Türkiye ekonomisi yüzde 4 büyüdü

Türkiye ekonomisi, geçen yıl yüzde 4 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2013 yılına ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, büyüme hızı 2013'ün son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 4,4 oldu. Üretim yöntemiyle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, 2013'te bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 4'lük artışla 122 milyar 388 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 10,2’lik artışla 1 trilyon 561 milyar 510 milyon lira oldu. Mali aracı kuruluşlar, 2013'te bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 9,8’lik artışla 15 milyar 549 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 12,8’lik artışla 52 milyar 483 milyon lira oldu. İmalat sanayi, 2013'te bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 3,8’lik artışla 29 milyar 446 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 8,9’luk artışla 239 milyar 115 milyon lira olarak gerçekleşti.
Kişi başına GSYH değeri, 2013'te cari fiyatlarla 20 bin 531 lira (10 bin 782 dolar) olarak hesaplandı. AA Finans'ın "Büyüme Beklenti Anketi"ne katılan ekonomistlerin, 2013 sonu büyüme beklentilerinin ortalaması yüzde 4 olmuştu.
İhracat şubatta arttı
Türkiye'nin ihracatı, şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,2 artarak 13 milyar 150 milyon dolara ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan bu yılın şubat ayına ilişkin Geçici Dış Ticaret İstatistikleri açıklandı. Buna göre, ihracat şubat ayında 2013'ün aynı ayına oranla yüzde 6,2 arttı ve 13 milyar 150 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 5,9 azalarak 18 milyar 250 milyon dolar olarak hesaplandı. Anılan dönemde dış ticaret açığı yüzde 27,2 azalarak 7 milyar 9 milyon dolardan 5 milyar 100 milyon dolara düştü.
İhracatın ithalatı karşılama oranı, 2013 şubat ayında yüzde 63,9 iken, bu yılın aynı ayında yüzde 72,1'e çıktı. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) ihracatı, bu yılın şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,5 artarak 5 milyar 470 milyon dolara yükseldi. AB'nin ihracattaki payı 2013'ün şubat ayında yüzde 41,1 iken, bu yılın aynı ayında yüzde 41,6'ya yükseldi. AB'ye yapılan ihracat, aynı aylar karşılaştırıldığında yüzde 7,5 artarak 5 milyar 470 milyon dolara çıktı.
İhracatta Almanya ilk sırada
Almanya, şubatta en fazla ihracat yapılan ülke oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat, söz konusu ayda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,4 artarak 1 milyar 175 milyon dolar olurken, Almanya'yı sırasıyla 1 milyar 22 milyon dolarla Irak, 729 milyon dolarla İngiltere ve 642 milyon dolarla İsviçre takip etti.
İthalatta ise ilk sırayı Rusya aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat, söz konusu dönemde yüzde 1,4 artarak 2 milyar 44 milyon dolar oldu. Rusya'yı sırasıyla 1 milyar 928 milyon dolarla Çin, 1 milyar 721 milyon dolarla Almanya ve 993 milyon dolarla ABD izledi.
İhracatta motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları zirvede
Fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi 1 milyar 454 milyon dolarla "motorlu kara taşıtları ve bunların aksam parçaları" olurken, bu faslı 1 milyar 139 milyon dolarla  "kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar", 1 milyar 87 milyon dolarla "kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları", 870 milyon dolarla  "demir ve çelik", 767 milyon dolarla "örme giyim eşyası ve aksesuarı" takip etti.  
Fasıllara göre ithalat değerlendirildiğinde şubatta en fazla ithalat yapılan fasıl 4 milyar 550 milyon dolarla "mineral yakıtlar ve yağlar" oldu. Bu faslı 2 milyar 147 milyon dolarla "kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları", 1 milyar 287 milyon dolarla "elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme verme, televizyon görüntü-ses kaydetme verme cihazları ve bunların aksam parça aksesuarları", 1 milyar 152 milyon dolarla "demir-çelik" ve 1 milyar 130 milyon dolarla "plastikler ve mamulleri" izledi.
Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ürünleri ihracatındaki payı bu yılın şubat ayında yüzde 3,1, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 30,3 oldu. Yüksek teknolojili ürünlerin aynı ayda ithalattaki payı yüzde 13, orta yüksek teknolojili ürünlerin ithalattaki payı ise yüzde 43,9 olarak hesaplandı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye ekonomisinin, olumsuz konjonktüre rağmen 2013'te güçlü büyüdüğünü belirtti. Şimşek, yerel seçim sonuçlarıyla birlikte siyasi risklerin azalmasının, iç talebi ve 2014 büyüme görünümünü destekleyeceğini bildirdi. Şimşek, yazılı açıklamasında, 2013 yılına ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirdi. "Olumsuz konjonktüre rağmen güçlü büyüdük" ifadesini kullanan Şimşek, şunları kaydetti: "2013 yılında yüzde 4,0 ile OVP’de öngördüğümüz yüzde 3,6’lık tahminin de üzerinde büyüdük. Bu performans, geçen yıl Fed’in parasal sıkılaştırma politikasına geçişi ile artan finansal volatiliteye; küresel, bölgesel ve siyasal gerginliklere; en büyük ticari ortağımız olan AB’deki daralmaya ve yüksek seyreden petrol fiyatlarına rağmen elde edilmiştir. Beklentilerin aksine ekonomi son çeyrekte de güçlü seyrini korudu. Ekonomimiz önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,4 ile güçlü bir düzeyde büyüdü."
Büyümenin en önemli kaynağının iç talep olduğunu belirten Şimşek, iç talebin, 2013'ün tamamında büyümeye 6,4 puan, yılın son çeyreğinde ise 7,4 puan katkı sağladığını bildirdi. İç talep açısından en önemli katkının özel tüketimden geldiğini ifade eden Şimşek, şöyle devam etti: "2014 yılında büyüme bir miktar yavaşlasa da görünüm pozitif seyrini korumaktadır. Sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi gibi eşanlı göstergeler, 2014 yılının ilk çeyreğinde büyümenin ılımlı düzeylerde seyrettiğine işaret etmektedir. 2013 yılında büyümeyi destekleyen stokların 2014 yılında da büyümeye pozitif katkı yapması beklenmektedir. Ayrıca kurdaki gelişmeler ile AB’deki toparlanma dış talep kaynaklı büyümeyi destekleyecektir. Yerel seçim sonuçlarıyla birlikte siyasi risklerin azalması iç talebi ve 2014 büyüme görünümünü destekleyecektir."
Türkiye'de geçen yıl kişi başına milli gelir, 10 bin 782 dolar (20 bin 531 lira) olarak hesaplandı. 2012 yılında kişi başına düşen milli gelir, 10 bin 459 dolar düzeyindeydi. Öte yandan, geçen yıl Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, cari fiyatlarla 820 milyar 12 milyon dolara (1 trilyon 561 milyar 510 milyon lira) yükseldi. Söz konusu rakam, 2012 yılında 786,3 milyar dolar düzeyindeydi. Geçen yıl sektörel bazda cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 18,1 ile "konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri" sektöründe kaydedildi. Bu sektörü, yüzde 15,5 ile "vergi-sübvansiyon", 14,9 ile "dolaylı ölçülen mali aracılık", yüzde 14,5 ile "mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler", yüzde 14 ile "su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri" izledi. 2013'te daralma gösteren sektör bulunmazken, en küçük büyüme yüzde 3,3 ile "madencilik ve taşocakçılığı" faaliyetlerinde gözlendi.
Ekonominin yüzde 4,4 büyüme gösterdiği dördüncü çeyrekteki gelişmelere bakıldığında da "elektrik-gaz" ve "finans ve sigorta" ile "dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri" faaliyetleri dışındaki tüm sektörlerde büyüme meydana geldi. Son çeyrekte en fazla büyüme, yüzde 17,6 ile "toptan ve perakende ticaret" faaliyetlerinde görüldü. Bunu, yüzde 15 ile "su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri" izledi.  Söz konusu dönemde, "dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri" yüzde 14,6, "finans ve sigorta faaliyetleri" yüzde 5,1, "elektrik-gaz" ise yüzde 1,4 oranında küçüldü.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan "Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması, NACE Rev1.1” kullanılarak üretilmekte olan gayri safi yurtiçi hasıla tahminleri, Avrupa Birliği ile uyumlu ve uluslararası alanda karşılaştırılabilir GSYH değerleri elde edebilmek amacı ile NACE Rev.2 sınıflaması kullanılarak üretilmeye başlandı.
TÜİK, 2013 yılı 4. çeyrek verileri hariç, diğer verilerde güncelleme yaptı.