C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir / C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

C Vitamini (Askorbik Asid) Nedir?

C vitamini, esansiyel bir vitamin türüdür. Vücut bu vitamini kendisi üretmediği için dışarıdan alınmak zorundadır. C vitamini, vücudun iyileşme, toparlanma ve hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Çok güçlü bir antioksidan olarak, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı korur.

Evet, vücudumuzun C vitaminine ihtiyacı vardır. Ancak bu vitamini ilaç, iğne veya haplardan değil, özellikle doğal besin kaynaklarından vücuda alınması büyük önem arz eder. Günümüzde maalesef C vitamini eksikliğini gidermek için bazı kişiler ilaç takviyesi alarak elde etmektedir. Bir yetişkinin günlük tüketmesi gereken C vitamini miktarı 70 ila 90 miligram arasında değişmektedir. İşte vücudumuz için bu kadar gerekli olan bu mineralin ne olduğuna gelin hep birlikte bir göz atalım.

C Vitamini Nedir? C Vitamini Vücutta Ne İşe Yarar?

C vitamini her insanın sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlayan en önemli minerallerden biridir. İnsan vücudu C vitaminini yeterli miktarda almadığı zaman hayati tehlikeler yaşayabilir. Kemiklerin, derinin, kan damarlarının oluşumundan ve korunmasından sorumlu olan vitamin, bazı gıdalarda bulunmakla birlikte daha çok meyve ve sebzelerde bulunur.

Vücudumuzun, kıkırdak, kolajen ve kas oluşturabilmek için C vitaminine ihtiyacı vardır. Diğer taraftan, demir emilimi ve depolanabilmesi için C vitamini tüketmemiz gerekir. Özellikle gastrointestinal bazı rahatsızlıkları bulunan kişiler C vitamin eksikliğine karşı hassas olurlar. Çünkü C vitamini demir emilimini de sağlar.

C vitamininin en önemli görevlerinden biri de serbest radikallerle savaşmasıdır. Serbest radikaller, vücudumuz gıdaları yaktığı zaman ya da radyasyon ve tütün dumanına maruz kaldığında ortaya çıkan moleküllerdir. Bu moleküller, kalp ve kanser rahatsızlıkları başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.

C Vitamininin Faydaları Nelerdir? Hangi hastalıklara Karşı Korur 

Doğal yollarla vücuda giren C vitamini, vücudumuzun savunma mekanizmasını güçlendirir. C vitaminin normal ve dengeli tüketimi sayesinde kanda antioksidan miktarı %30 oranında arttırır. Bu durum vücudun inflamasyon ile savaşına katkı sağlar. 

Yüksek Tansiyonu Düşürür: Yüksek tansiyon kalp krizinin habercisidir. C vitamini yüksek tansiyonun düşmesinde büyük rol oynar. 

Kalp hastalıklarına karşı korur: C vitamini yüksek tansiyon, kötü kolesterol gibi pek çok farklı nedeni olabilen kalp hastalıklarına karşı koruma sağlar. Kalp krizi ve kalp hastalıklarının gelişmesini önler. 

C vitamini gut hastalığını engeller: Vitamin C, kandaki yüksek ürik asit düzeylerinin yol açtığı eklem iltihaplanması, şişlik ve ani ağrılarla seyreden gut hastalığıyla mücadele eder. 

Demir eksikliğini önler: Kırmızı kan hücrelerinin yapımından ve vücut boyunca oksijen iletiminden sorumlu olan demir, sağlığımız için önemli bir besindir. C vitamini, demir emilimini arttırarak, bitki kaynaklarından zayıf emilen demirin daha kolay emilmesini sağlar. 100 mg C vitamin tüketimi ile demir emilimi %67 gibi büyük bir oranda arttırılabilir. Böylelikle kişiyi demir yetersizliğinin bir sonucu olan anemiye karşı da korur.

