Topkapı Sarayı'yla ilgili bilinmesi gereken her şey! Topkapı Sarayı nerede ve nasıl gidilir

Topkapı sarayı, Fatih Sultan Mehmed Han’ın İstanbul’u fethinden sonra yaptırdğı ilk saraydır. Bu sarayın ilk ismi Yeni Saray idi fakat Sultan I. Mahmud tarafından yaptırılan, selam toplarının bulunduğu ‘Topkapusu Sahil Sarayı’ ismindeki tamamen tahtadan inşa edilen bu sahil sarayı, bir yangın çıkması ile kül olunca bu sarayın ismi Yeni Saray’ verildi.  Yeni Saray’ın ismi bundan sonra Topkapı Sarayı oldu.

Topkapı Sarayı’nın yapımında Fatih Sultan Mehmed Han, babası II. Mahmud hanın, Edirne’de yaptırdığı Edirne Sarayı’ndan esinlenmiştir. Edirne Sarayı’ndan günümüze sadece birkaç duvarı kalmış olsa da Topkapı Sarayı eski ihtişamını hala korumaktadır.

Topkapı Sarayı Sarayburnu’ndaki muhteşem konumu ile ihtişam kazanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu harcamalarının büyük kısmını daha çok; muhteşem güzellikteki camiler, kervansaraylar, köprüler, kışlalar ve konakla yerleri yaptırmaya harcadığından, Topkapı Sarayı, bu yapılanların yanında mütevazi kalmıştır.
Topkapı Sarayı 1924 yılından beri müze olarak kullanılmaktadır.

Bu kapı, Babıhümayun denilen kapıdır. Topkağı Sarayı’na giriş yapılan kapıdır ve buradan giriş ücretsizdir.

Bâbı Hümâyun’un kapısının üstünde, müsenna yani karşılıklı yazı ile Hicr Suresi’nin 45, 46, 47 ve 48. ayetleri yazılıdır.
Aynı zamanda kapının üzerinde bulunan kitabede Fatih Sultan Mehmed Han’dan şöyle bahsedilmektedir;
“Karaların padişahı ve denizlerin hakanı, insanların ve cinlerin üzerinde Allah’ın gölgesi, Doğu’da ve Batı’da Allah’ın yardımcısı, su ve toprağın kahramanı, Konstantiniyye’nin fatihi ve fethin babası olan Sultan Mehmed Han”.
Bu kapıdan girişteki avlu I. Avludur. Bu avluda, Padişahlar sefere giderken veya dönerken kullanırlar, Cuma Selamlığı da bu avluda yapılırdı.

TOPKAPI SARAYI NEREDE VE NASIL GİDİLİR?

I.    AVLU
 
Bu avluda aynı zamanda, Aya İrini kilisesi de bulunur. Burayı da ziyaret edebilirsiniz. Bu kilisenin geçmişi 4. Yüzyıla dayanmakla beraber Osmanlı zamanında silah ve ganimet deposu olarak kullanılmıştır.

II.    AVLU

 
 
Yine II. Avluda bulunan Kubbe Altı diğer adıyla Divanı Hümayunda, devlet işleri görüşülürdü.
Bunun hemen yanında bulunan uzun, dik minareyi andıran yapı, padişahların adalet toplantılarını izlemesi için yaptırılmış olan Adalet Kasrı’dır.

 
Adalet kasrının hemen yanında bulunan 8 kubbeli bina, Kanuni Sultan Selim han tarafından yaptırılmış ve Osmanlı devletinin resmi hazinesinin muhafaza edildiği yer olarak kullanılmıştır.
8 kubbeli bu binada şu anda, silahlar sergilenmektedir.

Haremde bulunan Araba Kapısının sağ tarafındaki Zülüflü Baltacılar Ocağı’dır. Bu ocakta, baltacıların bulunduğu iki katlı bir koğuş bulunur. Bu yatak hanelerin alt katında acemiler, üst katında tecrübeli olan Zülüflü Baltacılar kalırdı. Baltacılar, sarayın ve haremin odun ihtiyacının karşılanmasında çalışırlardı. Bazı baltacılara zülüflü denmesinin sebebi, başlıklarının iki yanından aşağıya sarkan iki adet perçemdir. Zülüflü baltacılar, diğer baltacıların kestiği odunları Harem’e taşır, tahtın gerektiğinde Babüssaade önüne getirilip götürülmesinde görev alır, seferde iken ordunun zafer kazanabilmesi için sancak altında Kuranı Kerim okur, yine sefere giderken; önden giderek, askerlerin yürümelerine engel olacak ağaçları keserlerdi.
Yine Zülüflü Baltacılar Ocağı ile uyum içinde olmasına özen gösterilmiş ve hemen yakınında bulunan hamam ve mescidi de gezebilirsiniz.
Yine bu Ocak’ta bulunan dinlenme odası olarak kullanılan Çubuk Odası’nı da ziyaret edebilirsiniz.

 
Yine II. Avluda buluna Has Ahırlar bölümü vardır. Bu bölümde, padişahların ve Enderun ağalarının atları muhafaza edilirdi. Bu ahırın bir ucu Zülüflü Baltacılar Koğuşu’na kadar uzanır.
Tek kubbesi ile bulunan bir oda vardır. Burada padişahların, mücevherlerle süslü, altın veya gümüş eyer veya kırbaç gibi eşyalarının yani at koşusu takımları muhafaza edilirdi. Avluda ayrıca hayvanlar için yaklar da bulunur.
Şu anda ise bazı sergilerin yapılması için, bu avlu geçici olarak kullanılmaktadır.

