Doların fiyatlarının oynamasının sebebi döviz borçluları

FED’in aldığı ‘güvercin’ kararın ardından dolar kuru bir anda 2.61’den 2.56’ya geriledi, sonra yeniden 2.61’e doğru yol aldı. Hareketin bir bölümü tabii ki doların uluslararası arenada değer kazanması nedeniyle oluyor. Ancak Türk Lirası’nın kırılgan 5’li olarak adlandırılmasına neden olan ve doların bu kadar oynak olmasını sağlayan ise döviz borçluları.

Türkiye’de şirketlerin yurtiçi ve yurtdışı bankalara toplam 281 milyar dolar döviz borçları bulunuyor. 98 milyar dolar da döviz mevduatları var. Böylece 183 milyar dolarlık bir açıktan söz ediliyor. Uzmanlar ve kimi zaman da siyasetçiler döviz borçlusu birçok şirketin aslında yurtdışında büyük miktarda döviz mevduatı olduğunu söyleyip kamuoyunu rahatlatıyor.

69 MİLYARI REZERVE

Ancak asıl rakamlar yine Merkez Bankası’nın Uluslarası Yatırım Pozisyonu rakamlarında ortaya çıkıyor. Bu tabloya göre 10 yılda yabancılar Türkiye’ye toplam 447 milyar dolar getirdi. Bunun 130 milyarı doğrudan yatırım şeklinde oldu.

10 yılda 45.7 milyar dolar borsaya, 100 milyar dolarda Hazine bonosuna geldi. Şirketlere kredi yoluyla gelen para 123.7 milyar dolar oldu. Türkiye’nin yurtdışında varlığı ise 144 milyar dolar arttı. Bu artışın 70 milyar doları Merkez Bankası’nın döviz rezervi artışından 33.5 milyarı ise Türker’in yurtdışına yaptığı yatırım kaynaklı oldu.

Rakamlardan şunu anlıyoruz: Son 10 yılda yabancıların Türkiye’ye getirdiği 447 milyar doların 69 milyarı Merkez Bankası rezervlerine gitti.

130 milyar dolarlık doğrudan yatırımı da çıkardığımızda geri kalan 248 milyar dolar son 10 yılda ya şirketlerin ya da kişilerin cebine borç olarak girdi. Bu para ile yurtiçinde bir şey aldılar veya tükettiler. Şimdi bu borçlu kişi veya şirketler kur her düştüğünde dolar alıyor ve borcunun maliyetini düşürmeye çalışıyor veya gelecekte daha çok zarar etmemenin önünü almak istiyor.