Beyaz kan hücrelerinin işlevini arttırır: Beyaz kan hücre üretiminde etkin rol oynar. Vücudumuzu dışıradan gelebilecek tüm enfeksiyonlara karşı dirençli tutar. 

Hafızayı güçlendirir: Özellikle yaşın ilerlemesine bağlı olarak kişide görülen unutkanlık, düşünme ve hatırlama yetersizlikleri bol miktarda C vitamin tüketimi ile giderilebilir. C vitamini, güçlü bir antioksidan olarak, hafızayı korur ve güçlendirir.

Doku onarımına katkıda bulunur: Akut solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruduğu gibi, tüm dokuları onarır ve iltihap ve oksidasyonun neden olabileceği hasarların oluşmasını engeller. 

C vitamini kanseri önler: Yeterli düzeyde C vitamin tüketimi kanser gelişme riskini azaltmaktadır. 

C Vitamininin Cilde Faydaları

Vitamin C (askorbik asit), antioksidan özellikleri ve kollajen sentezindeki rolü sebebiyle cilt sağlığı için hayati bir moleküldür. Doğal besin veya takviyelerle alınan abskorbik asit, cilt hücreleri üzerinde yararlı etkilere sahiptir. Bazı çalışmalar, C vitamininin ultraviyole (UV) ışığına maruz kalmanın yol açtığı hasarı sınırladığını göstermektedir.

C vitamininin diğer faydaları:

• Kolesterolü düşürür ve dengeler.
• Katarakt riskini düşürür ve yaşa bağlı olarak gelişen makula dejenerasyonunu önlemeye yardımcı olur. Göz sağlığının korunmasına katkıda bulunur.
• Bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve vücutta iltihaplanmaya ve pek çok probleme neden olan kandaki histamin oranını düşürür.
• Deniz tutması semptomlarını hafifletir.
• Ciddi fiziksel aktiviteye ve soğuk havalara karşı koruma sağlar.

C Vitamini Hangi Hastalıklardan Korur?

• Anemi,
• Tüberküloz
• Gut hastalığı,
• Yüksek tansiyon, 
• Damar sertliği,
• Kolesterol, 
• Katarakt,
• Şeker hastalığı (diyabet)

C Vitamini Soğuk Algınlığından Korur Mu?

Yaygın kanının aksine yapılan bilimsel çalışmalar C vitamininin soğuk alğınlığından koruduğuna ya da iyileşme sürecini hızlandırdığına dair yeterli kanıt bulunamamıştır.

C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

C vitamininin hangi besinlerde ne kadar besin değeri olduğunu aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.

Gıda                                                                Grup                                        Ortalama

Maydanoz                                            Sebze ve sebze ürünleri                        188,9 mg

Biber, kırmızı, California Wonder tipi      Sebze ve sebze ürünleri                        150,7 mg

Biber, süs, turşuluk                               Sebze ve sebze ürünleri                        146,8 mg

Çiriş                                                     Sebze ve sebze ürünleri                        130,0 mg

Biber, sarı, California Wonder tipi          Sebze ve sebze ürünleri                        125,9 mg

Biber, dolma                                        Sebze ve sebze ürünleri                        109,7 mg

Roka                                                   Sebze ve sebze ürünleri                        109,4 mg

Lahana, Brüksel                                   Sebze ve sebze ürünleri                        109,1 mg

Brokoli                                                 Sebze ve sebze ürünleri                        107,6 mg

Dereotu                                               Sebze ve sebze ürünleri                        100,9 mg

Lahana, kara                                        Sebze ve sebze ürünleri                        97,2 mg

Tere                                                     Sebze ve sebze ürünleri                        85,4 mg

Sunbala                                               Sebze ve sebze ürünleri                        83,1 mg

Biber, sivri                                           Sebze ve sebze ürünleri                        82,8 mg

Biber, Çarliston tipi                               Sebze ve sebze ürünleri                        80,0 mg

Rezene, kök, sap                                 Sebze ve sebze ürünleri                        76,9 mg

