Asgari Geçim İndiriminden (AGİ) Kimler Yararlanamaz?

Bundan 13 yıl önce yani 2007 yılında tüm çalışan işçiler yıl boyunca alışverişlerinden ve faturalarından elde ettikleri fişleri iş yerlerine teslim ederek vergi iadesi alıyordu. Ancak 2007 yılından sonra gelen AGİ (Asgari Geçim İndirimi) uygulamasına geçildi. Böylece işverenler belirlenen tutardaki AGİ ödemesini, çalışanın net ücreti üzerinden yaparak ödedikleri AGİ miktarını vergiden düşmeye başladı. Günümüzde AGİ 16 yaşından büyük sigortalı her çalışana asgari ücretin yüzde 50’lilik kısmına göre % 15 uygulanarak hesaplanmaktadır.

2020 Yılı AGİ Tutarları Listesine Göre: 

• Bekar; 220,73TL
• Evli eşi çalışmayan; 264,87 TL
• Evli eşi çalışmayan 1 çocuklu; 297,98 TL
• Evli eşi çalışmayan 2 çocuklu; 331,09 TL
• Evli eşi çalışmayan 3 çocuklu; 375,23 TL
• Evli eşi çalışmayan 4 çocuklu; 375,23 TL
• Evli eşi çalışmayan 5 çocuklu; 375,23 TL,
• Evli eşi çalışan; 220,73 TL
• Evli eşi çalışan 1 çocuklu; 253,83 TL
• Evli eşi çalışan 2 çocuklu; 286,94 TL
• Evli eşi çalışan 3 çocuklu; 331,09 TL
• Evli eşi çalışan 4 çocuklu; 353,16 TL
• Evli eşi çalışan 5 çocuklu; 375,23 TL

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Ödemesi Yapmayan İşverenin Sorumluluğu Nedir?

Çalışan işçilerin ücretlerinden kesilmesi gereken gelir vergisinden, asgari geçim miktarı kadar olan kısmı devletin hazinesine aktarılmaktadır. Yani her işveren tarafından çalışanın ücretinden kesilip devlete ödenmesi mecburi olan gelir vergisinin üzerinden, devlet asgari geçim miktarının düşülmesini ve bu ücretin işveren tarafından çalışana ödenmesini istemektedir.

Eğer bir işveren veya işyeri, çalışanın ücretinden kesilmesi gereken gelir vergisini hesaplayıp, asgari geçim indirimini düşüp, kalanını çalışanın yerine devlete öderken, devlete ödenmesi gereken vergiden düştüğü asgari geçim indirim tutarını işçiye, çalışana ödemediği takdirde, devleti vergi kaybına uğrattığı gerekçesiyle suç işlemiş olur. Bu noktada devlet, çalışan için kendisine ödenmesini istediği vergiden yapılan asgari geçim indirimini, bu ödemenin çalışana yapılması şartıyla kabul etmektedir.

Asgari Geçim İndiriminden Kesinti ya da İndirim Yapılabilir Mi?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 32. maddesinde yer alan ifadede: "işverenin; medeni durumuna göre (bekar veya evli olması, eşinin çalışıp çalışmaması, çocuk sayısı gibi) işçiye/çalışana asgari geçim indirimi adı altında yapması gereken aylık ödeme gayet şeffaf bir biçimde belli olup, işverenin söz konusu maddeye göre hesaplayacağı asgari geçim indiriminden herhangi bir kesinti veya indirim yapması söz konusu olamaz." denilmiştir. 

Asgari Geçim İndiriminden (AGİ) Kimler Yararlanamaz?

Asgari geçim indiriminden, ücretleri diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabının yararlanması sözkonusu değildir.

Diğer taraftan:

• Kazançlarının basit usulde yapıldığı tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar.
• Özel hizmetlerde çalışan şoförler.
• Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri.
• Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar.
• Danıştay’ın müspet mütaalası ile gerçek ücretleri hesaplanamayan ve Maliye Bakanlığı tarafından bu kategoriye alınanalar.
• Ücret geliri elde etmeyen diğer gerçek kişiler.
• Dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenler. (Bir takvim yılı içerisinde Türkiye’de 6 aydan az ikamet edenler.)
• Başka bir kanun hükmü (3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu, 4490 Sayılı Türk

Uluslararası Gemi Sicili Kanunu, 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu vb.) uyarınca ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayanların asgari geçim indiriminden yararlanma durumu söz konusu değildir.

Bağkurlular Asgari Geçim İndiriminden Faydalanabilir mi? 

Yine, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde yer alan ifadeye göre, "Gerçek usulde vergilendirilen çalışanlardan/işçilerden kesilecek vergi miktarındaki indirimi ilgilendirmektedir. Şirket ortaklığı, vergi mükellefiyeti, meslek odası kaydı gibi nedenlerle 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışanlar ise bu alana girmediğinden, daha doğru tabirle bunların gelirleri ücret kapsamına girmediği için, bunlardan alınan gelir vergisi de ücretten alınan vergi kapsamına girmediğinden, Bağ-Kurlular asgari geçim indirimi (AGİ) alamazlar." denilmiştir.

Kendisi ya da Eşi Emekli Olan İşçi Asgari Geçim İndiriminden Faydalanabilir mi?

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde yahut farklı bir işyerinde hizmet akdiyle (Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi) çalışmaya devam eden kişilerin ücretlerinden ise gelir vergisi kesintisi yapıldığından, bunların da normal işçiler gibi asgari geçim indirimi (AGİ) alabilmektedir.

Emekli olup olmadığı önemsenmeden, herhangi bir işyerinde hizmet akdiyle çalışan işçinin, ücretinden gelir vergisi kesildiği için asgari geçim indirimi alma hakkı olanların, eğer eşi emekli ise yani emekli maaşı alıyorsa, emekli aylığı geliri olan eş, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş konumunda değerlendirileceği için, bu işçiye eşi için de asgari geçim indirimi ödenmesi şartı vardır.

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Asgarî geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarına;

• Mükellefin kendisi için % 50'si,
• Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u,
• Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5'i,
• Üçüncü çocuk için %10'u
• Diğer çocuklar için % 5'i

olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak matrahın, gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen %15'lik oranla çarpımı suretiyle bulunan tutarın 12'ye bölünmesi sonucu her aya isabet eden tutar hesaplanır.

Hesaplanan söz konusu tutar ödenecek vergiden mahsup edilir. Diğer taraftan, ödenecek asgari geçim indirimi tutarı aylık asgari ücret üzerinden hesap edilen vergiden fazla olamamaktadır.