar arasında müzakereler başlamıştı. Ancak şu ana kadar bir ilerleme kaydedilemedi.

Sorumlu İsrail

Filistin heyeti, Mısır'ın başkenti Kahire'de yürütülen ateşkes müzakerelerinin sonuçsuz kalmasından İsrail tarafını sorumlu tuttu.

Müzakerelere Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi'ni temsilen katılan Kays Abdulkerim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şu ana kadar Filistin heyetinin taleplerine tatmin edici bir cevap verilmediğini söyleyerek, İsrail'i müzakereleri akamete (başarısızlağa) uğratmakla suçladı.

Abdulkerim, "Talepler konusunda henüz bir sonuç elde etmiş değiliz. İsrail'in isteklerimize verdiği karşılık ambargonun kaldırılması değil daha da organize hale getirilmesi anlamına geliyor ve biz de bunu kabul etmiyoruz" dedi.

Hamas liderlerinden İzzet er-Reşak ise Twitter hesabında yaptığı açıklamada, İsrail'i "oyalama ve hile yapmakla" suçladı.

Filistin heyetinin başkanı Azzam el-Ahmed de nihai bir anlaşma sağlanıncaya kadar görüşmelere devam edeceklerini kaydetti. Ahmed, "Mısırlı yetkililere, hak sahiplerine haklarını geri verecek nihai bir anlaşmaya varıncaya kadar buradan ayrılmayacağımızı söyledik" diye konuştu.

İsrail, yıllardır abluka altında tuttuğu Gazze'ye, 7 Temmuz'da havadan ve denizden saldırılar başlatmış, 17 Temmuz'da karadan saldırıya geçmişti. Yaklaşık bir ay süren saldırılardan sonra geçen salı TSİ 08.00'de İsrail ordusu kara birliklerini Gazze'den çektiğini açıklamış, 72 saatlik ateşkes saat 08:00'de sona ermişti.

İsrail cezalandırılsın

Filistin'in Almanya Büyükelçisi Khouloud Daibes, İsrail'in, yaptığı katliam ve etnik temizlikten dolayı cezalandırılmamasının "uluslararası hukukun ihlali" anlamına geldiğini söyledi.

Daibes, kamuoyuna yazdığı açık mektupta, yaklaşık 4 haftadan beri İsrail'in havadan, karadan ve denizden çok acımısızca ve insanı aşağılayıcı bir şekilde Gazze’ye saldırdığını ifade ederek, bin 880'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini ve yaklaşık 9 bin 600 kişinin yaralandığını, Gazze halkının üçte birinin de evsiz kaldığını ve işgalci askerlerden dolayı kaçmak zorunda olduklarına işaret etti.

İsrail’in zülüm kampanyasının 6 yıl içinde üçüncü saldırı savaşıyla doruk noktasına ulaştığına dikkati çeken Daibes, İsrail'in, konumların bilinmesine rağmen BM okullarını, insani yardım kuruluşlarını, hastaneleri, camileri, kiliseleri ve Gazze’nin en büyük elektrik santralini vurduğunu hatırlattı.

İsrail’in bombardımanlarının Filistin halkı üzerinde tahayyül edilemez ölçüde sefalet ve acı getirdiğini ve Gazze Şeridi’ni 10 yıllar geriye attığını belirten Daibes, ''Katliamlar ve etnik temizlik gösteriyor ki İsrail cezalandırılmayarak uluslararası hukuku ihlal ediyor''  ifadesini kullandı.

Büyükelçi Diabes, Alman siyasetçilerinin ve parti yöneticilerinin sessizliğinin kabul edilemez olduğunu ve kınanması gerektiğini belirterek, ''Seçilmiş halkın temsilcileri hukuk devleti ve temel ilkelere göre davranmaya yükümlüler. İsrail’in apaçık uluslararası hukuku ihlal etmesinin karşısında sesini yükseltmek bir fırsat değil, kendini kavrayışın bir konusudur. Sorumlu siyasetçiler, Filistin halkına yapılan haksızlık için kelimeler bulamıyorlar. İsrail’in kendini savunma hakkı bulunduğu yönünde yinelenen ve güçlendirilen ifadeler İsrail hükümetine Gazze’ye yapılan saldırılara yeşil ışık yakıyor.''

Alman basınında uyer alan antisemitizmin tartışmalarını eleştire Diabes, Almanya'daki bu tartışmanın İsrail’in işgalci politikasının saldırı savaşıyla hiçbir ilgisinin olmadığını vurguladı.

Diabes, Almanya’da yapılan protestoların ve gösterilerin sebebinin Gazze'den ulaşan sarsıcı fotoğrafların ile Birleşmiş Milletler ve insan hakları organizasyonlarının raporlarından kaynaklandığını kaydetti.