Çilek                                                    Meyve ve meyve ürünleri                       75,5 mg

Deli kereviz                                          Sebze ve sebze ürünleri                        75,0 mg

Isırgan                                                 Sebze ve sebze ürünleri                        74,7 mg

Portakal suyu, konsantre                       Meyve ve meyve ürünleri                       71,2 mg

Lahana, kırmızı, baş                             Sebze ve sebze ürünleri                        66,4 mg

Kızılcık                                                 Meyve ve meyve ürünleri                       66,2 mg

Çobançantası                                       Sebze ve sebze ürünleri                        62,7 mg

Kebere                                                 Meyve ve meyve ürünleri                       61,6 mg

Kivi                                                      Meyve ve meyve ürünleri                       60,1 mg

Ananas                                                Meyve ve meyve ürünleri                       59,3 mg

Bisküvi, bebe                                       Tahıl ve tahıl ürünleri                             52,3 mg

Portakal, Valensiya çeşidi                     Meyve ve meyve ürünleri                       47,4 mg

Portakal suyu                                       Meyve ve meyve ürünleri                       46,8 mg

Geleboru                                              Meyve ve meyve ürünleri                       46,0 mg

Karnabahar                                          Sebze ve sebze ürünleri                        45,3 mg

Portakal, W.Navel göbekli portakalı       Meyve ve meyve ürünleri                       45,3 mg

Ebegümeci                                          Sebze ve sebze ürünleri                        44,9 mg

Çilek, dondurulmuş                               Meyve ve meyve ürünleri                       44,8 mg

Limon, Interdonato                               Meyve ve meyve ürünleri                       44,1 mg

Mandarin, Nova                                    Meyve ve meyve ürünleri                       43,1 mg

Portakal, Navelina Göbekli çeşidi          Meyve ve meyve ürünleri                       42,9 mg

Limon sosu, doğal                                Muhtelif gıda                                        42,4 mg

Mandarin, Klemantin                             Meyve ve meyve ürünleri                       42,4 mg

Limon, Kütdiken                                   Meyve ve meyve ürünleri                       42,1 mg

Bergamot, meyve kabuğu                     Meyve ve meyve ürünleri                       39,9 mg

Kestane                                               Meyve ve meyve ürünleri                       37,4 mg

Lahana, beyaz, baş                              Sebze ve sebze ürünleri                        37,2 mg

Keçi ayağı                                            Sebze ve sebze ürünleri                        37,0 mg

Greyfurt, Altıntop, Star Ruby                 Meyve ve meyve ürünleri                       36,9 mg

Dolambaç                                            Sebze ve sebze ürünleri                        36,5 mg

Greyfurt, Altıntop, Rio Red                    Meyve ve meyve ürünleri                       36,0 mg

Ispanak                                                Sebze ve sebze ürünleri                        35,7 mg

Ecibücü                                               Sebze ve sebze ürünleri                        35,0 mg

Domates, kuru                                      Sebze ve sebze ürünleri                        32,6 mg

Helevan                                               Sebze ve sebze ürünleri                        32,4 mg

Karakavuk                                            Sebze ve sebze ürünleri                        32,2 mg

Kuşkonmaz                                          Sebze ve sebze ürünleri                        30,3 mg

Tekesakalı                                            Sebze ve sebze ürünleri                        29,5 mg

Deli maydanoz                                     Sebze ve sebze ürünleri                        29,4 mg

Bakla                                                   Sebze ve sebze ürünleri                        29,0 mg

Pazı                                                     Sebze ve sebze ürünleri                        28,3 mg

Sarımsak, kök, sap                              Sebze ve sebze ürünleri                        28,2 mg

Bezelye                                                Sebze ve sebze ürünleri                        28,1 mg

Mandarin, Ovari Satsuma                     Meyve ve meyve ürünleri                       26,7 mg

Nane                                                    Sebze ve sebze ürünleri                        25,7 mg

