TÜBİTAK öncülük etti: Harvard’lı Fatih, Nobel’li Erik Türkiye'ye döndü
Türkiye, TÜBİTAK öncülüğünde harekete geçti. Yurt dışına giden bilim insanlarının ülkemize dönmesi için başlatılan projeler meyvelerine vermeye başladı. Harvard ve Stanford gibi üniversitelerde görev alan Profesör Fatih İnci, Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Erik Jeppesen gibi isimler çalışmaları için Türkiye'ye döndü. Çok sayıda bilim insanının teşvik projeleriyle uzun süredir çalıştıkları yurt dışından Türkiye kesin dönüş yapmasıyla tersine beyin göçünün işaret fişeği yakıldı.
Teknoloji ve bilim alanında öncü olmak için çalışmalarını yürüten Türkiye, TÜBİTAK öncülüğünde bilim meşalesini yaktı. Yıllar boyu alanında başarılı isimleri dünyanın farklı ülkelerine kaptıran Türkiye, tersine beyin göçü için önemli atılımlarda bulundu.
Sunulan imkanlar ve maddi olanaklar nedeniyle yurt dışına çıkan bilim insanları için Türkiye yeniden çalışma alanına dönüştü. Son yıllarda yapılan çalışmalar, projeler ve desteklerle Türkiye, beyin göçünü tersine çevirmiş durumda.
NİTELİKLİ İNSAN GÜCÜ İÇİN HAREKETE GEÇİLDİ
Ana hedeflerinden biri Türkiye'yi bilim ve teknoloji alanında öncü hale getirmek olan Milli Teknoloji Hamlesi’nin en çok ihtiyaç duyduğu kaynak şüphesiz nitelikli insan gücü.
Çalışmalara liderlik edecek bilim insanlarını ülkemize kazandırmak için TÜBİTAK tarafından 2 vizyoner program hayata geçirildi. Bunlardan biri 2232 Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı.
2018 sonunda ilk çağrısı yapılan programla öncü bilim insanlarına çalışmalarını ülkemizde sürdürmeleri için kapsamlı imkân ve destekler sunuldu.
243 BİLİM İNSANI PROGRAMA BAŞVURU YAPTI
Program kapsamında ciddi burslar verilen araştırmacılara hem de araştırma fonu sağlanıyor.
Ülkemize taşıdıkları projeleri sürdürecekleri kurumlara ayrıca bir araştırma bütçesi veriliyor. Türkiye'ye dönen bilim insanları en az 5 doktora öğrencisi yetiştiriyor.
İlk çağrı yapıldığında 243 bilim insanı Türkiye’ye dönmek üzere programa başvuru yaptı. Bunun üzerine ileri araştırmalar yapan 127 bilim insanı çalışmalarını Türkiye’ye taşıdı.
EN ÖNEMLİ YATIRIM İNSAN YAPILAN YATIRIM
Türkiye’yi dünyanın en etkili 10 ekonomisi arasına sokmaya çalıştıklarını söyleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, bunun yolunun yüksek teknolojiye, katma değerli üretime yatırım yapmaktan geçtiğini anlattı:
Biz aslında en önemli yatırımın insana yapılan yatırım olduğunun farkındayız. Bu yüzden çocuklara, gençlere dönük çok çeşitli programlar uyguluyoruz. Ama aynı zamanda bilim insanlarının Türkiye’de daha fazla bilim üretmesi ve elde ettikleri bilimi, bilgiyi ticarileştirmeleri için de hükümet olarak destekler veriyoruz.
İşte bu manada da 2018 yılında ilk defa bir programımızı Sayın Cumhurbaşkanımız ilan etti; Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı. Biz burada özellikle dünyada alanında en değerli, gerek Türkiye’den gitmiş Türk vatandaşlığı kökenli insanlara, gerekse uluslararası bilim insanlarını Türkiye’ye çekmek üzere biz bu programı tasarladık.
ZOR ŞARTLARI OLAN BİR PROGRAM
Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı’nın bilim insanları arasında büyük ilgi gördüğü bilgisini veren Bakan Varank, şunları söyledi:
Tabii Uluslararası Lider Araştırmacılar dediğimizde zor şartları olan bir programdan bahsediyoruz. Eğer bu programa başvuracaksanız dünyanın en iyi 100 üniversitesinden birinde çalışıyor olmanız lazım ya da dünyada en fazla Ar-Ge’ye yatırım yapan şirketlerden birinde çalışıyor olmanız lazım.