Demokratik Almanya'da daha çok sivil toplumların sesinin çıktığını belirten büyükelçi, Filistin halkıyla bağlılığını gösteren herkese teşekkür etti.

İsrail hükümetinin Almanya'daki hukuk ilkeleri anlayışına karşı hareket ettiğini belirten Diabes, ‘’İsrail hiçbir BM kararını tanımıyor, Filistin topraklarında hukuksuz bir şekilde yerleşim yerleri inşa ediyor, istimlak ediyor ve halkını uzaklaştırıyor. İsrail’in işgalci politikası ve insan hakları ihlalleri cezalandırması lazım. Sorumlu siyasetçiler bu konuda düşünmesi ve açık bir şekilde tutum sergilemesi lazım'' ifadelerini kullandı.

Mısır'dan çağrı

Mısır, Gazze Şeridi’ndeki geçici ateşkese dönmesi için “taraflara” çağrı yaptığı belirtildi.

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, daha fazla kişinin ölmemesi ve Filistin halkının kayıplarının artmaması için tarafların sorumluluğunu üstlenerek, geriye kalan sayılı konuları görüşmek üzere taraflar müzakere masasına oturmaya davet edildiği bildirildi.

Geçici ateşkesin uzatılmaması üzere Gazze’de şiddetin yeniden başlamasından ötürü Mısır'ın üzüntü duyduğu belirtilen açıklamada, Filistin halkının istekleri yerine getirilmesi amacıyla Mısır’ın büyük bir çaba sarf ettiği hatırlatıldı.

Açıklamada, Mısır’ın öncülüğünde yürütülen müzakerelerde Filistin halkını ilgilendiren çoğu konuda mutabakata varıldığı ifade edilirken, “Geri kalan konularda neticeye ulaşılması için geçici ateşkesin uzatılması gerekirdi” denildi.  

İsrail ile Filistinli gruplar arasında varılan 72 saatlik geçici ateşkes, bugün saat 08.00'de sona ermişti.

Ban Ki-mun'dan açıklama

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Mısır'daki İsrail-Filistin arasındaki ateşkes müzakerelerinin başarıya ulaşamamasını "derin hayal kırıklığı" şeklinde değerlendirerek, "Taraflar arasındaki çatışmada daha fazla can kaybı ve acıya müsamaha edilemez'' dedi.

BM Genel Sekreter Sözcülüğü'nden yapılan açıklamada Genel Sekreter Ban'ın Kahire'de tarafların ateşkesin uzatılmasıyla ilgili müzakerelerinin başarılı olmaması nedeniyle ''derin hayal kırıklığı'' duyduğu ifadesiyle üzüntüsünü dile getirdiği kaydedildi.

Açıklamasında, İsrail'e füze atılmasını kınayan Genel Sekreter Ban, ''Taraflar arasındaki çatışmada, sivillerin daha fazla can kaybı ve acıya müsamaha edilemez'' dedi.

Genel Sekreter Ban'ın İsrail ve Filistin'e, insani ateşkes anlaşmasına saygı duymaları için hızla bir yol bulmaları konusunda çaba göstermelerini istediği açıklamasında, taraflardan, Kahire'de ''kalıcı bir ateşkes'' konusundaki müzakerelere devam etmelerini istedi.

Taraflar arasındaki sorunların giderilmesi için en kısa sürede ateşkesin uzatılmasının ''kesinlikle hayati'' olduğunu kaydeden Ban, tarafları askeri eyleme başvurmamaları konusunda uyardı ve bunun Gazze'de zaten korkunç olan insani koşulları arttıracağını kaydetti.

Beyaz Saray'dan çağrı

Beyaz Saray, İsrail ile Gazze'deki gruplar arasında yeniden başlayan roket atışını kınadı ve taraflara çatışmaya derhal son vermeleri çağrısında bulundu. 

Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, "İsrail'in ateşkes görüşmelerini sürdürmeyi kabul ettiğini ancak Hamas'ın İsrail taleplerini yerine getirene kadar görüşmelere katılmayı reddettiğini" ileri sürdü. 

Hamas'ın sivilleri riske atan kararının Filistin halkının çıkarlarına hiçbir şekilde hizmet etmeyeceğine dikkati çeken Earnest,  ABD'li yetkililerin sürdürülebilir bir ateşkes sağlanabilmesi için Mısır'daki görüşmelere katıldığını anımsattı. 

Gazze'deki gruplar, bugün 72 saatlik geçici ateşkesi uzatmayı reddetmiş ve roket atışında bulunmuştu. İsrail'in düzenlediği hava saldırılarında da 5 kişi yaşamını yitirmişti. Söz konusu gelişmeler, Kahire'de devam eden ateşkes görüşmelerine de gölge düşürmüştü.