Şalgam                                                Sebze ve sebze ürünleri                        25,3 mg

Börülce                                                Sebze ve sebze ürünleri                        25,1 mg

Labada                                                Sebze ve sebze ürünleri                        24,9 mg

Semizotu                                              Sebze ve sebze ürünleri                        24,6 mg

Mandarin, Okitsu Wase                         Meyve ve meyve ürünleri                       24,5 mg

Domates, sofralık, kiraz                        Sebze ve sebze ürünleri                        24,3 mg

Limon, Meyer                                       Meyve ve meyve ürünleri                       24,3 mg

Patates nişastalık                                  Sebze ve sebze ürünleri                        24,2 mg

Patates sofralık                                    Sebze ve sebze ürünleri                        24,0 mg

Madımak                                              Sebze ve sebze ürünleri                        23,5 mg

Bezelye, dondurulmuş                          Sebze ve sebze ürünleri                        22,6 mg

Pırasa                                                  Sebze ve sebze ürünleri                        22,3 mg

Yaban mersini (mavi yemiş)                  Meyve ve meyve ürünleri                       21,9 mg

Kavun, yazlık, çitili kavun, Kantalop       Sebze ve sebze ürünleri                        21,2 mg

Turp, Fındık                                         Sebze ve sebze ürünleri                        21,1 mg

Soğan, taze, kök, sap                           Sebze ve sebze ürünleri                        21,0 mg

Ahududu                                              Meyve ve meyve ürünleri                       20,6 mg

Şevketi bostan                                     Sebze ve sebze ürünleri                        20,4 mg

C Vitaminine Yeterince Almak İçin Ne Yapmak gerekir?

Yeterli C vitamini almak için portakal, mandalina, limon gibi meyveleri ve lahana, kırmızıbiber, ıspanak gibi sebzelere diyet programınızda sıklıkla yer vermelisiniz. Doktorunuz tarafından sizde C vitamin eksikliği tespit edildiyse ve doktorunuzun izniyle C vitamin takviyeleri kullanabilirsiniz.

C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Kuru ve zarar görmüş bir cilt
• Güçsüz ve zayıf kemikler
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Yorgunluk ve huzursuzluk
• Hastalıklara kolay yakalanma
• Kötü ruh hali
• “Keratoz pilarisi” denilen tavuk derisi görünümü
• Tirbuşon şeklindeki saç yapısı
• Saç köklerinde küçük kırmızı lekeler
• Kolay morarma, deri altında küçük mor halkalar
• Kaşık şeklindeki tırnak yapısı, ince ve kırılgan tırnaklar
• Yaraların yavaş bir şekilde iyileşmesi
• Eklemlerde ağrı ve şişme
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Anemi,
• Diş etlerinde kanama ve şişme (Gingivit)
• Diş minesinin zayıflaması,
• Burun kanaması,
• Peteşi (deri lekeleri)
• Ekimoz (cilt altı kanamaya bağlı çürük)
• Purpura (morluklar)
• Yaraların tam iyileşmemesi veya yavaş iyileşmesi,
• Hiperkeratoz (deri kalınlaşması),
• Kıl dönmeleri,

C Vitamini Eksikliğinin Neden Olduğu Hastalıklar

Yetersiz C vitamini alımı, kronik inflamasyona, oksidatif strese, anemiye, diş etlerinde kanama ve diş kaybına yol açabilir.

Oksidatif stres ve kronik inflamasyonun şiddetli seyretmesi kalp ve diyabet gibi ciddi kronik hastalıkları beraberinde getirebilir.

C Vitamini Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

Günümüz de kan testi ile C vitamini eksikliği hızlı bir şekilde teşhis edilebiliyor. C vitamini eksikliği olan hastalarda genel olarak D vitamini eksikliği de sık sık görülür. Doktorlar artık vücuttaki başka vitamin ve mineral eksikliklerini de teşhis etmek için yeni testler yaptırmanızı isteyebilir.