Bu şartları taşıyorsanız ya da yayımladığınız makaleler açısından en fazla atıf yapılan makaleler listesinde adınızın bulunması gerekiyor. Bu şartları sağlıyorsanız programa başvurabiliyorsunuz.
INTEL'DEN AYRILDI TÜRKİYE'YE DÖNDÜ
ODTÜ elektrik mühendisliği bölümünden mezun Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Cemal Durgun, eğitimini ABD’de sürdürdü. Amerika’da Arizona Eyalet Üniversitesinde doktora çalışmalarını tamamlayan Durgun, daha sonra teknoloji şirketi Intel’in paketleme ve montaj biriminde işaret doğruluğu konuları üzerinde araştırma yaptı.
İyi bir kariyere sahip Durum, Intel’de birçok araştırmaya adını yazdırmıştı ama aklında hep ülkesine geri dönmek vardı. Yaklaşık 6,5 yıl orada çalıştıktan sonra da tekrar Türkiye'ye döndü. Vatan hasreti TÜBİTAK’ın sunduğu araştırma bütçesiyle son buldu. Dönüşü hızlandı, şimdi eğitim hayatına başladığı üniversitede araştırmalarına devam ediyor.
HARVARD'I GERİDE BIRAKTI
Uzun yıllar ülkesinden uzak kalıp geri dönme hayaline kavuşanlardan biri olan Fatih İnci'nin İstanbul Üniversitesi’nden Harvard ve Stanford gibi köklü üniversitelere kadar uzanan bir hikayesi var.
İnci, Avustralya’nın köklü iki üniversitesinde çalışmalar yaptı. Ayrıca, Harvard Tıp Fakültesi, Harvard MIT’de hem doktora çalışmalarını hem doktora sonrası çalışmalarını sürdürdü.
Bilime adadığı hayatına artık Türkiye’de devam etmenin mutluğunu yaşayan İnci’nin hedefi, Bilkent Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi’nde mikro çipler üreterek, kullanımı kolay tıbbi yenilikleri günlük yaşama uyarlamak.
NOBEL ÖDÜLLÜ BİLİM İNSANI TÜRKİYE'Yİ SEÇTİ
Tersine göçte büyük bir başarı yakalayan Türkiye artık yurt dışındaki 'beyin'leri de ülkeye çekiyor. Türkiye artık terk edilen değil tercih edilen ülke konumuna geldi.
Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Erik Jeppesen da araştırma için Türkiye’yi seçenlerden. Danimarkalı bilim insanı, tatlı su gölleri alanındaki araştırmalarıyla bilim dünyasında adını duyuran isimlerden.
2014 yılında ailesiyle birlikte kısmen Türkiye’ye yerleşen Jeppesen, buranın araştırmaları için oldukça önemli bir yeri olduğunu düşünüyor.
ODTÜ’de Türk bilim insanlarıyla birlikte yürüttüğü çalışmalar sayesinde bilim dünyasının küresel ısınma ve göllerle ilgili sorularına cevap bulacak.
AKILLARINDA HER ZAMAN ÜLKELERİ OLSUN
İkinci çağrının devam ettiğini söyleyerek, şartları kolaylaştırdıklarını ve daha genç araştırmacıları da artık Türkiye’ye davet ettiklerini duyuran Bakan Varank, şunları dedi:
Beyin göçünden sıklıkla bahsediliyor, evet insanlarımızın bir kısmı yurt dışında çalışmak istiyorlar, akademisyenlerimizin bir kısmı yurt dışında tecrübe kazanmak istiyorlar. Ben Sanayi ve Teknoloji Bakanı olarak şunu çok açık söyleyebilirim. Bizim bu insanlardan bir rahatsızlık duymamamız lazım.
İnsanların tecrübe kazanmak için oradaki bilgi ve birikimi öğrenebilmek için yurt dışına gitmesinde hiçbir mahsur yok. Gitsinler, bilim insanlarımız yurt dışında çalışsınlar, tecrübe kazansınlar ama akıllarının bir köşesinde her zaman ülkeleri olsun. Ben Türkiye’ye nasıl katkı sağlayabilirim, bunu her zaman gönüllerinde tutsunlar.
Zaten bu insanlarımız da bu manada yurt dışına gittiklerinde Türkiye’nin gönüllü elçiliğini yapıyorlar. Buradaki akademik kurumlar arasında iletişimi ve etkileşimi sağlıyorlar.
