Acı tablo ortaya koydu! Üniversite mezunları büyük gelir kaybı yaşıyor
Son yıllarda beyaz yakalılar ile mavi yakalılar arasındaki gelir tersine döndü. Üniversite mezunları ilk kez gelir kaybı yaşadı ve bu süreçte eğitimin getirisi önemsizleşti. Kendi hesabına çalışanlar kazançta yüksek seviyeleri gördü.
Mavi yakalıların geliri beyaz yakalıları geçti. Nitelikli teknik elemanların veya hizmet sektöründe aylık gelir, üniversite mezunlarını geride bıraktı. Eğitim seviyesinin önemsizleştiği iş alanlarında yüksek maaşlar ve gelir arttı.
ÜNİVERSİTE MEZUNLARI İLK KEZ GELİR KAYBI YAŞADI
TEPAV'ın TÜİK verileriyle yaptığı hesaplamalara göre, üniversite mezunları diğer eğitim düzeyi gruplarına göre gelir kaybı yaşıyor. Öte yandan, kendi hesabına çalışanların ortalama geliri, 2020’den sonra ilk kez ücretlilerin gelirinin üzerine çıktı.
ORTA GELİRLİ YOKSULLAŞTI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 için Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri ve Gelir Dağılımı İstatistikleri haber bültenini geçtiğimiz günlerde yayımladı. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) bu iki bültenin özetini, "Türkiye’de gelir eşitsizliği artıyor ve orta gelirliler yoksullaşıyor" olarak ifade etti.
EĞİTİMİN GETİRİSİ AZALDI
Eğitim durumuna göre gelirler karşılaştırıldığında, yükseköğretim mezunlarının diğer eğitim düzeyi gruplarına göre gelir kaybı yaşadığı görülüyor.
TEPAV'ın analizinde ortalama sonuç şöyle belirtildi: "Yükseköğretim derecesi sahiplerinin ortalama geliri lise mezunlarının ortalama gelirinden 2012’de yüzde 77 fazlayken 2022’de sadece 38 fazla. Bu durumda potansiyel işgücünün önemli bir kısmı için neden yükseköğretime devam edeyim sorusu anlamlı hale geliyor olabilir.
KENDİ HESABINA ÇALIŞANLAR İLK KEZ OKULLULARI SOLLADI
TÜİK verileri ve TEPAV hesaplamalarına göre, işçinin gelirinin işverenlere kıyasla gerilediği ortaya koyuldu ve şöyle detaylandırıldı: 2020’de ortalama bir işverenin esas iş geliri ücretlilerin ortalama gelirinin 2,91 katıyken bu oran 2022’de 3,97 katına yükseldi. Hatta kendi hesabına çalışanların ortalama esas iş geliri de 2020’den sonra ilk kez ücretlilerin ortalama gelirinin üzerine çıktı.
Bu verilere bakıldığında, son dönemde gelir dağılımının ücretliler aleyhine bozulduğu tezi destekleniyor.
ÜCRETLİLERİN GELİRİ ERİYOR
Yıllık ortalama gelirin reel değişimi açısından farklı üç dönem ortaya çıkıyor. Bu dönemlerden biri olan 2009-2019’da, gelir reel olarak artsa da en hızlı artış işveren kesiminde, en düşük artış ise ücretli kesimde gerçekleşiyor. 2019 yılı sonrasında ise, ücretlilerin ortalama gelirinin her yıl yaklaşık olarak yüzde 1,5 reel azalış yaşadığı; ama diğer kesimlerin gelirlerinin hızlı reel artışını sürdürdüğü gözleniyor.