C Vitamini Eksikliği Tedavisinde İzlenilmesi Gereken Yol Nedir?

Öncelikle tedavi için izlenilmesi gereken yolun belirlenmesine doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerekir.

Bunun için;

• Doktorunuz size hem reçeteli hem de reçetesiz C vitamini takviyesi yapmanızı önerebilir, isteyebilir.
• Yine doktorunuzun C vitamini açısından zengin besinlerle beslenmenizi isteyebilir.
• C vitamini eksikliğinin çok şiddetli olduğu durumlarda C vitamini iğneleri yapabilir.

C Vitamini İlaç ve Hapları Hangileridir?

Doktorların genel olarak C vitamini için yazdığı ilaç ve haplar aşağıdaki gibidir.

• ESTER-VIT 30 tablet
• MONOVIT -C 5 ampul
• REDOX- C 500 mg ampul
• Cevimax 1000 mg 20 efervesan tablet
• C-vitas 500 mg çözelti içeren 5 ampul

İçeriğinde C vitamini takviyesi güçlü olan Supradyn gibi ilaçları SGK vermediği için doktorunuz bu vitamin takviyesini reçete etmeyebilir. Yine doktorlar unutmazlar ama C vitamini eksikliği fazla ise bu ilacı kullanıp kullanamayacağınızı mutlaka sorun.

C Vitamininin Zararları Nelerdir?

Bir insanın günlük olarak 1000 mg üstü C vitamini tüketimi, C vitamini yüksekliği olarak bilinir. C vitamininin vücutta bağırsaklar tarafından emilememesi vücutta yan etkilere sebep olabilir. C vitamini fazlalığının zararları şunlardır:

• Mide ekşimesi, yanması, gatrointestinal rahatsızlıklar
• Karın krampları
• Ciltte kızarıklık
• Diyare
• Şiddetli karın ağrısı 
• Bağırsak tıkanıklığı
• Uyuklama
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Uykusuzluk

C vitamini takviyelerini yüksek miktarda alınması böbreklerde taş oluşumunu da tetikleyebilir. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda, kardiyavasküler bazı problemlerle yol açabilir.

Yine genetik olarak “demir emilim bozukluğu” bulunan hastalarda doku hasarına yol açabilir.

Özellikle Hemokramatozisi olan kişilerin C vitamini takviyeleri almadan önce doktorlarına danışmaları çok önemlidir.

C Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?

C vitamini eksikliği yaşamamak için gerekli günlük tüketim miktarları vitamine ve kişinin cinsiyeti, yaşı, hamilelik gibi faktörlere göre değişebilmektedir. Öncelikle her zaman dengeli beslenme ve çeşitli gıdalardan C vitamini alınması şarttır.

Bebeklerin C Vitamini Gereksinimi

0 – 6 ay: günde 40 miligram (mg/gün)

7 – 12 ay: 50 mg/gün

Çocukların C Vitamini Gereksinimi

1 – 3 yaş: 15 mg/gün

4- 8 yaş: 25 mg/gün

9 – 13 yaş: 45 mg/gün

Gençlerin C Vitamini Gereksinimi

14 – 18 yaş arası kızlar: 65 mg/gün

Hamile gençler: 80 mg/gün

Emziren gençler: 115 mg/gün

14 – 18 yaş arası erkekler: 75 mg/gün

Yetişkinlerin C Vitamini Gereksinimi

19 yaş ve üzeri erkekler: 90 mg/gün

19 yaş ve üzeri kadınlar: 75 mg/gün

Hamile kadınlar: 85 mg/gün

Emziren kadınlar: 120 mg/gün

Dikkat!

Özellikle sigara içen ve sigara içen ortamlarda dumana maruz kalan kişiler “pasif içici” olurlar. Dolayısıyla bir günlük C vitamini alım miktarlarını 35 mg kadar arttırmaları gerekmektedir.