 
Beşir Ağa Camisi ve Beşir Ağa Hamamı
Beşir ağa mescidi, Has Ahır’da görev yapan personelin ibadetleri için inşa edilmiştir. Mescidin bittiği noktaya bir çeşme ile hamam da yaptırılmış ve baltacılara ve has ahır çalışanlarına hizmet vermiştir.

 
Saray Mutfakları

Saray mutfakları, Fatih Sultan Mehmed han tarafından inşa edilmiş faka t 1574 yılında çıkan yangında tahrip olduğundan Mimar Sinan tarafından onarımı yapılmıştır.
Saray mutfak bölümü olan Kileri Amire Kapısı’ndan içeri girdiğinizde, o dönemde Kiler ve Yağhane olarak kullanılan bölümleri göreceksiniz. Şimdilerde burası Saray’ın arşiv odası ve tekstil deposu olarak kullanılmaktadır.
Kileri Amirenin hemen karşısında, Vekilharç Dairesi bulunur. Şimdilerde burası, tamir atölyeleri ve birçok çeşitli hizmet binaları olarak kullanılmaktadır.
Aşçılar ve mutfak görevlileri sarayda kaldığından onlara ait bir koğuş vardı. Bu yatakhaneler, şimdilerde Osmanlı Mutfağı koleksiyonlarının sergilendiği salon olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca Saray Mutfaklarında, Mutfak ve Yağhane odalarının hemen arasında ahşap olarak inşa edilmiş Aşçılar Mescidi bulunur. Bu mescid ile sokağın sonunda bulunan depo ise, su temin etmek için kullanılan Dolap Ocağı’dır.
Saray mutfaklarının bu kadar büyük olmasının nedeni, bu mutfaklarda padişah ve saraydaki diğer kişilere hazırlanan yemeklerin yanı sıra, sarayın yakınında bulunan civar mahallelere de yemek dağıtılmasıdır.

 
Sohum Kalesi Kitabesi
Sohum Kalesi Abidesi, Batum’da Sutan III. Ahmed tarafından inşa ettirilen Sohum kalesinin anısına yaptırılmıştır. Sonraki zamanlarda, Sohum Kalesi’nin kaybedilmek üzere olduğu anlaşılınca, kalenin kitabesi Topkapı sarayına getirilmiştir. Üzerinde Sultan II. Abdülhamid hanın tuğrası bulunur.

III.    AVLU

Bu avlu, bu kale gibi sarayın içindeki adeta başka bir kale gibidir. Kapıları kapatıldığında, bu kaleye girmek imkansızdır.
Enderun avlusunun içinde;
Arz odası,
Bu odada; sadrazam, padişaha, Divan’da kararı verilen hususlarla ilgili arz ederdi. Bu yüzden Arz Odası denir. Bunun yanı sıra, ulema, devlet büyükleri veya elçileri de burada kabul ederlerdi. Aslında tam olarak Arz Odası, padişahın saraya gelen misafirlerinin kabul edildiği yerdir. Bu odanın ihtişamına özen gösterilirdi. Ayrıca padişahın otoritesinin de temsil edildiği taht, yanlarında kubbeler ve ocak gibi nesneler mutlak bulunurdu.

IV.    Ahmed Kütüphanesi,

Okumaya ve ilme düşkün olan Sultan III. Ahmed tarafından inşa ettirilmiştir. Bu kütüphane ile avlusunda bulunan Enderun ağalarının ve saray halkının istifade etmesi sağlanmıştır. Saray halkı da kütüphaneye oldukça fazla ilgi göstermiştir. İlme ve öğrenmeye düşkündürler. Saray dışına hiçbir şekilde kitap çıkartılmasına izin verilmeyerek, kütüphanenin devamlılığı ve korunması kesin bir şekilde sağlanmıştır.
Kütüphane binasında bulunan 32 pencere sayesinde, kitap okuyanların ışığı en iyi şekilde alması sağlanmıştır. Bunun yanı sıra kitapların rutubet yapmayan bir binada muhafazası sağlanmış olmaktadır.
Kütüphanedeki duvarda, Sultan III. Ahmed ’in bizzat kendisine ait olan şu yazısı oldukça etkileyicidir;
‘’ Eşhedü en lâilahe illallâh Yapdım bu makâmı limerzatillah (Allah rızası için) Okundukça tefâsîr ü ehâdîs (tefsirler ve hadisler) Şefaattir ümidim yâ Resulallâh”
III. Ahmed Kütüphanesi’ndeki kitaplar şimdilerde Enderun Ağalar Camii denilen yeni adıyla Topkapı Saray Kütüphanesi olan binaya nakledilmiş ve burada korumaya alınmıştır.

Enderun Mektebi,
Meşkhane,
Seferli Koğuşu,
Fatih Köşkü ve
II. Selim Sultan zamanına ait bir hamamdan geriye kalan kalıntı bulunmaktadır.
Avlunun sol yan tarafında;
Has Oda diğer adıyla Hırka-i Şerif Dairesi,
Has Oda Koğuşu,
Ağalar Camii bulunur.
Babüssaade’nin iki yanlarında;
Büyük Oda Koğuşları
Küçük Oda Koğuşları
Akağalar Koğuşu
Kuşhane
Babüssaade’nin karşısında;
Hazine Koğuşu,
Silahdar Hazinesi
Kilerli Koğuşu bulunur.